در این دفتر تلاش شده است رئوس اصلی و بنیادین مباحث ایشان ارائه گردد. منابع تحقیق هم تمام مباحث رهبر معظّم انقلاب را شامل می شود؛ البتّه تا جایی که امکان دسترسی وجود داشته است. چند نکته لازم است یادآوری شود:
۱٫ در این کتاب تلاش شده مباحث کلّی و مبنایی رهبر معظّم انقلاب ارائه شود. بسیاری از مباحث اصلی ایشان مربوط به حوادث و وقایعی است که در زمان خاصّی اتّفاق افتاده و زمان آن گذشته است؛ مثل بیانات و مواضع در خصوص حضور آمریکا در عراق و سقوط صدّام. این مباحث بسیار بنیادین و ریشه‌ای است و حتماً در یک کار تحلیلی باید محور بررسی قرار بگیرد امّا با ساختار کتاب حاضر، عرضه‌ی آن اشکالات و ابهاماتی را باعث میشد و روشن ساختن برخی ابعاد دست‌کم ذکر موارد و مستندات تاریخی مرتبط در پاورقی را ضروری میساخت و همین موضوع قطعاً حجم کنونی را تا دوبرابر افزایش میداد.
۲٫ تلاش شده ساختار مباحث، منسجم و بر اساس یک نظام منطقی باشد امّا درعین‌حال نوعی استقلال در فصول و بخشهای مختلف هم دیده میشود؛ به همین دلیل برخی مباحث و عناوین دائماً تکرار شده که ممکن است اهل تحقیق این تکرارها را مناسب ندانند.
به‌طورکلّی کتاب در دو دفتر کلّی تعریف شده است که هر دفتر شامل بخشها و فصول متعدّدی است:
دفتر اوّل: کتاب سیاست داخلی، مبانی، اهداف، اصول و الزامات نظام سیاسی اسلام از منظر مقام معظّم رهبری
در این بخش به مباحث زیر پرداخته شده است: ضرورت حکومت در اسلام (رابطه‌ی دین و سیاست) و اهداف و ارزشها در نظام سیاسی اسلام
بخش دوّم: مردم‌سالاری دینی
در این بخش مباحث ذیل آمده است: مفهوم و ماهیّت مردم‌سالاری دینی، تفاوتهای مردم‌سالاری دینی و غیر دینی، رابطه‌ی امام و امّت در مردم‌سالاری دینی و ولایت فقیه در مردم‌سالاری دینی.
بخش سوّم: فرهنگ تحزّب و رقابت سیاسی در مردم‌سالاری دینی
در شرایطی، نوعی از جناح‌بندی در مقطعی از انقلاب اسلامی شکل گرفت و در سالیان اخیر این نوع جناح‌بندی حالتی متصلّب و غیر منعطف پیدا کرد به‌گونه‌ای که اقشار و گروه‌های مختلف را تا مرز تقابل و تعارض خصمانه پیش برد. عدّه‌ای تحت عنوان راست و گروهی ذیل تیتر چپ عَلَم سیاست‌دانی و سیاست‌ورزی برپا داشتند. به‌مرور عناوین رنگ و بوی ارزشی و فرهنگی پیدا کرد: اصلاح‌طلب و اصول‌گرا. منش و ممشای رهبر معظّم انقلاب اسلامی در این کشاکش همواره اصالت بخشیدن به ارزشها و اصول انقلابی و اسلامی همراه با تأکید بر وحدت سیاسی حول قانون و منافع ملّی و ارزشهای انقلابی بوده است. در این بخش پس از بیان نگاه انقلاب به مسئله‌ی تحزّب، شاخصهای اصول‌گرایی و اصلاح‌طلبی در فصولی جداگانه بیان و در ادامه مسئله‌ی اختلافات سیاسی، اهمّیّت وحدت سیاسی و معیارهای وحدت تشریح شده است. در پایان این بخش به مسئله‌ی مخالفان نظام و شیوه‌ی برخورد با آنان پرداخته شده است.
بخش چهارم: رفتار و سلوک سیاسی کارگزاران نظام اسلامی
در این بخش سلوک سیاسی ائمّه‌ی معصومین(علیهم‌السّلام) به تفکیک و جداگانه آمده است. همین‌طور سلوک سیاسی امام خمینی(رحمة‌الله‌علیه) و نقش تاریخی برخی علما و روحانیّت در جریانهای سیاسی به تفکیک آمده است.
بخش پنجم: مؤلّفه‌های ایجابی و سلبی فرهنگ سیاسی اسلام
مباحث این بخش دربرگیرنده‌ی شاخصهای فرهنگ سیاسی مطلوب در اسلام و نیز مهم‌ترين آسیب‌ها و عوامل انحراف در نظام سیاسی اسلام است.
دفتر دوّم: سیاست خارجی از منظر رهبر معظّم انقلاب اسلامی
مباحث این دفتر هم در پنج بخش تدوین شده است:
بخش دوّم: اصول و پایه‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
بخش سوّم: اقتدار بین‌المللی و عوامل مؤثّر بر آن
بخش چهارم: سیاستها و مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال دول و ملل خارجی (دربرگیرنده‌ی مباحثی در خصوص سیاستها و مواضع کلّی نظام سیاسی اسلام، مواضع و سیاستها در قبال امّت اسلامی و مشکلات آن، مسائل فلسطین، جریان بیداری اسلامی و جریانهای تکفیری).
همین‌طور مواضع جمهوری اسلامی در مقابل دشمنان جمهوری اسلامی به تفکیک آمده است. در این فصل به مطالب رهبر انقلاب در خصوص آمریکا و نیز مسئله‌ی مذاکره به‌تفصیل اشاره شده است.
بخش پنجم: نشانه‌ها و عوامل تحوّل نظم کنونی و آینده‌ی جهان
این بخش درحقیقت بیان نگاه رهبری در خصوص آینده‌ی سیاسی جهان باتوجّه‌به اوضاع و احوال کنونی حاکم بر جهان است.