به همت دانشگاه باقرالعلوم؛
شماره ۸۸ فصلنامه «علوم سیاسی» منتشر شد
هشتاد و هشتمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «علوم سیاسی» به صاحب امتیازی دانشگاه باقرالعلوم(ع) وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی با مدیر مسؤولی شمس الله مریجی منتشر شد.
به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، شماره 88 فصلنامه علمی ـ پژوهشی «علوم سیاسی» به صاحب امتیازی دانشگاه باقرالعلوم(ع) وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با مدیر مسؤولی شمس الله مریجی و سردبیری احمد واعظی منتشر شد.
در این فصلنامه در 8 مقاله و در 220 صفحه منتشر شده است و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:
تاثیر مدرنیته بر مبانی اندیشه‌ی سیاسی ایران در دوران قاجار
احمد واعظی و محمد دشتی مرویلی
هدف پژوهش حاضر ارزیابی تحول مبانی اندیشه‌ی سیاسی ایران در مواجهه با مدرنیته و سنجش پیامدهای آن در زندگی سیاسی ایرانیان در دوران قاجار بود. سوال اصلی این است که مبانی حاکم بر اندیشه‌ی سیاسی در ایران، قبل از مواجهه با مدرنیته بر چه گزاره‌های اساسی معرفتی استوار بوده و پس از مواجهه، این گزاره‌ها چگونه متحول شده‌اند؟ در این پژوهش، تاثیر مدرنیته بر حوزه‌ی هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی اندیشه‌ی سیاسی ایران در دوران قاجار مورد تحقیق قرار گرفته و میزان تحولات هر یک از این سه بخش و نتایج آن‌ها بررسی شد. داده‌های این پژوهش با رویکرد تاریخی و در چارچوب روش تحلیل کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهند که در آغاز، این مواجهه فعالانه بوده و تحول در اندیشه‌ی سیاسی و ساختارهای آن با حفظ اصول کلی مبانی اندیشه‌ی سیاسی رخ داده است؛ ازاین‌رو، به‌ندرت با مکتوباتی مواجه می‌شویم که بر نقض مبانی مستقر ناشی از این مواجهه دلالت داشته باشند.
الگوی جامعه‌سازی اقلیت‌های شیعه؛ بازخوانی تجربه‌ی لبنان و نیجریه
سید سعید هاشمی نشب و محمد ستوده
چکیده: هدف پژوهش حاضر مطالعه‌ی الگوی جامعه‌سازی اقلیت‌های شیعه براساس تجربه‌ی موفق لبنان است به‌نحوی که بتوان آن را در سیاست‌گذاری اقلیت‌های شیعه‌ی نیجریه به‌کار گرفت. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات به‌شیوه‌ی کتابخانه‌ای، اسنادی و مصاحبه با متخصصین لبنان و نیجریه گردآوری شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند دو نوع جامعه‌ی پراکنده و جامعه‌ی خودبنیاد در وضعیت شیعیان لبنان و نیجریه قابل تشخیص می‌باشند. اقلیت‌های شیعه در وضعیت پراکنده در چهار نظام فرهنگی، تعاملی- اقتصادی، سیاسی و اجتماعی با بحران‌های متعددی مواجه هستند که با کنش‌های شیعیان ارتباط مستقیمی دارند. ارتباط کنش و وضعیت پراکنده دو روی یک سکه می‌باشند که با یک‌دیگر هم‌افزایی دارند. شکستن چرخه‌ی هم‌افزایی موجود میان کنش‌های چهار نظام یادشده در وضعیت پراکنده، نیازمند تدابیری است که این پژوهش به آن پرداخته است؛ این تدابیر موجب تکامل اقلیت شیعیان نیجریه به جامعه‌ی خودبنیاد شیعه در این کشور خواهد شد.
