تربیت اخلاقی در سیره اهل‌بیت

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، از منظر اسلام، اخلاق و ارزش‌های اخلاقی جایگاهی ویژه دارد و بخش عظیمی از معارف اسلامی را تشکیل می‌دهد. آموزش ارزش‌های اخلاقی به مسلمانان و فراهم آوردن زمینه‌های پرورش اخلاقی آنان، يکي ‌از‌ وظایف اساسی نظام تربیتی اسلام است.

پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت آن حضرت به عنوان مجریان اصلی نظام تربیتی اسلام، نسبت به رشد اخلاقی امت اسلام توجه ویژه داشته‌ و آن را یکی از وظایف الهی خویش می‌دانستند. در همین راستا آنها نه تنها در گفتار، بلکه در عمل تلاش نمودند تا امت اسلامی را اخلاقی بار بیاورند و ضمن آشناسازی آنها با فضایل و رذایل اخلاقی، آنها را به گونه‌ای تربیت کنند که فضایل را در وجود خویش تثبیت و رذایل را از خود دور سازند. این تلاش پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) مبتنی بر یک‌سری اصول و روش‌هایی متکی است.

وجود چهار ویژگی ساده در این کتاب، آن را به یک اثر خوب و خواندنی درباره موضوع تربیت اخلاقی تبدیل کرده است.

نخست اینکه نویسنده فصل نخست کتابش را به بررسی دقیق اما مختصر مفاهیم و اصطلاحات کتاب اختصاص داده است.

دومین ویژگی کتاب آن است که نویسنده هرسه سرفصل مبانی، اصول و روش ها را در نظر داشته و کوشیده است تا آنها را در سیره اهل بیت (ع) ردگیری کرده است و به هر آنچه در این زمینه دست می‌یابد اشاره کند.

سومین ویژگی این است که بیان نمونه‌ها و مصادیق عملی از سیره اهل بیت(ع) در جای‌جای این کتاب، افزون بر روان و ساده کردن مطالع و لذت بخش کردن آن، بهره این اثر را نیز برای خواننده دو چندان کرده است؛ زیرا خواننده گنجینه‌ای از آموزه‌های کاربردی می‌اندوزد تا در بزنگاه‌ها و شرایط مناسب به کار بندد.  

چهارمین ویژگی که می‌توان برای این کتاب بر شمرد این است که همان گونه که از عناوین فصل‌های کتاب برمی‌آید، در این کتاب نیازهای شناختی والدین در زمینه سیره تربیتی اهل بیت (ع) تا اندازه‌ای تأمین شده است.

نخستین نیازی که در این کتاب تأمین می‌شود، آشنایی با مبان اخلاقی بر اساس سیره تربیتی اهل بیت (ع) است که در این زمینه از کمال گرایش اخلاقی، اختیار و گزینش و تغییر پذیری گفت‌وگو شده است. آشنایی با اصول تربیت اخلاقی دومین نیازی است که در این کتاب با بررسی مباحثی تحت عنوان خدامحوری، زهد، عفو، رفق و مدارا، عزت و تکریم و غیره به آن پرداخته شده است.

همچنین در این کتاب کوشیده شده است تا نیاز خواننده در زمینه فراگیری روش های تربیت اخلاقی بر پایه سیره تربیتی اهل بیت (ع) تأمین شود.

ساختار کتاب

این کتاب دارای چهار فصل است.

فصل اول: در فصل یکم، نویسنده کتاب سعی نموده برخی از مفاهیم و اصطلاحات این بحث را که شاید برای خوانندگان آن به درستی مفهوم نباشد به صورت کامل توضیح دهد این مفاهیم عبارت‌اند از: مفاهیم «تربیت»، «اخلاق»، «سیره» و «تربیت اخلاقی» و نیز رابطه تربیت و اخلاق و انواع سیره اخلاقی اهل بیت (ع).

فصل دوم: در این فصل نویسنده سعی کرده است مبانی تربیت اخلاقی را بر اساس سیره اهل بیت (ع) گردآوری کند که این مبانی عبارتند از: «کمال طلبی»، «گرایش اخلاقی»، «اختیار و گزینش»، «تغییرپذیری اخلاقی» و اصول تربیت اخلاقی در سیره اهل بیت (ع).

فصل سوم: موضوع فصل سوم این کتاب، سیزده اصل تربیت اخلاقی است و نویسنده سعی دارد این اصول اخلاقی را برای خوانند کتاب آشکار نماید. در پایان فصل سوم این کتاب، به بررسی روش‌های تربیت اخلاقی در سیره معصومین (ع) اشاره شده است.

فصل چهارم: در فصل چهارم این کتاب که فصل پایانی این کتاب است، چهارده روش برگرفته از سیره اهل بیت (ع) برای تربیت اخلاقی برشمرده است.

جمع بندی

والدین می‌توانند با مطالعه این کتاب تا اندازه ای با تربیت اخلاقی براساس سیره تربیتی اهل بیت (ع) آشنا شوند. با اینکه در این کتاب در چارچوب اصطلاحات و تقسیم بندی رایج در فضای تربیت اخلاقی نگاشته شده است، نمی‌توان آن را یک کتاب تخصصی و یا نیمه تخصصی دانست.

روانی قلم و سادگی چینش مطالب در کنار یکدیگر به گونه‌ای است که بیشتر خوانندگان دارای تحصیلات بالاتر از متوسط می‌توانند از آن بهرمند شوند.

اما نکته مهمی که باید در مورد کتاب تربیت اخلاقی در سیره اهل بیت (ع) به قلم آقای ناطقی متذکر آن شد این است که در این اثر، چندان خبری از راهکارهای عینی قابل استفاده وجود ندارد و این امر مهم که می‌توانست این کتاب را ارزشمندتر کند دیده نمی‌شود. این امر مهم که همانا ارائه راهکارهای عینی است بر دوش والدین گذاشته شده است و والدین خود باید با کوشش به کمک روش‌ها و اصول مطرح شده در این کتاب، برای تربیت اخلاقی فرزندان خود برنامه ریزی مناسبی انجام دهند.

در کتاب تربیت اخلاقی در سیره اهل بیت(ع) نوشته جناب آقای غلامحسین ناطقی، که به همت انتشارات جامعه المصطفی تهیه و به چاپ رسیده کوشش شده است تا تعدادی از این اصول و روش‌ها استخراج و در اختیار دست‌اندرکاران تربیت در کشورهای اسلامی و به ویژه جامعه المصطفی(ص) العالمية قرار گیرد.

علاقه مندان برای خرید این کتاب می‌توانند به آدرس: قم، خیابان معلم غربی، نبش کوچه 18 انتشارات جامعه المصطفی مراجعه نمایند./826/ن601/ف