تحجرگرایی

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، تحجرگرایی، بر می‌گردد به نفسانیّت و انانیّت انسان و توقف او در یک مرحله از مراحل سیر و سلوکی که به سوی مقصد باید داشته باشد. نفسانیت شخصی و فردی یا گروهی و ملی و اجتماعی، تفاوتی نمی‌کند. انسان در سیر و سفرش به سوی مقصد خود، از منازلی باید عبور کند و مراحلی را باید بپیماید؛ این مراحل نه محل تفرّج و تفریح‌اند و نه محل توقف و استیادن، بلکه لازم است این کاروان از این منازل عبور کند و یکی را پس از دیگری پشت سر بگذارد و در هر منزلی نیازمندی‌ها و احتیاجاتش را برآورد و به سمت منزل دیگر به راه افتد.

بعضی انسان‌ها، وقتی به این منازل می‌رسند، از آب و هوا و وضع موجود در آن‌ها خوش‌شان آمده و همانجا را مقصد نهایی گمان برده، در همان‌جا متوقف می‌شوند و در نتیجه، هم از بقیه‌ی سفر و سیر در منازل دیگر باز می‌مانند و هم مقصد نهایی و غایت و پایان را از دست می‌دهند، و از برکت رسیدن به مقصد محروم می‌گردند. البته، هر کس به تناسب وضعیتی که دارد و موقعیتی که برایش به وجود آمده است، در منزلی توقف می‌کد و در محل خاصی ساکن می‌شود؛ بعضی در اولین منزل و برخی در منزل دوم و برخی در منزل سوم و …؛ برخی هم همه‌ رنج‌ها را متحمل می‌شوند منازل را به خوبی طی می‌کنند، ولی یکی به آخر مانده وامی‌مانند و از پا در می‌آیند!

ساختار کتاب

کتاب تحجرگرایی ده گفتار دارد:

گفتار اول: در این گفتار نویسنده به ماهیت علوم دینی و پیوند آن با اخلاق اشاره کرده  استو درادامه به موضوع انسان با اعتقادات خود اتحاد وجودی دارد، می‌پردازد.

گفتار دوم: در این قسمت به عنوان ماهیت علوم دینی و پیوند آن با اخلاق2 پرداخته شده است.

گفتار سوم: در این گفتار با عنوان ماهیت علوم دینی و پیوند آن با اخلاق3 به موضوعاتی مثلاساس کار صدق است و زنده بودن سرمایه می‌خواهد اشاره شده است.

گفتار چهارم: در این گفتار هم با عنوان ماهیت علوم دینی و پیوند آن با اخلاق4 موضوعاتی مانند نماز وجدان بیدار انسان‌ها، دل بیداری و طلبگی، ریا باعث دل مردگی بررسی شده است.

گفتار پنجم: ماهیت علوم دینی و پیوند آن با اخلاق5 عنوان این گفتار است و می توان موضوعات: در نبرد حق و باطل مؤمن پیروز است، خطبه همام را بخوانید، دوام نماز یعنی چه؟و ... را در آن خواند.

گفتار ششم: در این گفتار به بحث اصلی کتاب یعنی تحجرگرایی پرداخته و موضوعاتی مانند تحجرگرایی، مشرکان و تحجر، مسلمان متعصب هم متحجر است، جنگ صفین و لغزش یاران و ... توضیح داده شده است.

گفتار هفتم: در این گفتار نیز در ادامه گفتار قبل موضوعات مشکل عمده بشر، اساس حرکت انسان، تفاوتی بین حیات مادی و معنوی نیست، نقش انبیا و اولیا الهی، روش شیطان، دیدگاه مؤمن راستین و ... واکاوی شده است.

گفتار هشتم: جایگاه ادله، تشکیک در فلسفه، عقل حلقه واسطه و زیربنا، هر چیزی را حدی است، بدون حجیت عقل، هدایت غیرممکن است و ... مطالبی  است که در این گفتار با عنوان تحجرگرایی شرح داده شده است.

گفتار نهم: تحجرگرایی و پاسخ به سؤالات عنوان این بخش است و خواننده ذر آن با برخی موضوعات همچون اصرار امام به فلسفه، عمده شبهه مخالفین فلسفه، با اهل لهو، لغو و گناه منشینید، آتش که در نیستان بیفتد خشک و تر باهم می‌سوزد و ... آشنا می شود .

گفتار دهم: نویسنده در آخرین گفتار کتاب به رسالت روحانی در عصر حاضر می‌پردازد و برخی موضوعات مانند: مسئله ای به نام کمونیزم، جاذبه مکتب اسلام، اسلام آمریکایی یا اسلام تحریف شده، فریاد و خروش امام و ... را شرح می دهد.

ویژگی‌های اثر

1. در این کتاب در ضمن مباحث مختلف به تفاوت ماهیت علوم دینی و سایر علوم و اقتضائات تحصیل علوم دینی و نیز برخی آفات آن، مثل تحجر و تعصب، اشاره شده است.

2. از ویژگی‌های دیگر این کتاب بیان مطالب ارزشمندی درباره جایگاه عرفان و فلسفه در اسلام است.

3. در این کتاب دلایل مخالفان فلسفه و عرفان، بیان و این دلایل، نقد و ضمنا به شرح پیام امام خمینی(قدس) به حوزه و روحانیت پرداخته شده است.

جمع‌بندی

مطالب کتاب تحجرگرایی، مجموعه سخنرانی های حضرت آیت االه حائری شیرازی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد در سال های 1367 و 1369 برای طلاب این مرکز است و این سخنرانی ها دو محور کلی دارد: «پیوند علوم دینی با اخلاق» و «تحجرگرایی».

برشی از کتاب

در صفحه 141کتاب درباره بحث حجیت عقل  چنین آمده است:

اگر خداوند عقل را در وجود انسان ننهاده بود و یا چیزي نبود که حجیت داشته باشد و بتواند حجت را بر انسان تمام کند، هدایت انسان غیرممکن می شد؛ زیرا تنها ارسال رسل وفرستادن انبیا کفایت نمی کند. اگر نبی شناس و اطمینان به نبوت نبود و انسان عقلی نمی داشت که بتواند بدون هیچ شبهه اي حکم به نبوت فلان پیامبر بکند و بگوید: «هذا نبی، هذا صادق وهذا کاذب و...»، هرگز نمی توانست در راه هدایت حتی یک قدم حرکت کند و هیچ به درد شاگردي انبیا نمی خورد. پس پایگاه عقل را باید محکم حفظ کرد و باید دانست، عقل حجیت شرعی دارد و بلکه اساس الحجه است و حجیت انبیا هم به حجت عقل است. پس این عقل، سنگ اول بناي ادیان و همه معارف بشري است. اگر این سنگ اول شالوده اش محکم نباشد، تمام این ساختمان فرو می‌ریزد.

انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی کتاب تحجرگرایی نوشته مرحوم حضرت آیت حائری شیرازی را در قطع وزیری و 213 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید کتاب به انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی به آدرس: مشهد مقدس، حرم مطهر امام رضا (ع)، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، کدپستی : 3333-913484 شماره تماس دانشگاه :05132218990 مراجعه نمایند./826/ن601/ف