برشی از کتاب قمه زنی زخمی بر چهره شیعه؛
فقهای گذشته و فتاوای عدم جواز قمه زنی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، فقهای هر عصر با توجه عنصر زمان و نقش آن در اجتهاد، به دفاع از سوگواری‌های مشروع بر اهل بیت (ع) می‌پرداختند و درکنار آن از تبیین انحرافات و جلوگیری از مظاهر مخرب آن فروگذار نمی‌کردند و این روش درباره عمل قمه زنی با همه اختلافات موجود ادامه یافت و بزرگان تشیع با توجه به آسیب‌های آن، فتاوای مناسب را صادر کرده‌اند.
اگرچه عده‌ای با تحریک عوام همیشه سعی بر اثبات حرف خود داشتند؛ لذا حدود یک سال بعد از فتوای میرزای نائیی وقتی سید محسن امین دیدگاه‌های خود را رساله التنزیه بازگو کرد و از عزاداری‌های نامشروع انتقاد نمود؛ بعضی به جای نقد عالمانه به تخریب جاهلانه روی آوردند و او و هم فکرانش را اموی می‌خواندند؛ اما آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی که هم نظر با امین عاملی بود فتوا صادر کرد و چنین گفت: به کاربردن شمشیر‌های قمه زنی و زنجیر‌ها و طبل‌ها و بوق‌ها و کار‌هایی مانند این امور که امروزه در دسته‌های عزاداری و در روز عاشورا معمول است همه حرام و غیر شرعی است.
همچنین حضرت آیت الله شیخ محمد حسین کاشف الغطاء گفت: اگر بخواهیم موافق قواعد فقهی و استنباط احکام شرعی در مورد مسأاله لطمه به صورت زدن و اعمالی از این قبیل همچون قمه زنی که در این روزگار جریان دارند، نظر دهیم، به چیزی جز حرمت دست نیافته و چارهای جز فتوا به منع و تحریم آن‌ها نخواهیم داشت؛ در ادامه این نظرها، حضرت آیت الله خوئی نیز فتوای خود را برای دفع شبهات سوء استفاده‌کنان چنین آورده است:
اگر قمه زنی و زنجیرزنی با قلاب‌های فلزی که در ماه محرم انجام می‌گیرد، منجر به ضرر و زیان قابل توجهی شده و یا توهم، تمسخر و وهن به دین و مذهب را به دنبال آورد، جایز نیست.
همچنین دیدگاه فقیه روشن بین حضرت آیت الله شهید سر محمد باقر صدر درباه قمه زنی حائز توجه و دقت است؛ ایشان گفت: طبیعی است که در این گونه جاری کردن خون از سر، به طور عمدی، نه استحبایی وجود دارد و نه مواسات و هم دردی با اهل بیت در آن دیده می‌شود...
حتی در صورتی که ما این اعمال را حکم اولی نیز مباح تصور کنیم، باز هم به دلیل آن که باعث وهن و توهین به مذهب شده و شیعیان را به وحشی گری و بدعت گذاری متهم می‌کنند، حرام می‌باشد؛ این در حالی است که ائمه همواره ما بر ترک کردن اعمالی موجب زشت نشان دادن اهل بیت می‌شود؛ توصیه کرده ومی فرمودند: «شیعیتنا کونوا لنا زینا و لا تکونوا علینا شینا».
کلام سلطان واعظین در شب‌های پیشاور مؤید همین دیدگاه است؛ در این کتاب آمده است: بر طبق نظر عقلا و هم چنین از لحاظ منطقی، در مورد عقاید هر قوم و ملتی باید از روی اسناد و کتاب‌های علمای ان‌ها بحث نمود اگر شما یک کتاب از کتاب‌های علما و فق‌ها و مراجع تقلید شیعیان نشان دادید که به سیخ زدن و قفل و قمه و قداره زدن دستور داده باشند و از ائمه هدی و پیشوایان دین و مذهب در این موضوعات، خبری نقل نموده من تسلیم می‌شوم.
همچنین در ایران نیز حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم؛ بعد از ورود به شهر مقدس قم و مشاهده بعضی دسته‌های قمه زنی، فتوا به مخالفت با این عمل داد و آیت الله بروجردی گردانندگان دسته جات را دعوت و آن‌ها را از قمه زنی نهی کرد.
برخی معتقدند، نخستین تلاش از سوی دولت مردان ایرانی برای برانداختن قمه زنی، با دستور امیرکبیر آغاز کرد، او برای این کار فتوای امام جمعه تهران را نیز گفت که گفته بود: این رسم مخالف شریعت است؛ بنابراین فتوای عدم جواز و حرم قمه زنی در گذشته نیز مطرح بوده و در زمان حال مورد تأکید بزرگان دین قرار گرفته است.
این متن برشی، از کتاب «قمه زنی؛ زخمی بر چهره تشیع» نوشته محمد علی افضلی است، نگارنده در این اثر برای آشکارشدن ابعاد این شیوه عزاداری، تاریخچه کوتاه قمه زنی بازخوانی و دیدگاه فقهای شیعه در فتوای جواز یا عدم جواز تحلیل گردیده و آسیب‌های قمه زنی را تببین کرده است.
