ایران و آمریکا؛ توسعه تضاد در بستر قدرت نرم رسانه

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران کتاب « ایران و آمریکا: توسعه تضاد در بستر قدرت نرم رسانه»، نوشته محمد رضا ریاحی را منتشر کرده است.

آنچه در گذشته در تعریف از واژه قدرت در حوزه نظریه پردازی و عمل به دست می آمد، منحصر به دسته بندی های سنتی و چارچوب های سخت افزارانه بود. بدیهی است، تحولات بین المللی، مفاهیم قدرت را نیز دگرگون می کند. امروزه کاربرد قدرت، تنها به استفاده از ابزارهایی با ابعاد سخت و لمس پذیر محدود نیست. بلکه کاربرد ابزارهای گوناگون از جمله قدرت، در تحقق همان اهداف، در حیطه کار دولتمردان قرارگرفته است. به گونه ای که هم اکنون به موازات تغییر در معادلات قدرت و امنیت، به ویژه پس از 11سپتامبر 2001، مقوله هایی همچون قدرت جذب و اقناع و یا بهره گیری از عنصر فرهنگ در سیاست خارجی، می تواند سطحی پایدار و ماندگار از توان مندی را برای بازیگران فراهم آورد. به همان میزان، در صورت به کار نبستن مؤلفه های نرم افزارانه از سوی جوامع هدف و در معرض تهدید، استحاله فرهنگی _ سیاسی را به همراه خواهد داشت.

تأکید بر نرم افزارگرایی به عنوان اثربخش ترین، کارآمدترین، کم هزینه ترین و پیچیده ترین نوع تهدید علیه امنیت ملی یک کشور، می تواند سطحی گسترده از تخریب را برای جامعه هدف به همراه آورد. به همین منظور، بازیگران سلطه گر با کاربرد قدرت نرم و ابزارهای ارتباطی، مقاومت ملت ها و نظام های سیاسی معارض را پیش از عملیات نظامی فرو می ریزند. بدین ترتیب، به کارگیری ابزارهای ارتباطی، در مقیاس دیداری، شنیداری، نوشتاری و مجازی، هم اکنون به عنوان یکی از کارویژه های اساسی قدرت نرم و به موازات آن رسانه، این امکان را به بازیگر عرصه ارتباطات فراملی می دهد که میدان عمل خود را از حیطه ملی تا بالاترین سطح بین المللی گسترش دهد و از طریق این نبرد ارتباطی، منافع ملی خود را تأمین کند.

ساختار کتاب

کتاب ایران و امریکا: توسعه تضاد در بستر قدرت نرم رسانه دارای پنج بخش اصلی است:

بخش اول: تمهیدات نظری؛ که نویسنده در این بخش در سه فصل: قدرت نرم؛ مفاهیم و کارکردها؛ قدرت نرم در گفتمان های اسلامی و لیبرال دموکراسی؛ و تهدید در نظریه قدرت نرم، به این موضوعات پرداخته است.

بخش دوم: رابطه قدرت نرم و سیاست خارجی عنوان این بخش است و در این بخش دو فصل دیده می شود: مباحث بنیادی، و نشانگاه قدرت نرم در سیاست خارجی.

بخش سوم: عنوان آن جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی امریکاست و در آن سه فصل دیده می‌شود: دیپلماسی عمومی ایالات متحده؛ سابقه و روند تحول؛ دیپلماسی عمومی ایالات متحده امریکا؛ و دیپلماسی عمومی امریکا در برخورد با جمهوری اسلامی ایران.

بخش چهارم: ابزارهای ارتباطی در دیپلماسی عمومی امریکا در برخورد با ایران، عنوان بخش چهارم است و نویسنده در دو فصل ابزارهای ارتباطی دیداری و شنیداری، و برخورد در فضای مجازی.

بخش پنجم: در آخرین بخش کتاب با عنوان راهبرد رویارویی با تهدید نرم، سه عنوان دیده می شود: سطح ملی؛ سطح فراملی و نتیجه گیری.

