کتاب «چرخهای تولید ملی چگونه به حرکت درمیآیند؟» منتشر شد
به گزارش خبرگزاری رسا، کتاب «چرخهای تولید ملی چگونه به حرکت درمیآیند؟» که از مجموعه کتاب های اندیشنامه اقتصاد مقاومتی و حاصل تلاش جمعی از پژوهشگران اندیشکده برهان است در ۹۲ صفحه و در ۸ گفتار، از سوی انتشارات دیدمان منتشر کرده است.
«آسیب شناسی؛ چالشهای تولید کجاست؟»، «حمایت دولتی، بایدها و نبایدها»، «رقابتپذیری قیمتی کالای ملی»، «نگاه برون نگر؛ بازارهای جهانی»، «مردم و تولید»، «بیمه و تولید ملی»، «از مزرعه تا منزل؛ رفع چالش تولید در بخش کشاورزی» و «بسته راهبردی حمایت از تولید ملی» عناوین گفتارهای ۸ گانه این کتاب هستند.
در بخشی از مقدمه این کتاب می خوانیم: «از نظر تاریخی، کشور ما در ۶۰ سال اخیر (از پایان جنگهای جهانی تا کنون) از یک دورۀ طلایی یا نقطه عطف منحصر به فرد برای حرکت به سمت پیشرفت و جهش اقتصادی قابل ملاحظه یا به عبارتی، یک انقلاب اقتصادی تمامعیار برخوردار بوده است. این نقطۀ عطف، دوران ۸ سال دفاع مقدس است. در این دوره، تقریباً هر آنچه قبل از انقلاب خریداری و انبار شده بود، از جمله تسلیحات، ماشینآلات و ابزارآلات و غیره، یا توسط بخش مصرف داخلی کشور مورد استفاده قرار گرفت یا در دفاع مقدس، برای مقابله با دشمن و تأمین نیازهای روزمره و ضروری کشور، مصرف شد و به اتمام رسید. لذا بعد از جنگ دیگر ذخیرهای وجود نداشت که بر اساس آن، کشور بتواند به حیات خود ادامه دهد. از این رو، ظرفیت و نیاز و به تبع آن، ارادۀ بسیار قدرتمندی در کشور برای حرکت به سمت طراحی پایههای نوینی برای تولید داخلی مبتنی بر شعارهای بنیادین انقلاب و استراتژیهای خودکفایی و استقلال شکل گرفته بود و دستاوردهای ۸ سال دفاع مقدس نیز خودباوری و روحیه و قدرت تصمیمگیری و مدیریت منحصر به فردی را در زمینۀ زیرساختهای نرم انقلاب اقتصادی فراهم نموده بود. برخی اشتباهات کلیدی در این حوزه متأسفانه موجب شد بخشی از این فرصت تاریخی از دست برود.
تولید در کشور ما اکنون در برخی زمینهها ضعیف است. از جمله ضعف در کیفیت است. ضعیف یا قوی بودن تولید به عوامل زیادی بستگی دارد. اولاً میبایست تعریف مشخصی از تولید ارائه شود. تولید از ریشۀ «ولد» و به معنای زاییدن، تولید نسل، تولید مثل و پدید آوردن است. معنای واقعی آن چیزی است که حاصل زاد و ولد واقعی یک پدر و مادر باشد. برای مثال، فرزندخواندگی یا اشکال دیگری که زن و شوهری کودکی را به فرزندی قبول مینمایند با زاد و ولد واقعی متفاوت است. در صنعت نیز تولید واقعی وقتی معنا پیدا میکند که مجموعهای از اقدامات، فعالیتها، آمیزشها و ترکیبها منتج به ایجاد یک محصول شود. ضعف و قوت تولید، بیش از اینکه با کمیت قابل تعریف باشد، به کیفیت زاد و ولد مرتبط است. صنایع مونتاژی که در زمینههای مختلف مانند پایهگذاری و تأسیس، خرید و نصب ماشینآلات، دانش فنی، راهاندازی و بهکارگیری ماشینآلات و غیره، بدون کمک و هدایت شرکتهای خارجی امکان تداوم حیات نداشته باشند با مفهوم تولید واقعی فاصلۀ زیادی دارند.
تعداد کارخانهها و شهرکهای صنعتی لزوماً به معنای ضعیف یا قوی بودن تولید نیست. البته زیاد بودن کارخانهها میتواند حجم محصولات تولیدی را افزایش دهد. لوازم تولید صرفاً به سوخت و قطعه خلاصه نمیشود. مدیریت بومی مناسب، دانش فنی و زیرساختهای بومی نیز از جمله لوازم ضروری برای تولید هستند. واقعیت امر این است که بعد از سالهای دفاع مقدس، روند تقویت تولید اگرچه از لحاظ کمیت توسعۀ قابل ملاحظهای یافت، اما از جنبۀ کیفیت دچار افت شدید شد.
همین صنعتی که در زمان جنگ با حداقل امکانات قطعات حساس را برای هواپیماها، موشکها و سایر حوزهها تولید میکرد، به دلیل باز شدن فضای واردات ماشینآلات جدید و بهروز (صرف نظر از دانش فنی و تکنولوژی بومی)، از نظر کیفیت طراحی دچار افت شدید شد. در زمان جنگ، اگرچه بخش تولید ما از جهت منابع اولیه (شامل مواد اولیه، نیروی کار متخصص و سربار)، سرمایۀ در گردش و همچنین ماشینآلات، دچار ضعفهای اساسی بودند، اما از جهت قدرت اراده و تمرکز بر داشتههای ملی و توان داخلی، در اوج و قله قرار داشتند.
به نظر میرسد، یکی از اشتباهات مهم در دوران سازندگی کمرنگ شدن تمرکز بر منابع داخلی و استفادۀ بیرویه از امکانات خارجی برای توسعۀ تولید بوده است. ۸ سال دفاع مقدس فرصت بینظیری را برای کشورمان فراهم نموده بود تا برای همیشه از شر وابستگی صنعتی به دیگران نجات پیدا کنیم و از هیچ و بر خرابههای ناشی از جنگ، بنای نوینی را مبتنی بر داشتههای واقعی خویش بر پا نماییم، اما بخشی از این فرصت از دست رفت. البته باز هم تأکید میکنم در این برهه، از جهت کمیت در بخش تولید، موفقیتهای زیادی کسب شد، اما عدم وجود نگرش بلندمدت در این حوزه عملاً زمینهای را فراهم نمود که تا حد زیادی وابستگی بخش تولید کشورمان به خارج از کشور افزایش یابد.
نمونههای مربوط به ضعیف یا قوی بودن تولید در کشورمان زیاد است. هر جا که قدرت اراده و تمرکز بر توان داخلی مورد توجه قرار گرفته است، بنیۀ تولید از آنچنان قدرتی برخوردار است که همانند بخش انرژی هستهای، صنایع دفاعی و سایر حوزههای مشابه، علیرغم توطئههای بیشمار قدرتهای استعمارگر و راهاندازی یک جنگ مخفیانه علیه این پیشرفتها، نه تنها وقفهای در آنها ایجاد نشده است، بلکه روزبهروز بر بالندگی آن افزوده میشود. در مقابل، نمونههای فراوانی نیز وجود دارد که علیرغم وسعت بالای آن از جهت حجم تولید، از اساس و بنیان محکمی برخوردار نیستند و با کوچکترین مواجههای ممکن است فرو بریزند.»/998/