گفتنی است که انتشارات بوستان کتاب، کتاب «قمه زنی؛ زخمی بر چهره تشیع» را با شمارگان ۱۱۵۰ نسخه و در ۱۴۸ صفحه به قیمت ۸۰۰۰ تومان منتشر کرده است. /۹۹۸/ن ۶۰۳/ش
اگرچه عده‌ای با تحریک عوام همیشه سعی بر اثبات حرف خود داشتند؛ لذا حدود یک سال بعد از فتوای میرزای نائیی وقتی سید محسن امین دیدگاه‌های خود را رساله التنزیه بازگو کرد و از عزاداری‌های نامشروع انتقاد نمود؛ بعضی به جای نقد عالمانه به تخریب جاهلانه روی آوردند و او و هم فکرانش را اموی می‌خواندند؛ اما آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی که هم نظر با امین عاملی بود فتوا صادر کرد و چنین گفت: به کاربردن شمشیر‌های قمه زنی و زنجیر‌ها و طبل‌ها و بوق‌ها و کار‌هایی مانند این امور که امروزه در دسته‌های عزاداری و در روز عاشورا معمول است همه حرام و غیر شرعی است.
همچنین حضرت آیت الله شیخ محمد حسین کاشف الغطاء گفت: اگر بخواهیم موافق قواعد فقهی و استنباط احکام شرعی در مورد مسأاله لطمه به صورت زدن و اعمالی از این قبیل همچون قمه زنی که در این روزگار جریان دارند، نظر دهیم، به چیزی جز حرمت دست نیافته و چارهای جز فتوا به منع و تحریم آن‌ها نخواهیم داشت؛ در ادامه این نظرها، حضرت آیت الله خوئی نیز فتوای خود را برای دفع شبهات سوء استفاده‌کنان چنین آورده است:
اگر قمه زنی و زنجیرزنی با قلاب‌های فلزی که در ماه محرم انجام می‌گیرد، منجر به ضرر و زیان قابل توجهی شده و یا توهم، تمسخر و وهن به دین و مذهب را به دنبال آورد، جایز نیست.
همچنین دیدگاه فقیه روشن بین حضرت آیت الله شهید سر محمد باقر صدر درباه قمه زنی حائز توجه و دقت است؛ ایشان گفت: طبیعی است که در این گونه جاری کردن خون از سر، به طور عمدی، نه استحبایی وجود دارد و نه مواسات و هم دردی با اهل بیت در آن دیده می‌شود...
حتی در صورتی که ما این اعمال را حکم اولی نیز مباح تصور کنیم، باز هم به دلیل آن که باعث وهن و توهین به مذهب شده و شیعیان را به وحشی گری و بدعت گذاری متهم می‌کنند، حرام می‌باشد؛ این در حالی است که ائمه همواره ما بر ترک کردن اعمالی موجب زشت نشان دادن اهل بیت می‌شود؛ توصیه کرده ومی فرمودند: «شیعیتنا کونوا لنا زینا و لا تکونوا علینا شینا».
کلام سلطان واعظین در شب‌های پیشاور مؤید همین دیدگاه است؛ در این کتاب آمده است: بر طبق نظر عقلا و هم چنین از لحاظ منطقی، در مورد عقاید هر قوم و ملتی باید از روی اسناد و کتاب‌های علمای ان‌ها بحث نمود اگر شما یک کتاب از کتاب‌های علما و فق‌ها و مراجع تقلید شیعیان نشان دادید که به سیخ زدن و قفل و قمه و قداره زدن دستور داده باشند و از ائمه هدی و پیشوایان دین و مذهب در این موضوعات، خبری نقل نموده من تسلیم می‌شوم.
همچنین در ایران نیز حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم؛ بعد از ورود به شهر مقدس قم و مشاهده بعضی دسته‌های قمه زنی، فتوا به مخالفت با این عمل داد و آیت الله بروجردی گردانندگان دسته جات را دعوت و آن‌ها را از قمه زنی نهی کرد.
برخی معتقدند، نخستین تلاش از سوی دولت مردان ایرانی برای برانداختن قمه زنی، با دستور امیرکبیر آغاز کرد، او برای این کار فتوای امام جمعه تهران را نیز گفت که گفته بود: این رسم مخالف شریعت است؛ بنابراین فتوای عدم جواز و حرم قمه زنی در گذشته نیز مطرح بوده و در زمان حال مورد تأکید بزرگان دین قرار گرفته است.
این متن برشی، از کتاب «قمه زنی؛ زخمی بر چهره تشیع» نوشته محمد علی افضلی است، نگارنده در این اثر برای آشکارشدن ابعاد این شیوه عزاداری، تاریخچه کوتاه قمه زنی بازخوانی و دیدگاه فقهای شیعه در فتوای جواز یا عدم جواز تحلیل گردیده و آسیب‌های قمه زنی را تببین کرده است.
گفتنی است که انتشارات بوستان کتاب، کتاب «قمه زنی؛ زخمی بر چهره تشیع» را با شمارگان ۱۱۵۰ نسخه و در ۱۴۸ صفحه به قیمت ۸۰۰۰ تومان منتشر کرده است. /۹۹۸/ن ۶۰۳/ش
ارسال نظرات