بررسی ساختار و تشکیلات جنبش اسلامی نیجریه و تأثیر آن بر گسترش تشیع در نیجریه
حبیب زمانی محجوب و رضا ادبی فیروزجائی
چکیده: هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد جنبش اسلامی نیجریه مبتنی‌بر ساختار و تشکیلات آن و تاثیر آن بر گسترش تشیع در کشور نیجریه بود. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان می‌دهد افزون‌بر مدیریت کارآمد شیخ زکزاکی، بخش بزرگی از موفقیت جنبش اسلامی مرهون ساختار و تشکیلات منظم و هدفمند آن است. تعبیه نمودن نهادهایی مانند بنیاد شهداء، مدارس فودیه، حراس، مجمع خواهران، مجمع دانش‌پژوهان، انجمن پزشکان، انجمن شاغلان، واحد تولید فیلم و واحد انتشارات، در ساختار و تشکیلات جنبش اسلامی نیجریه سبب شده است این جنبش در همه‌ی حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خدمات قابل توجهی به شیعیان نیجریه ارائه نماید. ارائه‌ی این خدمات در نشر و گسترش مذهب تشیع بسیار موثر واقع شده‌اند
موانع تحقق آزادی در جامعه از منظر قرآن
یوسف خانمحمدی
چکیده: پژوهش حاضر ضمن تمرکز بر تدبّر و تحلیل لوازم تحقق آزادی در جامعه از منظر قرآن - به‌ویژه آزادی سیاسی و حقوقی - این پرسش را مطرح می‌کند که موانع تحقق آزادی در نگاه قرآن چیست؟ بنابر فرضیه‌ی پژوهش مولفه‌هایی هم‌چون: پیروی از هوای نفس، تقلید بدون تامل و حکومت استبدادی از عمده‌ترین موانع آزادی محسوب می‌شوند. این پژوهش با الگوی «تفسیر موضوعی قرآن» انجام شده و نتایج نشان می‌دهد که علم و آگاهی، عقل‌‌گرایی، تفکر، گسترش فرهنگ نقد و انتقاد عالمانه‌ی پویا و گفت‌وگویی تعاملی، کاربردی‌ترین سازوکارهای پیشنهادی قرآن برای تضمین آزادی‌های سیاسی و حقوقی شهروندان می‌باشند.
سیاست خاورمیانه‌ای بریتانیا در دوره‌ی پسابرگزیت مطالعه موردی: روابط بریتانیا و اسرائیل
علی محمدیان، احمد نقیب زاده و مهدی ذاکریان
چکیده: هدف پژوهش حاضر، واکاوی سیاست خاورمیانه‌ای بریتانیا در دوره‌ی پسابرگزیت با تاکید بر روابط با اسرائیل بود. در این راستا، عوامل موثر بر تداوم روابط دوجانبه دو کشور شامل عوامل اقتصادی، نظامی و امنیت سایبری بررسی شد. نتایج پژوهش که به‌شیوه‌ی آینده‌پژوهی انجام شد، نشان داد، براساس رهیافت آینده‌پژوهی و با استفاده از روش سناریونویسی، سه دسته سناریوی «مطلوب»، «محتمل» و «ممکن» را می‌توان برای روابط آنگلو- یهودی طرح نمود؛ از این میان مطلوب‌ترین سناریو برای بریتانیا، تداوم رابطه‌ی لندن- تل‌آویو، هم‌سویی بیش‌تر با آمریکا از طریق این رابطه، حمایت از سیاست‌های اسرائیل در قبال فلسطین، مقابله با ظهور قدرت‌های ضد بریتانیا و گروه‌های مقاومت است که بریتانیا در راستای دستیابی به آن‌ها از هر موقعیتی سود خواهد برد. بنابراین، تداوم رابطه با اسرائیل در زمینه‌های سیاسی – امنیتی و اقتصادی از مهم‌ترین اولویت‌های بریتانیا در دوره‌ی پسابرگزیت خواهد بود. در سناریوهای محتمل نیز سیاست بی‌طرفی بریتانیا در قبال اسرائیل، انعقاد قراردادهای تسلیحاتی و نظامی با کشورهای عربی، نزدیکی روابط اسرائیل و روسیه و تداوم حمایت از توافق هسته‌ای با ایران را می‌توان متصور بود. تشدید منازعه‌ی بین اسرائیل و بریتانیا و بی‌توجهی به فعالیت‌های موشکی ایران از جمله سناریوی‌های ممکن در روابط این دو کشور می‌باشند.