ویژگی های اثر

1. شناخت رفتارهای ایران و آمریکا در حوزه جنگ نرم؛

2. شناسایی قدرت جدید در عرصه جنگ ها؛

3. شناساندن قدرت نرم به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای جنگ؛

4. بهره گیری از عنصر فرهنگ برای مبارزه در جنگ نرم؛

5. توجه دادن به سیاست خارجی به عنوان بازوی قدرت مند برای مبارزه با جنگ نرم؛

6. آشنا ساختن مخاطبان با ابزار بسیار مهم رسانه برای جنگ نرم؛

7. به کارگیری شیوه های پیشگیرانه، برای ترسیم راهبردهای مقابله جویانه در رویارویی با تهدیدهای نرم.

جمع بندی

این کتاب گامی فراتر را فراروی محافل فکری و کانون های اجرایی کشور در زمینه اهمیت شناخت تهدیدهای دشمن در عرصه رسانه و دیپلماسی عمومی ترسیم می‌ کند. با این رویکرد که عناصر تصمیم ساز در عرصه های مختلف نظام مقدس جمهوری اسلامی، با کاربست قدرت نرم و ظرفیت های موجود آن، در مسیر ارتقای قدرت نرم ایران در روابط بین الملل، همتی مضاعف گمارند. انتظار می رود، دیدگان ژرف نگر و عالمانه استادان و پژوهشگران گران قدر به این اثر، زمینه ساز رفع کاستی های امروز کشور باشد.

برشی از کتاب

 در صفحات 63 و 64 کتاب درباره قدرت نرم و نقش امروز آن در دیپلماسی این مطالب آمده است:

برجسته شدن الگوی منازعات فرهنگی، بیان کننده ظهور جلوه های رویارویی ارزشی _ هنجاری، در کنار ابعاد سخت افزارانه، در بستر بحث های سیاست خارجی است. زمانی قدرت نظامی، عامل اصلی و تعیین کننده قدرت ملت ها و سهم دولت ها در پهنه جهانی بود، ولی از دهه 1980 میلادی به این سو، دیپلماسی فرهنگی اهمیت یافته و کشوری که بتواند نمادهای فرهنگی و اسطوره ای را در زمینه های مختلف ایجاد و صادر کند، کشوری موفق است.

امروزه نمادها که حرف می زنند نیز دنیای مجازی در حال تسخیر همه جا است و این دنیای مجازی، می تواند فکر و ذهن انسان را تسخیر کند. باید بپذیریم جدال هنجارها در روندی فزاینده، تضادهای استراتژیک میان بازیگران را در پی دارد. «جدال غرب با جمهوری اسلامی ایران، در قالب نمادهایی از تعارض هویتی، سازمان دهی شده است. [چنان که] درگیری های جدید با همین رویکرد مفهوم می یابند». تجربه های تاریخی نیز از رابطه معکوس میان شدت و سرعت اثرگذاری از یک سو و عمق و دوره نفوذ قدرت سخت و نرم از سوی دیگر، سخن می گوید. بر این اساس، تقابل فیزیکی، با سرعت و شدت بیشتری مناسبات را بر هم خواهد زد، گرچه از تداوم و عمق نفوذ کمتری نیز برخوردار است، ولی تأثیرگذاری فرهنگی به تدریج صورت می گیرد. کشوری که خواهان ایفای نقش افزون تر و ماندگارتر در حوزه جهانی است، در سیاست خارج خود باید از مؤلفه هایی بهره گیرد که تضمین کننده عمق نفوذ و تداوم باشد. در این میان، تنها با ابزارهایی از جنس هویتی و فرهنگی، می توان در عمق باورها و اعتقادات ملت ها رسوخ کرد. به باور بیشتر نظریه پردازان روابط بین الملل، کاربرد قدرت نرم در سیاست خارجی، به کشورها این امکان را می دهد که در جامعه هدف، نفوذ و او را به واسطه عناصری چون فرهنگ، ارزش و ایده ها به همکاری ترغیب کنند.

انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران کتاب « ایران و آمریکا: توسعه تضاد در بستر قدرت نرم رسانه»، نوشته محمد رضا ریاحی را در قطع وزیری و 280 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به آدرس: قم، بلوار محمد امین، جنب صدا و سیمای مرکز قم، مرکز پژوهش‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنند./826/ن601/ق