چند نکته درباره FATF

به گزارش خبرگزاري رسا، حسین حاجیلو طی یادداشتی در روزنامه وطن امروز نوشت : روز جمعه گروه ویژه اقدام مالی (FATF) اعلام کرد به تعلیق اقدامات مقابله‌ای درباره ایران پایان داده است، یعنی ایران را دوباره به لیست اقدامات مقابله‌ای بازگردانده است.

1-لیست سیاهی وجود ندارد

در هیچ‌کدام از اسناد رسمی گروه ویژه اقدام مالی (FATF) عبارتی به نام «لیست سیاه» وجود ندارد، بلکه این نهاد برخی از کشورها را به عنوان کشورهای پرریسک و غیرهمکار مشخص می‌کند و از کشورهای دیگر می‌خواهد علیه آنان «اقدامات مقابله‌ای» انجام دهند. «اقدامات مقابله‌ای» به مجموعه‌ای از اقدامات احتیاطی گفته می‌شود که در یادداشت تفسیری توصیه شماره 19 این نهاد ذکر شده است، بنابراین باید در استفاده از عبارات، دقت لازم را داشته باشیم تا فضای روانی کشور را دچار التهاب نکنیم.

2-هیچ‌گاه به طور واقعی از لیست تعلیق نشده بودیم

FATF و مسؤولان محترم دولت ادعا می‌کنند ایران از تیر 95 و پس از پذیرش تعهداتی تحت عنوان «برنامه اقدام»، از لیست اقدامات مقابله‌ای تعلیق شده بود. اما در این 3 سال، مهم‌ترین بخش از اقدامات مقابله‌ای هیچ‌گاه علیه ایران تعلیق نشده بود. مهم‌ترین بخش از اقدامات مقابله‌ای، اولین اقدام است که تحت عنوان EDD یا شناسایی مشتری به‌صورت تقویت‌شده شناخته می‌شود. FATF در همه بیانیه‌های 3 سال گذشته، از کشورهای دیگر درخواست کرده است علیه ایران EDD را اعمال کنند، بنابراین تعلیق از لیست، اسمی بود و نه واقعی.

3-آرام آرام ایران را وارد لیست کرده بودند

بررسی رفتار FATF در یک‌سال گذشته نشان می‌دهد این نهاد، در 2 نشست قبلی خود، 3 اقدام از «اقدامات مقابله‌ای» را علیه ایران فعال کرده بود، بنابراین تا قبل از جمعه گذشته، 4 اقدام از 9 اقدام مقابله‌ای علیه ایران اعمال شده بود و روز جمعه 5 مورد باقیمانده علیه ایران فعال شد.

4-ورود به لیست FATF در برابر تحریم‌های آمریکا هیچ است

با وجود همه اقداماتی که FATF در این مدت علیه ایران داشته است اما اعمال یا عدم اعمال «اقدامات مقابله‌ای» علیه ایران تقریبا اثر خاصی نخواهد داشت.

شدیدترین تحریم‌های بانکی فراسرزمینی از سوی آمریکا علیه ایران اعمال می‌شود و بازیگران اقتصادی خارجی بیش از اینکه به اقدامات مقابله‌ای FATF توجه کنند، به تحریم‌های آمریکا توجه می‌کنند چرا که این تحریم‌های آمریکاست که برای آنان هزینه واقعی (جریمه نقض تحریم) دارد، بنابراین اقدامات مقابله‌ای FATF برای ایران خاطره است.

5-غیرواقعی بودن ادعای موافقان FATF اثبات شد

در 2 سال اخیر بسیاری از موافقان FATF ادعا می‌کردند در صورت عدم پیوستن ایران به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT و در نتیجه آن، ورود ایران به لیست اقدامات مقابله‌ای FATF، همکاری‌های اقتصادی کشور با خارج کاملا قطع خواهد شد. اما اکنون در لیست FATF قرار داریم و همکاری‌ها هم کماکان ادامه دارد. بنابراین موافقان FATF از مسؤولان دولتی تا نمایندگان مجلس و برخی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و رسانه‌های دولتی باید بابت این ادعای غلط که کشور را تا لبه پرتگاه پیش می‌‌برد، از مردم عذرخواهی کنند.

6-دولت باید واکنش نشان دهد

وضعیت قبلی (تعلیق اقدامات مقابله‌ای) به دلیل پذیرش تعهد 41 بندی «برنامه اقدام» از سوی ایران به وجود آمده بود. یعنی یک توافقی شکل گرفت و در ازای اجرای تعهدات از سوی ایران، اقدامات مقابله‌ای از سوی FATF تعلیق شد. بخش زیادی از «برنامه اقدام» در حال اجراست که برخی از بندهای آن (بویژه در حوزه همکاری‌های خارجی) برای شرایط تحریمی کشور بسیار خطرناک است. در حال حاضر که اقدامات مقابله‌ای FATF بازگشته است، دولت جمهوری اسلامی ایران باید اجرای تعهدات ذیل «برنامه اقدام» را لغو کند. این اقدام هم جلوی لو رفتن اطلاعات مالی (مشابه آنچه در زمستان 96 رخ داد) را خواهد گرفت و هم این پیام را به طرف مقابل مخابره می‌کند که «ایران آنقدر ضعیف نیست که تعهدات را یک‌طرفه اجرا کند».

7-ورود به لیست سیاه FATF به ضرر ایران نخواهد بود

بزرگ‌ترین سم برای اقتصاد امروز ایران، بلاتکلیفی است. بسیاری از بازیگران اقتصادی در سال‌های اخیر و در موضوعات مختلف بلاتکلیف بوده‌اند. به عنوان مثال در یک برهه‌ای منتظر نتیجه مذاکرات ژنو و لوزان و برجام بودند و در دوره‌ای دیگر، منتظر خروج یا عدم خروج ترامپ از برجام. پس از خروج ترامپ از برجام، منتظر اروپا بودند تا اینستکس را راه‌اندازی کند. همزمان هر 4 ماه یک‌بار منتظر FATF بودند که ایران را از لیست خارج کند یا دوباره وارد لیست کند. این بلاتکلیفی ضربه بسیاری به اقتصاد کشور می‌زند و حداقل فایده اتفاق اخیر این است که کشور از بلاتکلیفی خارج شد.

از سوی دیگر به دلیل تحریم‌های آمریکا، عمده تعاملات ایران به اشکال غیررسمی انجام می‌شود، بنابراین شرکای ایران از ترس تحریم و لو رفتن اطلاعات اقتصادی، موافق همکاری کامل ایران با FATF نبودند و کاهش همکاری ایران با این نهاد می‌تواند این اطمینان را به شرکای ما بدهد که اطلاعات اقتصادی لو نخواهد رفت و آنها می‌توانند با خیال راحت با ایران همکاری کنند./1360/