نقش خانواده و اخلاق در تحقق اقتصاد مقاومتی

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، انتشارت بوستان کتاب، کتاب «اخلاق و فرهنگ اقتصاد مقاومتی» را به قلم محمد سبحانی ­نیا منتشر کرد.

در چند سال گذشته با شدت یافتن تحریم ­های یک جانبه غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، واژه جدید اقتصاد مقاومی به ادبیات اقتصادی کشور اضافه شده و به فراخورد حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است. این واژه را نخستین بار رهبر معظم انقلاب در شهریور سال ۱۳۸۹ در دیدار با کارآفرینان مطرح کرد و سپس به مفهوم رایج مباحث اقتصاد سیاسی تبدیل شد.

در سال‌های اخیر، رهبر معظم انقلاب در سخن خود، بار‌ها بر مسأله «جنگ اقتصادی» تأکید و راهکار‌های مقابله با آن را گوشزد کرده اند و حتی در نام گذاری­ هایشان برای سال‌ها نیز، این موضوع را مد نظر قرار داده ­اند.

 

اقتصاد مقاومتی به معنای اقتصاد تدافعی یا ریاضتی نیست؛ بلکه در حقیقت نوعی اقتصاد و برنامه ­ریزی تعاملی مبتنی بر راهبرد استفاده از تهدید به عنوان فرصت است.اقتصاد مقاومتی پایه های استوار خود را بر دو عنصر جدایی ناپذیر اقتصادی، یعنی تولید ملی و مصرف ملی بنیان نهاده است.

بدون شک، تحقق اقتصاد مقاومتی الزاماتی دارد؛ در این راستا تغییر سبک زندگی، الگوی مصرف و اخلاق اقتصادی، بیش از عناصر دیگر حائز اهمیت است، زیرا بسیاری از صاحب نظران و اقتصاددانان معتقدند بنای اقتصاد مقاومتی از دل رفتار‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مردم بیرون می‌آید، بنابراین میان اجرای اقتصاد مقاومتی در کشور و نحوه سبک زندگی و اخلاق اقتصادی و الگو ذهنی و رفتاری جامعه، رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد.

ریشه اصلاح مسائل اقتصادی در اصلاح فرهنگ اقتصادی، سبک زندگی مردم، الگوی مصرف و توسعه فرهنگ کار و تلاش تولید ملی است و نقطه شروع اقتصاد مقاومتی، اصلاح الگوی مصرف و اخلاق اقتصادی است اخلاق اقتصادی، زمینه ساز گسترش و بهینه­ سازی فعالیت­ های تولیدی و در نتیجه اقتصاد مقاومتی است و از سوی دیگر ضمن جهت دهی به فعالیت­ ها و سرمایه­ گذاری­ ها، موجب سالم سازی آن‌ها می‌شود. این امر در خانواده­ ها تحقق می­ یابد.

ساختار کتاب:
لازمه تحقق اقتصاد مقاومتی رعایت اخلاق از سوی مردم است، از این رو در گام نخست، آموز­های کاربردی برای ارتقای سطح عمومی دانش اقتصادی اعضای خانواده به نظر است و نویسنده در این کتاب کوشیده است که از این منظر به اقتصاد مقاومتی توجه کند.

نگارنده این کتاب را در پنج فصل باعنوان­ های: کلیات، ساده زیستی، تدبیر در معیشت، قناعت، تقویت فرهنگ و کار و تولید تدوین کرده است.

نویسنده در فصل اول به تعریف اقتصاد مقامتی، تفاوت اقتصاد مقاومتی و ریاضت اقتصادی، انواع اقتصاد مقاومتی، اقتصاد مقاومتی در قرآن، اقتصاد مقاومتی در روایات، اخلاق اقتصادی و نقش اخلاق اقتصادی پرداخته است و همچین وی در فصل دوم این کتاب به بررسی موضوعات: معنای ساده زیستی، جایگاه ساده زیستی در اسلام، ساده زیستی در سیره پیامبران؛ فلسفه ساده زیستی، گستره ساده زیستی، ساده زیستی در عصر تکنولوژی، ساده زیستی و فقر، ضروت ساده زیستی برای رهبران جامع، زمینه‌های ساده زیستی، آثار ساده زیستی، تجمل گرایی و پیامد‌های آن، مدیریت مصرف، مفهوم شناسی مصرف و اصول مصرف اسلام پرداخته است.

نگارنده در فصل سوم نیز مطالبی همانند: معناشناسی تدبیر، تدبیر و تقدیر، ضرورت تدبیر در زندگی، اهمیت تدبیر در اسلام، فواید تدبیر در زندگی، سوء تدبیر، لوازم تدبیر و نشانه ­های تدبیر در زندگی را واکاوی و همچنین در فصل چهارم نیز عنوان­ های: معنای قناعت، ارزش قناعت، ضرورت قناعت، خاستگاه قناعت، فرق حرص با طمع، راهکار‌ها مقابله با افزون طلبی و آثار قناعت را مطرح کرده است.

همچنین نویسنده موضوعات مفهوم کار و اشتغال، تعریف فرهنگ کار، فرهنگ کار از دیدگاه اسلامی، جایگاه در اسلام، آثار کار و تلاش، تفاوت وجدان کاری در فرهنگ سرمایه داری غرب و فرهنگ اسلامی، عوامل مؤثر در تقویت وجدان کاری را در فصل چهارم واکاوی کرده است.

 

برشی از کتاب:

تفاوت وجدان کاری در فرهنگ سرمایه داری غرب و فرهنگ اسلام در این است که در فرهنگ غربی فرد خود را مقابل کارفرما یا حداکثر قانون؛ متعهد و ملزم می­ داند و اگر تلاش می ­کند از تمام و توان­مندی­ هایش استفاده می­ کند؛ صرفا باید رضایت کارفرما، اطمنیان از بقای در شغل، گرفتن پاداش، عدم تنبیه و مجازات و حداکثری برای حفظ نظم اجتماعی و سازمانی است، در حالی که فرهنگ اسلامی، وجدان کاری را در ارتباط انسان با خالق هستی قبول دارد؛ به عبارت دیگر، در جوامع غربی انگیزه­ های مادی عامل و محرک وجدان کاری است، در حالی که در فرهنگ اسلامی ضمن قبول انگیزه ­­های مادی، موتور محرک وجدان کاری؛ انگیزه‌های معنوی و مسؤولیت انسان در مقابل خداوند است.  به این تربیت، بهترین راه تقویت وجدان کاری در جامعه معتقد به خدا و معاد، تقویت ایمان و توق در جامعه است.

در فرهنگ اسلامی هرگونه عمل هدفمند که پروردگار آن را بپسندد، عبادت است؛ بنابراین شایسته است که مسلمانان در تمامی فعالیت­ های فردی و اجتماعی خویش دقت و تلاش­ های فراوانی به کار گیرد و با احساس مسؤولیت وظایف خود را بهترین شکل انجام دهد.

پیشوایان دین به اهمیت وجدان کاری در جا‌های مختلف تأکید ورزیده­ ان و امام علی(ع) وجدان کاری را زینت انسان می­ داند.