مقایسه‌ی شئون و اختیارات فقیه حاکم در اندیشه‌ی امام خمینی و سید احمد خوانساری
عبدالواحد کرمی‌نژاد و محمد جواد ارسطا
چکیده: هدف پژوهش حاضر مقایسه‌ی دو مکتب اجتهادی نجف و قم با روش تحلیلی و توصیفی، و از طریق مقایسه‌ی آرای امام خمینی و سید احمد خوانساری است. امام خمینی، نماد مکتب فقهی قم است که ادله‌ی اجتهادی را نظام‌وار و بر محور مقاصد کلان شریعت می‌نگرند؛ وجوب تشکیل دولت اسلامی تحت ولایت مطلقه‌ی فقیه، بنیان اندیشه‌ی سیاسی ایشان است. سید احمد خوانساری نیز نماد مکتب نجف است که دقت عقلی او در فقاهت بیش از توجه به عرف می‌باشد، از آن‌جایی‌که ایشان ادله‌ی اجتهادی را به‌صورت نظام‌وار و بر محور مقاصد شریعت نمی‌نگرند، بنابراین، دایره‌ی ولایت را صرفاً در افتاء، قضاء و حسبیه‌ی مضیّقه می‌بیند. دولت و اداره‌ی جامعه در اندیشه‌ی خوانسازی مسکوت است. در عین‌حال، مشروعیت دولت از باب ضرورت و اضطرار و وجوب حفظ نظام اجتماعی که دلیل مشترک دولت عرفی و اسلامی است، از اندیشه‌ی وی قابل استنباط می‌باشد.
نسبت سیاست رسانه‌ای با سیاست خارجی مطالعه موردی: بررسی مقابلهای روزنامههای انگلیسی زبان ایران و آمریکا
سجاد فرخی پور و محمود پروانه
چکیده: این پژوهش به‌منظور بررسی نسبت سیاست رسانه‌ای با سیاست خارجی دولت‌های ایران و آمریکا، به مطالعه‌ی موردی گزارش‌های خبری چهار روزنامه‌ی انگلیسی زبان در این دو کشور پرداخته است که وابستگی واضحی به حاکمیت دارند. در این بررسی از روش تحلیل مقابلهای با ابزار تحلیل مقابلهای کلام و ژانر استفاده شد. نتایج نشان‌دهنده‌ی تفاوت مهمی در نسبت‌سنجی موردنظر در دو کشور ایران و آمریکا است. الگوی آمریکایی، مبتنی‌بر هم‌سازی خط مشی و سیاست رسانه‌ای با سیاست خارجی و رویکرد القاء‌محور آن است؛ درحالی‌که در ایران چنین رویکردی تقریبا دیده نمیشود. سبک حاکم بر عمده‌ی گزارش‌های خبری روزنامههای ایرانی عمدتا هرم وارونه هستند که صرفاً برای اطلاع‌رسانی و خبر دادن مورد استفاده قرار میگیرند و تاثیر قابل تاملی بر کاهش آزادی عمل سیاست خارجی کشور برجای میگذارند.
امنیت سیاسی افراد و تحقق آن از منظر قرآن کریم
سیدسجاد آل غفور و غلامرضا بهروزی لک
چکیده: هدف پژوهش حاضر واکاوی راه‌های تحقق امنیت سیاسی افراد است. این پژوهش با روش تفسیر موضوعی انجام شده و آیات مورد نظر براساس چهار محور: «واژگان مستقیم»، «واژگان ضمنی و التزامی»، «مفاهیم مخالف» و «دلالت‌های سیاقی و معنایی» استخراج شده‌اند. نتایج نشان داد، قرآن کریم در موارد گوناگونی ضمن اشاره به نمونه‌های تاریخی، تحقق امنیت سیاسی افراد را نیازمند توجه به دو شاخص «آزادی» و «مشارکت» می‌داند و برای تامین امنیت در حوزه‌ی آزادی، به رعایت «آزادی فکر» و «آزادی بیان»؛ و برای تامین امنیت در حوزه‌ی مشارکت، به «مشورت» و «انتخاب» توصیه می‌نماید./822/ن602/ب1
ارسال نظرات