عنصر خانواده در تمدن سازی اربعین

باشگاه نویسندگان حوزوی خبرگزاری رسا، مجتبی صداقت

یکی از جلوه‌های بروز اربعین، در قالب خانواده است. خانواده اربعینی، جامعه و سپس تمدنی بر اساس محبت، اهداف و مسیر سید و سالار شهیدان را رقم خواهد زد.

خدای متعال در آیه 6 سوره تحریم، مسؤولیت خانواده را در جلوگیری از عذاب شدن در قیامت چنین بازگو می‌فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَيْها: اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، خودتان و خانواده‌تان را از آتشى كه سوخت آن، مردم و سنگ‌ها است حفظ كنيد.» اگر اعضای خانواده به حال خود رها شوند به سوى آتش دوزخ پيش خواهند رفت؛ از این رو انسان بايد با تربیت صحیح، زمینه سازی هدایت و امر به معروف و نهی از منکر، اعضای خانواده خود را از سقوط در آتش دوزخ حفظ كنند.

هرگاه خانواده، اصلاح گردد می‌توان كل جامعه را اصلاح کرد. بدون شک، یکی از عناصر هر تمدن، نهاد خانواده است. جامعه‌ای می‌تواند تمدن ساز باشد که عنصر خانواده در آن، آسیب دیده نباشد.

اربعین زمینه ساز تمدن نوین است. این زمینه سازی در چند جهت رخ می‌دهد. یکی از این جهات، نهاد خانواده است. از صحنه‌های زیبای تمدن ساز اربعین، شکل گیری خانواده بر اساس حب امام حسین ـ علیه السلام ـ است؛ محبتی که رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ در ثمره آن فرمود: «أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَيْناً: كسى كه حسين را دوست بدارد خدا او را دوست دارد» (کامل الزیارات: ص52).

وقتی عضوی از افراد خانواده برای حرکت اربعین، گام می‌نهد کل اعضای خانواده، حس و حال حسینی می‌گیرد. وقتی زوجین جوان با هم برای پیاده روی اربعین اقدام می‌کنند سرآغاز آینده‌ای حسینی برای آنان است. وقتی پدر و مادر با فرزندان خردسال خود قدم در مسیر کربلا می‌گذارند شوری جمعی برای حسینی شدن در آنان پدید می‌آید. وقتی فرزندان، پدران و مادران کهنسال خود را با ویلچر در زیارت اربعین، همراه می‌کنند برای محروم نماندن جمع خانواده از فیض حسینی است. و این چنین خانواده‌، بوی سید و سالار شهیدان را می‌گیرد.

بسیاری از موکب‌های اربعین بر اساس خانواده شکل می‌گیرند. موکب‌ها را خانواده‌ها می‌گردانند. پدربزرگ‌ها که سنی از آنها گذشته و بزرگ خاندانند، مأموریت دارند با گفتن «خوش آمدید»، زوار امام حسین (ع) را برای پذیرایی و استراحت به موکب دعوت کنند. فرزندان ایشان که هر کدام پدر هستند کارهای اساسی موکب را به عهده دارند و نقش مدیریتی را ایفاء می‌کنند. نوه‌های جوان و نوجوان مسؤولیت اجرایی موکب و پذیرایی از زائران را به عهده دارند. نقش نوه‌های کودک در این موکب‌ها بسیار پر شور است. کمتر موکبی را خواهید دید که کودکان در آن نقش نداشته باشند. و این چنین، محبت به ابا عبدالله الحسین نسل به نسل ادامه می‌یابد.

خانواده‌ای که بر اساس این محبت، شکل‌ می‌گیرد هدف خود را هدف امامشان قرار می‌دهد. جامعه‌ای که بر پایه‌ این خانواده‌ها، پدید می‌آید در مسیر مولایشان گام برمی‌‌دارد. تمدنی که بر اساس این جامعه رقم می‌خورد محبوب خدا خواهد بود./918/ی703/س