معرفی کتاب؛
راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاری‌های اجتماعی
فرضیه نویسنده براین امر استوار است که امامان برای رساندن جامعه به کمال مطلوب به کاربست الگویی اختیارمند و ارادی برای مواجهه با ناهنجاری‌ها می‌کوشیدند.
به گزارش خبرگزاری رسا، پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‌بیت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چاپ اول کتاب "راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاری‌های اجتماعی" نوشته سیدعلیرضا واسعی را در سال ۱۳۹۴ در ۳۴۸ صفحه منتشر کرده است.
***
امامان معصوم شیعه که با نص پیامبر خاتم تعیین و نصب شده‌اند، به جهت برخورداری از علم لدنّی و داشتن ویژگی عصمت که به‌معنای مصونیت آنان از هرگونه خطا و اشتباه و گناه است، وظیفه هدایت‌گری انسان‌ها را بر عهده گرفته و در جایگاهی قرار گرفته‌اند که می‌توانیم آنان را در همه زمینه‌ها الگوی خود قرار دهیم. بدین‌منظور باید از ابعاد مختلف، سخنان و سیره و زندگی آن بزرگواران مورد پژوهش و کاوش و بررسی قرار گیرد. گرچه در این زمینه تلاش‌های علمی فراوانی شده، هنوز برخی از زوایای زندگی آنان مغفول مانده است که یکی از این موارد مغفول، چگونگی مواجهه آنان با ناهنجاری‌های اجتماعی است. این امر همان مطلبی است که پرسش اصلی تحقیق حاضر را شکل می‌دهد و آن اینکه امامان با ناهنجاری‌های اجتماعی زمانی خود چگونه مواجه می‌شدند و مهم‌ترین راهبردهای آنان چه بود؟
نویسنده در این کتاب چهار هدف را پی می‌گیرد: ۱. شناسایی ناهنجاری‌های اجتماعی عهد امامان؛ ۲. ارائه راهبردهای امامان در برخورد با ناهنجاری‌ها برای رسیدن به جامعه مطلوب انسانی و با رضایت خدا؛ ۳. نشان‌دادن بهترین و کم‌هزینه‌ترین راهکار مواجهه با انحرافات اجتماعی؛ ۴. معرفی راه‌های تربیت صحیح جامعه انسانی با شناخت موانع تأثیرگذاری راهبردهای امامان.
نویسنده با مطالعه کتابخانه‌ای به گردآوری داده‌های پژوهش حاضر پرداخته و با روش تاریخ ترکیبی یعنی آمیزه‌ای از توصیف نقلی، تحلیل عقلی و روش توسعی و تفهمی این پژوهش را سامان بخشیده است. قالب نظری پژوهش، تئوری کنش متقابل نمادین است که به نظر نویسنده این قالب بهتر از کارکردگرایی ساختی و کشمکش می‌تواند راهبرد‌ها و راهکار‌های امامان را تبیین کند.
فرضیه نویسنده بر این امر استوار است که امامان برای رساندن جامعه به کمال مطلوب به کاربست الگویی اختیارمند و ارادی برای مواجهه با ناهنجاری‌ها می‌کوشیدند؛ به‌بیان دیگر، شکل‌دهی به جامعه معطوف به رضایت خدا در ذیل اراده‌گری بشر است که رفتار‌های آنان را شکل می‌دهد.
چنان‌که اشاره رفت، هدف اولیه نویسنده شناسایی راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاری‌های اجتماعی و نشان‌دادن چگونگی روش‌های آنان برای حل معضلات اجتماعی است، اما وی پس از بررسی منابع معتقد است که چنان‌که انتظار می‌رفت، در منابع کهن مطالبی درباره موضوع پژوهش نیافته است، به‌ویژه آنکه اساساً ائمه در رأس امور سیاسی و اجتماعی قرار نداشته‌اند تا گزارش سیره آنان در منابع پیشین درج شود. با این‌همه مباحث عرضه‌شده در کتاب در خور توجه است و می‌تواند برای پژوهش‌های دیگر گره‌گشا باشد. نکتة در تأمل در سیره پیشوایان معصوم شیعه، تفاوت رفتاری وکنش‌های متفاوت آنان است که این تفاوت در زندگی امام حسن و امام حسین نمود بیشتری دارد. نویسنده در فصل اول کتاب رمز و راز این تفاوت را در اقتضائات عصری و ضرورت‌های اجتماعی حاکم بر هر دوره می‌داند؛ اقتضای عصر امام رضا او را به پذیرش ولایت‌عهدی واداشت؛ همچنان‌که اگر امام رضا در زمان امام حسین قرار می‌گرفت، همان مسیر امام حسین را می‌پیمود؛ زیرا اقتضای زمانه امام حسین چنین است.
