دوازدهم فروردین چرا مهم است؟

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مردم ایران، تقریباً همه مردم ایران رأی دادند که نظام سیاسی آن‌ها جمهوری اسلامی باشد، مثل برخی از کشور‌ها که اسم نظام سیاسی‏‌شان جمهوری اسلامی بود و هست. خوب کجای این مسئله مهم است؟

اهمیت این مطلب زمانی روشن می‏‌شود که نگاهی به تاریخ ایران از آغاز تا ۱۲ فروردین ماه داشته باشیم. چهار نکته در این تاریخ دو هزارو چند صد ساله جلب نظر می‏‎‌کند؛ ۱. همه سلسله‏‌هایی که در ایران حکمرانی می‏‌کردند، به ضرب شمشیر به قدرت رسیده‏‌اند.

۲. هر سلسله‏‌ای که در ایران به قدرت رسیده، اسم ایل خودش را به نظام سیاسی کشور اطلاق کرده.

۳. سلسله پهلوی در این تاریخ یک استثناست. آن‌ها نه با شمشیر به قدرت رسیده‏‌اند و نه اسم قبیله خودشان را به نظام سیاسی کشور اطلاق کرده‏‌اند، چون اصلاً سلسله‏‌ای نداشته‏‌اند. اسم عاریتی پهلوی را هم کس دیگری برای آن‌ها پیدا کرده بود.

۴. مردم در تمام این مدت هیچ کاره بودند. باید بله قربان می‏‌گفتند، مالیات می‏‌دادند و دعا به جان قبله عالم و اعلی حضرت و شاهنشاه و ظل الله می‏‌کردند.

انقلاب اسلامی دو قدرت شرق و غرب را کنار زد

دین در دنیا به حاشیه رانده شده و کاملاً منزوی بود. دو ابرقدرت در جهان آقایی می‏‌کردند که هر دو ضد دین بودند و برای دین در اداره جهان نقشی قائل نبودند.

در روز دوازده فروردین هم مردم در ایران ایفای نقش کردند و هم دین پا به عرصه قدرت و اداره جهان گذاشت اما نه به همین راحتی. انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن متولد شده بود و پنجاه روز بعد، نوبت تولد نظام اسلامی بود.

برخی به امام خمینی می‏‌گفتند که اصلاً نیازی به رأی‌گیری نیست، هرچه شما بگویید، پذیرفته است. امام نپذیرفت و قرار بر برگزاری همه‌پرسی شد و بازار پیشنهادات داغ داغ. برخی می‏‌گفتند جمهوری اسلامی پارادوکس است و اصلاً بین مردم و اسلام نمی‏‌شود آشتی برقرار کرد. برخی می‏‌گفتند جمهوری دموکراتیک مناسب است. گروهی معتقد بودند جمهوری دموکراتیک خلق ایران، تعدادی جمهوری دموکراتیک اسلامی، عده‏‌ای جمهوری ایران، لجن‌ه‏ای جمهوری دموکراتیک ایران و بعضی حکومت جمهوری، افرادی اندک هم حکومت اسلامی را پیشنهاد می‏‌دادند.

سازگاری جمهوری و دموکراسی

از منظر اکثر اینان جمهوری با دموکراتیک سازگار بود و تناقضی نداشت حتی با دموکراتیک اسلامی هم سازگار بود، اما فقط با اسلام مشکل داشت و وقتی کنار اسلامی قرار می‏‌گرفت، تناقض و تضاد مثل آتشفشان از آن فوران می‏‌کرد.

امام خمینی به عنوان استاد فلسفه و منطق و کسی که بیش از بیست سال به تدریس حکمت متعالیه اشتغال داشت، پارادوکس جمهوری و اسلامی را اینگونه توضیح داد که جمهور یعنی مردم و اسلام هم یعنی قانون و جمهوری اسلامی یعنی نظامی که مردم در آن تابع قانون اسلام هستند.

امام خمینی نظرشان این بود که مردم رأی بدهند. پیشنهاد شد که انتخابات به صورت بله و خیر نباشد و مردم از میان گزینه «جمهوری اسلامی» و یک گزینه دیگر که دموکراتیک داشته باشد، یکی را انتخاب کنند. این پیشنهاد پذیرفته نشد.

سؤال رفراندوم طراحی شد: «تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی که قانون اساسی آن از تصویب ملت خواهد گذشت، آری یا نه؟» عده‏‌ای این اشکال را مطرح کردند که با این پرسش ما را در مقابل دو گزینه «جمهوری اسلامی» و «رژیم سابق» قرار داده‏‌اید و رأی منفی به جمهوری اسلامی یعنی طرفداری از رژیم سابق.

سختی‌های رفراندوم سال پنجاه و هشت

معلوم می‏‌شود که برگزاری این رفراندوم به این راحتی‏‌ها هم نبوده است. پاسخ امام این بود که رأی نه به این معناست که جمهوری اسلامی را نمی‏‌خواهید و هر یک از گزینه‏‌های رژیم سلطنتی، جمهوری مطلق، جمهوری دموکراتیک و مانند آن را بنویسید.

در رژیم سابق تغییر نظام سیاسی با کودتا و سرنیزه انجام شد و اکنون با رأی مردم. از اینجا قدرت جدیدی در ایران پدید آمد. قدرتی که به مردم مسلمان اتکا دارد. قدرتی که از یک منظر ملی و ایرانی است و از طرف دیگر اسلامی و الهی. قدرتی که منافع اسلام را بر منافع ملی ترجیح می‏‌دهد و از اینجا این قدرت نه با شرق سرسازگاری دارد و نه با غرب. قدرتی که استکبار دشمن اصلی اوست و از این رو حامی همه مسلمانان و مستضعفان است و کشور خویش را وطن دوم همه آزادی خواهان جهان می‏داند.

به این ترتیب، ۱۲ فروردین، روز عید ملت ایران شد. روزی که جهانیان شکوفه‏‌های قدرت متعالی ایرانیان را به چشم دیدند. روزی که مردم ایران، علاقه خود را به اسلام و نظام سیاسی برآمده از اسلام نشان دادند؛ به حبل الله چنگ زدند و با افتخار به دنیا اعلام کردند، دین‏دار و مذهبی هستند و آگاهانه و آزادانه به جمهوری اسلامی، نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد، رأی دادند. شاید نیازی هم به رأی‌گیری نبود، اما چه خوب که تعیین نوع نظام سیاسی در ایران برای اولین بار در جهان به دست مردم سپرده شد و مردم هم چه خوب انتخاب کردند. /882/ 703/

رضا لک ‏زایی، پژوهشگر پژوهشگاه بین المللی جامعة المصطفی العالمیه