تفسیر آیه دوازدهم تا شانزدهم سوره قمر + صوت

به گزارش  خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، سوره قمر در مکه نازل شده و پنجاه و پنج آیه دارد؛ به مناسبت طرح مسأله «شق القمر» در آیه اول این سوره، «قمر» نامیده شده است.

تمام آیات این سوره با حرف «راء» ختم می‌شود؛ پایان سوره قبل درباره معاد بود، آغاز این سوره نیز سخن از معاد است.

محتوای این سوره، بیشتر مربوط به قیامت، نبوت و ماجرای مخالفان انبیاست؛ همچنین در این سوره، خداوند به سرنوشت شوم پنج گروه یعنی قوم نوح، عاد، ثمود، لوط و فرعون اشاره می‌کند.

بِسْمِ اللهِ الرحْمنِ الرحِیمِ

وَ فَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُیُوناً فَالْتَقَی الْم اءُ عَلی أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ «۱۲»

و از زمین چشمه‌هایی جوشاندیم، پس، آب (زمین و آسمان) بر اساس امری که مقدّر شده بود، به هم پیوستند.

وَ حَمَلْناهُ عَلی ذ اتِ أَلْو احٍ وَ دُسُرٍ «۱۳» تَجْرِی بِأَعْیُنِنا جَزاءً لِمَنْ کانَ کُفِرَ «۱۴»

و نوح را بر (کشتی‌ای که) دارای تخته‌ها و میخ‌ها بود، سوار کردیم. کشتی (حامل نوح و پیروانش) زیر نظر ما به حرکت در آمد. (این امر) پاداش پیامبری بود که مورد تکذیب و کفر قرار گرفت.

وَ لَقَدْ تَرَکْناها آیَهً فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ «۱۵» فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ «۱۶»

و همانا ما کشتی را به عنوان نشانه باقی گذاشتیم، پس آیا پندگیرنده‌ای هست؟ پس عذاب و هشدار من چگونه است؟

نکته ها:

«دُسُرٍ» جمع «دسار» به معنای میخ است و «نُذُرِ» جمع «نذیر» است، ولی در این گونه موارد به معنای هشدار است، نه هشدار دهنده.

کشتی نوح دارای خصوصیاتی بود، از جمله:

الف) ساخت آن به فرمان الهی بود: «اصْنَعِ الْفُلْکَ»؛

ب) سازنده آن پیامبر خدا بود؛

ج) محل ساخت کشتی، در بیابان خشک و دور از دریا و به گفته‌ی روایات، مسجد کوفه بود که این، تمسخر کافران را به دنبال داشت؛

د) از تمام نژاد‌های حیوان نر و ماده در آن سوار شدند؛

ه) حرکت آن زیر نظر خدا بود: «تَجْرِی بِأَعْیُنِنا»؛

و) موج‌هایی به اندازه‌ی کوه‌ها در مسیرش بود: «فِی مَوْجٍ کَالْجِبالِ»؛

ز) تمام مؤمنان زمین بر آن سوار شدند؛

ح) تنها وسیله‌ی امن و نجات بود.

با همه این خصوصیاتی که برای کشتی نوح بیان شده است، خداوند به جای کلمه «سفینه» و کشتی می‌فرماید: «أَلْواحٍ وَ دُسُرٍ»: یعنی یک مشت تخته و میخ. شاید این کوچک نمایی به خاطر آن است که نجات نوح منسوب به اراده او باشد، نه عظمت کشتی.

در آیه ۱۵، تخته و میخ که وسیله نجات پیامبری بوده است، به عنوان آیه‌ی الهی معرفی شده است، آیا قبور کسانی که خود سبب نجات بوده اند، آیه الهی نیست؟: ذاتِ أَلْو احٍ وَ دُسُرٍ ... تَرَکْناها آیَهً ... .

پیام ها:

۱- جوشش چشمه‌ها وجریان آب ها، با اراده‌ی الهی است: «وَ فَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُیُوناً»؛

۲- همین که اراده‌ی خداوند بر کاری تعلق گرفت، آسمان و زمین همکاری می‌کنند: «فَالْتَقَی الْماءُ»؛

۳- قهر الهی و هماهنگی عوامل طبیعی در آسمان و زمین برای عذاب، حساب و کتاب دارد: «أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ»؛

۴- اگر ما بنده‌ی خالص خدا شویم، خداوند همه چیز ما را تأمین می‌کند: «عَبْدَنا - فَفَتَحْنا - فَجَّرْنَا -حملنا»؛

۵- مسیر کار‌های الهی از طریق ابزار‌های مادی و تلاش‌های انسانی است؛

«حَمَلْناهُ عَلی ذاتِ أَلْو احٍ وَ دُسُرٍ» تخته و میخ زیاد است، لیکن اراده خداست که این تخته‌ها و میخ‌ها را وسیله نجات پیامبر خود و مؤمنان قرار می‌دهد.

۶- نه فقط ساخت کشتی نوح، بلکه مسیر حرکت آن زیر نظر خداوند بوده است؛

(در جایی دیگر می‌فرماید: «اصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنا» و در اینجا می‌فرماید: «تَجْرِی بِأَعْیُنِنا»)

۷- انبیا نعمتی هستند که نباید کفران شوند و اگر کفران شدند خداوند، کافران را کیفر می‌دهد و به انبیا پاداش می‌دهد:«جَزاءً لِمَنْ کانَ کُفِرَ»؛

۸- همه‌ی کیفر‌ها در قیامت واقع نمی‌شود: «جَزاءً لِمَنْ کانَ کُفِرَ»؛

۹- کشتی نوح در طول تاریخ ماندنی است: «تَرَکْناها آیَهً» (چنانکه بدن فرعون در طول تاریخ نشانه است: «فَالْیَوْمَ نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ لِتَکُونَ لِمَنْ خَلْفَکَ آیَهً»)

۱۰- حفظ آثار باستانی که یادآور عوامل پیشرفت یا سقوط ملت هاست، لازم است: «تَرکْناها آیَهً»؛

۱۱- کاری که با اراده‌ی الهی و به دست اولیای خدا انجام گیرد، مبارک است؛

(کشتی نوح در آن زمان مؤمنان را نجات داد، نسل تمام حیوانات را حفظ کرد و برای تاریخ درس و یادگار شد.): «تَرَکْنا‌ها آیَهً».

۱۲- باید به آیات الهی با دقت و بصیرت نگاه کرد: «تَرَکْنا‌ها آیَهً فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ»؛

۱۳- برای هدایت شدن انسان، تنها عوامل خارجی کافی نیست، ظرفیت و روحیه پندپذیری لازم است: «فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ»؛

۱۴- عذاب اقوام گذشته، باید مایه‌ی هشدار برای آیندگان باشد: «عَذابِی وَ نُذُرِ»؛

۱۵- عذاب و قهر خدا، پس از هشدار‌های متعدّد است: «عَذابِی وَ نُذُرِ»؛

گفتنی است، علاقه‌مندان می‌توانند فایل صوتی تفسیر این آیات را از فایل زیر دریافت کنند./۹۹۸/ن ۶۰۲/ش/