پرسش‌های اصلی در فصل دوم کتاب این است که امام چه کسی است و چه وظایفی دارد؟ شیعه و سنی پاسخ‌های متفاوتی به این پرسش‌ها داده‌اند. بر اساس تفکر شیعی امام چه مورد پذیرش مردم واقع شود یا نشود، پیشواست و پیروی از او لازم است؛ زیرا شیعه امام را منصوب از جانب خدا می‌داند، اما تفکر سنی درباره امام چنین نیست.
در فصل سوم نویسنده به آسیب‌شناسی ادوار ائمه پرداخته است. برخی از این آسیب‌ها مشترک در همه ادوار آن معصومان است و برخی مختص به دوره امام خاصی است. در این فصل از عوامل بازاندیشی و بسط ویژگی‌ها و نقش امام، شرایط و وظیفه امام سخن به میان آمده است.
▪️نویسنده بر آن است که مهم‌ترین راهبرد آنان، حفظ دین و صیانت از جامعه اسلامی بوده است. در فصل چهارم نویسنده نشان داده است که همه کنش‌های رهبران معصوم شیعه، معطوف به ساخت جامعه اسلامی است.
در فصل پایانی به موانع فعالیت امامان پرداخته شده است. از بررسی‌های این پژوهش برمی‌آید که آنچه باعث کم‌رنگ‌شدن نقش‌آفرینی امامان معصوم شده، موانع فراوانی بوده که پیش روی فعالیت آنان قرار داشته و برای حضور فعال امام معصوم در جامعه، وجود مقتضی به تنهایی کفایت نمی‌کند، بلکه باید موانع فعالیت آنان نیز برطرف شود.
***
امامان معصوم شیعه که با نص پیامبر خاتم تعیین و نصب شده‌اند، به جهت برخورداری از علم لدنّی و داشتن ویژگی عصمت که به‌معنای مصونیت آنان از هرگونه خطا و اشتباه و گناه است، وظیفه هدایت‌گری انسان‌ها را بر عهده گرفته و در جایگاهی قرار گرفته‌اند که می‌توانیم آنان را در همه زمینه‌ها الگوی خود قرار دهیم. بدین‌منظور باید از ابعاد مختلف، سخنان و سیره و زندگی آن بزرگواران مورد پژوهش و کاوش و بررسی قرار گیرد. گرچه در این زمینه تلاش‌های علمی فراوانی شده، هنوز برخی از زوایای زندگی آنان مغفول مانده است که یکی از این موارد مغفول، چگونگی مواجهه آنان با ناهنجاری‌های اجتماعی است. این امر همان مطلبی است که پرسش اصلی تحقیق حاضر را شکل می‌دهد و آن اینکه امامان با ناهنجاری‌های اجتماعی زمانی خود چگونه مواجه می‌شدند و مهم‌ترین راهبردهای آنان چه بود؟
نویسنده در این کتاب چهار هدف را پی می‌گیرد: ۱. شناسایی ناهنجاری‌های اجتماعی عهد امامان؛ ۲. ارائه راهبردهای امامان در برخورد با ناهنجاری‌ها برای رسیدن به جامعه مطلوب انسانی و با رضایت خدا؛ ۳. نشان‌دادن بهترین و کم‌هزینه‌ترین راهکار مواجهه با انحرافات اجتماعی؛ ۴. معرفی راه‌های تربیت صحیح جامعه انسانی با شناخت موانع تأثیرگذاری راهبردهای امامان.
نویسنده با مطالعه کتابخانه‌ای به گردآوری داده‌های پژوهش حاضر پرداخته و با روش تاریخ ترکیبی یعنی آمیزه‌ای از توصیف نقلی، تحلیل عقلی و روش توسعی و تفهمی این پژوهش را سامان بخشیده است. قالب نظری پژوهش، تئوری کنش متقابل نمادین است که به نظر نویسنده این قالب بهتر از کارکردگرایی ساختی و کشمکش می‌تواند راهبرد‌ها و راهکار‌های امامان را تبیین کند.
