کتاب «قرآن و جهان‌های موازی»

به گزارش سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، جهان هستی پر از رمز و راز‌های ناشناخته است. اخترشناسان در طول تاریخ با جستجو در آسمان به دنبال کشف ناشناخته‌های جهان بوده‌اند. این دانشمندان تلاش‌های خود را با ابتدایی‌ترین تجهیزات نجومی آغاز کردند و اکنون به دستگاه‌های بسیار پیشرفته‌ای برای درک کیهان رسیده‌اند.
 
این ایده که دنیا‌های دیگری در آن بیرون وجود دارد، چیز تازه‌ای نیست. دانشمندان قبلا این فرضیه را مطرح کرده‌اند که شاید ما در شرایطی چند دنیایی زندگی می‌کنیم که از بی‌نهایت دنیا تشکیل شده است. مفهوم چنددنیایی ریشه در مفهوم تورم ابدی دارد. در این مفهوم، دوره تورمی که دنیای ما بلافاصله پس از مهبانگ آن‌را تجربه کرد، تنها یکی از بی‌شمار دوره‌های تورمی است که در قسمت‌های مختلف فضا اتفاق می‌افتد و هنوز هم ادامه دارد. همزمان با توقف تورم در بخشی از فضا، بخش دیگری از آن شاهد تورم خواهد بود. در این حالت دنیا‌های جدید به‌طور پیوسته در یک گستره وسیع و رو به رشد فضا-زمان به‌وجود می‌آیند؛ همان‌طور که یک حباب پس از تولید شدن به سرعت فضای اطراف خود را با خصوصیات فیزیکی‌اش پر می‌کند. تورم ابدی همان‌گونه که از نام آن نیز برمی‌آید، بی‌نهایت بار اتفاق می‌افتد و بی‌نهایت دنیا را به‌وجود می‌آورد که منجر به خلق چنددنیایی می‌شود.
 
کتاب «قرآن و جهان‌های موازی» نوشته سعید گراوندی، ابتدا تاریخچه‌ای از دانش فیزیک و آخرین تئوری‌های آن ارائه کرده و سپس شکل گیری جهان را براساس آن تئوری‌ها به زبان ساده بیان می‌کند. در فصل پایانی نیز براساس آیات شریفه قرآن کریم و با توسل به تفسیر‌های معتبری همچون المیزان، سعی در گشودن ابهامات و گره‌هایی درباره جهان‌های موازی دارد. در این کتاب می‌توان به‌طور خلاصه تمام چالش‌ها و بررسی‌های یک قرن اخیر فیزیک‌دانان درباره پیدایش گیتی را مطالعه کرد.  
 

از «گیتی‌های جزیره‌ای» تا «اثر دوپلر»
«در سال ۱۹۲۵ اخترشناس آمریکایی به نام هابل در رصدخانه مونت ویلسُن، الگوی عجیبی از کهکشان‌ها مشاهده کرد که دور شدن (انبساط) آن‌ها را از هم نشان می‌داد. ناگفته نماند که تا پیش از هابل، ستاره‌شناس‌ها معتقد بودند که خارج از کهکشان راه شیری، کهکشان دیگری وجود ندارد. اخترشناس‌ها لکه‌های سفیدی از گاز را مشاهده می‌کردند که به آن‌ها «گیتی‌های جزیره‌ای» می‌گفتند. برخی اعتقاد داشتند که این گیتی‌های جزیره‌ای، مربوط به راه شیری و برخی اعتقاد داشتند که در فواصل بسیار بسیار دور از راه شیری قرار دارند، چنانچه هیچگاه نمی‌توان ستاره‌هایی منفرد را در آن‌ها رصد کرد. بااین‌حال ابتدا هابل نشان داد که بیرون از سامانه راه شیری، کهکشان‌های دیگری نیز موجود هستند و سپس با توجه به «اثر دوپلر» نشان داد که این کهکشان‌ها نسبت به ما در حال دور شدن هستند. حتی سرعت دور شدن آن‌ها را با رابطه‌ای که امروزه به «قانون هابل» معروف است را محاسبه کرد.
 
هابل با توجه به «اثر داپلر» نشان داد طیف منتشر شده از کهکشانی به سمت ما، اگر آبی‌رنگ به‌نظر برسد، نشان‌دهنده آن است که کهکشان در حال نزدیک شدن به راه شیری است، مثلا آندرومدا. به عبارتی، این امواج نوری درهم فشرده شده و بسامد آن‌ها تقویت گشته و از آنجا که نور آبی در بالاترین بسامد طیف مرئی قرار می‌گیرد، این پدیده را «انتقال به آبی» می‌نامند. از سویی دیگر، اگر کهکشانی در حال دور شدن از ما باشد، خطوط طیفی آن به سمت قرمز تمایل پیدا می‌کنند که این اثر را «انتقال به سرخ» می‌نامند. این نتایج باعث شدند اینشتین معروف‌ترین جمله‌اش را بیان کند: «ثابت کیهان‌شناسی، بزرگ‌ترین اشتباه من بود.»


جهان‌های موازی از دیدگاه قرآن کریم
«طبق آیات قرآن، جهان اولیه بسیار متقارن بوده و رفته رفته این تقارن شکسته شده است. تقریبا مدل‌های کیهان‌شناسی آغاز جهان را در تقارن و وحدتی باشکوه تخمین زده‌اند. در مدل تورمی، شکست تقارن همراه انبساطی عظیم و تورمی رخ می‌دهد، اما در مدل چرخه‌ای این انبساط به آرامی جهان‌های موازی را از یکدیگر دور می‌کند. طبق آیات نیز داشتیم که ابتدا تقارن «سماء» شکسته و سپس تبدیل به «سماوات هفتگانه» می‌شود و تمام این مراحل را در شش روز یا بهتر بگویم شش مرحله، خوانده است.
 
به‌نوعی می‌توان گفت در کیهان‌شناسی قرآنی در مرحله‌ای از آفرینش یک ارض و یک سماء موجود بوده که یکپارچه و متقارن بوده‌اند. سپس این تقارن شکسته شده و هفت سماء و هفت ارض پدید می‌آیند. به عبارتی، می‌توان هفت جهان درنظر گرفت که هرکدام یک سماء و یک ارض در موازات یکدیگر دارند. قرآن کریم این هفت سماء را دارای برج‌هایی که راه‌هایی میان آن‌ها است، می‌داند. قرآن چنان نمایش می‌دهد که گویا دروازه و راه‌هایی در آسمان قرار دارند که شاید این دروازه و راه‌ها، ورودی طبقات این هفتگان‌ها باشند.

ابن عباس در تفسیر همین هفتگان‌ها می‌گوید: «در هر زمین همانند ابراهیم وجود دارد» و نیز می‌گوید: «اگر تفسیر آن‌را برای شما بازگویم، شما کافر خواهید شد و معنی کافر شدن شما، انکار آن گفته‌ها است.» این تعبیر ابن عباس، بسیار به تعبیر اِورتی از نظریه کوانتومی (جهان‌های موازی کوانتومی) شبیه است. این نظریه بر این پایه است که جهان پس از هر اندازه‌گیری ناظر و مشاهده‌گر به کپی‌های دیگری از خود منشعب می‌شود.»
 
نخستین چاپ کتاب «قرآن و جهان‌های موازی» در ۲۳۰ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه به بهای ۶۵ هزار تومان از سوی نشر آب خست راهی بازار نشر شده است./925/د101/ب1

 

منبع: ایبنا