فرضیه نویسنده بر این امر استوار است که امامان برای رساندن جامعه به کمال مطلوب به کاربست الگویی اختیارمند و ارادی برای مواجهه با ناهنجاری‌ها می‌کوشیدند؛ به‌بیان دیگر، شکل‌دهی به جامعه معطوف به رضایت خدا در ذیل اراده‌گری بشر است که رفتار‌های آنان را شکل می‌دهد.
چنان‌که اشاره رفت، هدف اولیه نویسنده شناسایی راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاری‌های اجتماعی و نشان‌دادن چگونگی روش‌های آنان برای حل معضلات اجتماعی است، اما وی پس از بررسی منابع معتقد است که چنان‌که انتظار می‌رفت، در منابع کهن مطالبی درباره موضوع پژوهش نیافته است، به‌ویژه آنکه اساساً ائمه در رأس امور سیاسی و اجتماعی قرار نداشته‌اند تا گزارش سیره آنان در منابع پیشین درج شود. با این‌همه مباحث عرضه‌شده در کتاب در خور توجه است و می‌تواند برای پژوهش‌های دیگر گره‌گشا باشد. نکتة در تأمل در سیره پیشوایان معصوم شیعه، تفاوت رفتاری وکنش‌های متفاوت آنان است که این تفاوت در زندگی امام حسن و امام حسین نمود بیشتری دارد. نویسنده در فصل اول کتاب رمز و راز این تفاوت را در اقتضائات عصری و ضرورت‌های اجتماعی حاکم بر هر دوره می‌داند؛ اقتضای عصر امام رضا او را به پذیرش ولایت‌عهدی واداشت؛ همچنان‌که اگر امام رضا در زمان امام حسین قرار می‌گرفت، همان مسیر امام حسین را می‌پیمود؛ زیرا اقتضای زمانه امام حسین چنین است.
پرسش‌های اصلی در فصل دوم کتاب این است که امام چه کسی است و چه وظایفی دارد؟ شیعه و سنی پاسخ‌های متفاوتی به این پرسش‌ها داده‌اند. بر اساس تفکر شیعی امام چه مورد پذیرش مردم واقع شود یا نشود، پیشواست و پیروی از او لازم است؛ زیرا شیعه امام را منصوب از جانب خدا می‌داند، اما تفکر سنی درباره امام چنین نیست.
در فصل سوم نویسنده به آسیب‌شناسی ادوار ائمه پرداخته است. برخی از این آسیب‌ها مشترک در همه ادوار آن معصومان است و برخی مختص به دوره امام خاصی است. در این فصل از عوامل بازاندیشی و بسط ویژگی‌ها و نقش امام، شرایط و وظیفه امام سخن به میان آمده است.
▪️نویسنده بر آن است که مهم‌ترین راهبرد آنان، حفظ دین و صیانت از جامعه اسلامی بوده است. در فصل چهارم نویسنده نشان داده است که همه کنش‌های رهبران معصوم شیعه، معطوف به ساخت جامعه اسلامی است.
در فصل پایانی به موانع فعالیت امامان پرداخته شده است. از بررسی‌های این پژوهش برمی‌آید که آنچه باعث کم‌رنگ‌شدن نقش‌آفرینی امامان معصوم شده، موانع فراوانی بوده که پیش روی فعالیت آنان قرار داشته و برای حضور فعال امام معصوم در جامعه، وجود مقتضی به تنهایی کفایت نمی‌کند، بلکه باید موانع فعالیت آنان نیز برطرف شود.
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
حوزه انقلابی
۰۸ فروردين ۱۳۹۹ - ۱۳:۳۱
اطاعت از امام خامنه ای ؛ اطاعت از ولایت فقیه ؛ آزمون و تمرین قبل از ظهور است.. آیا در این آزمون موفق بوده ایم؟!
پاسخ
ناشناس
۰۸ فروردين ۱۳۹۹ - ۱۳:۵۰
در ایران ۲۴ تا ۲۸ درصد بیمارانی که در بیمارستان‌ها بستری هستند دچار سوتغذیه هستند که باید به این نکته در شرایط بحران کرونا توجه کنیم و چند هفته پیش راهکار پیشنهادی‌مان برای رفع آن را هم ارائه داده‌ایم؛ جایگزینی بسته حمایت معیشتی با بسته‌ای ویژه.
پاسخ