کتابی برای شناخت کودتای نوژه

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، به مناسبت سالروز کودتای نوژه در بخش کتاب به معرفی کتابی در زمینه کودتای نوژه می‌پردازیم.

از روزهای نخستین پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری جمهوری اسلامی، ابرقدرت ها و به ویژه امریکا در پی نفوذ و تضعیف این نظام نوپا برای تأمین منافع نامشروع خویش برآمدند. سرویس های جاسوسی بیگانه با ابزارهایی نظیر تأسیس حزب و گروه، یا حمایت از احزاب و سازمان های موجود و یا با نفوذ در دولت موقت و جاسوسی از طریق سفارتخانه ها، دامن زدن به تنش های مذهبی و قومی، تجزیه طلبی و براندازی مسلحانه، ترور رهبران، شورش و آشوب، تلاش گسترده ای نمودند تا طعم شیرین پیروزی را در کام ملت تلخ نمایند.

اما سیر وقایع نشان داد که تدبیر رهبری انقلاب و پشتوانه مردمی اجازه دست اندازی ابرقدرت ها و گروه های وابسته را به منافع و ثروت های کشور نمی دهد. از این رو طرح ها و توطئه ها در شیوه های متفاوت برای سرنگونی حکومت نوپا در انداخته شد، طرحهایی که اگر نبود امدادهای الهی، تدبیر امام خمینی (ره) و حمایت بی دریغ مردم، هر یک به تنهایی برای از بین بردن کامل نظام کافی بود.

کودتا یکی از راه های نیازموده پیش روی برای براندازی بود. معمولاً سال های آغازین شکل گیری کامل نهادهای جدید، بهترین هنگام برای اقدام به کودتا محسوب می شود. در آذر 1359، انجام کودتایی به دستور امریکا در برنامه شاهپور بختیار (از رهبران جبهه ملی و آخرین نخست وزیر رژیم شاهنشاهی) و عوامل داخلی و بیرونی اش قرار گرفت. آغاز کودتا از پایگاه هوایی شهید نوژه همدان برنامه ریزی شده بود و به همین دلیل پس از کشف و سرکوب به «کودتای نوژه» شهرت یافت.

شهید سرافراز محمد نوژه از خلبانان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که در پی فرمان امام (ره) برای کمک به دکتر مصطفی چمران در سرکوب تجزیه طلبان مسلح و در حالی که روزه بود در 20/5/1358 به پرواز درآمد که هواپیمایش در آسمان کردستان ایران _ منطقه عمومی پاوه _ توسط نیروهای ضد انقلاب سقوط کرد و به شهادت رسید. در پی این واقعه و به پاس اولین شهید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، پایگاه سوم شکاری همدان به پایگاه «شهید نوژه» تغییر نام یافت.

ساختار کتاب

کتاب کودتای نوژه دارای سه بخش است:

بخش اول: مقدمه ای بر شناخت «توطئه» عنوان این بخش از کتاب و برخی از عناوین این بخش عبارت است از: چرا توطئه؟، آژیر میتران، انقلاب در تمدن، چهره های توطئه، کودتا: از هایزر تا نوژه، تجزیه: از کردستان تا فارس، ترور: از «فرقان» تا مرصاد، تجاوز: از طبس تا صدام، ژرفای توطئه.

بخش دوم: در بخش دوم این کتاب با عنوان کودتای نوژه موضوعات: تدارک کودتا، هماهنگی با غرب، تصویب کودتا، شکل‌گیری مثلث کودتا، شاخه نظامی، شاخه سیاسی، شاخه تدارکات، اقدامات جنبی برای تکمیل کودتا، کودتا و گره‌های سیاسی بررسی شده است.

بخش سوم: در آخرین بخش با عنوان پیوست‌ها اسناد و تصاویر آورده شده است.

ویژگی‌های اثر

1. پرداختن به یکی از زوایای پنهان در تاریخ انقلاب اسلامی؛

2. بررسی تاریخی کودتای نوژه؛

3. پرداختن به افراد دخیل در کودتا؛

4. متقن بودن و استفاده از اسناد منتشره مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛

5. پرداختن به نقش غرب خصوصا سازمان سیا در انجام کودتا.

جمع بندی

کتاب کودتای نوژه برای کسانی که به مباحث تاریخ انقلاب اسلامی می‌پردازند کتابی بسیار مفید است. هرچند نویسندگان آن کمبود وقت و نداشتن اسناد کافی را در این کتاب اشاره کرده اند ولی این کتاب می‌تواند زوایایی نهفته از این کودتا را به خوبی روشن نماید.

برشی از کتاب

در صفحات 149 و 150 کتاب درباره حمایت غرب خصوصا آمریکا از کودتای نوژه، این مطالب به رشته تحریر درآمده است:

گرچه بنی عامری در پی کسب اطلاع از همراهی آمریکا با هرگونه طرح براندازی، با شبکه در حال تشکیل بختیار بعنوان سازمانده و مجری این طرح هکاری آغاز کرد. ولی هنوز «کودتا» ممکن ترین روش براندزای تعیین نگردیده بود زیرا در این مقطع تاریخی (قبل از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا وآغاز انقلاب دوم) براساس تحلیل منابع اطلاعاتی آمریکا، عناصر سلطنت طلب در ارتش دستخوش وحشت و پراکندگی بوده دوران نقاهت حاصل از ضربه انقلاب را می گذرانند.

در تاریخ 7/8/1358، دونالدسی. پکوئین، رئیس پایگاه «سیا» در تهران، طی گزارشی به مرکز سازمان نوشت: «در صورتیکه ارتش از کسی طرفداری کند اوضاع می تواند صورت دیگری پیدا کند، اما آنها (ارتشی ها)هنوز کاملاً وحشت زده اند. انضباطشان ضعیف است و اشتیاق حرفه ای عملاً وجود ندارد و رهبران احتمالی که بنظر می رسد بتوانند اعتماد به نفس خود را بازگردانند هنوز پدیدار نشده اند... شما [ادوارد جی گنین _ نام رمز آدمیرال ترنر رئیس «سیا» در دوران ریاست جمهوری کارتر] از من خواستید که یک فرصت راجع به امکانات اعمال نفوذ در جریان امور اظهار نظر کنم.

من نظر خود را فقط به طور حاشیه ای و جزئی و تا زمانیکه ارتش دوران نقاهت خود را طی کند اعلام می کنم و این هم مرحله ایست که برای طی آن از دست ما تقریباً کاری ساخته نیست. کاری که از دست ما بر می آید و من هم اکنون درگیر آن هستم، این است که سران بالقوه یک ائتلاف متشکل از لیبرال های سیاسی، چهره های دینی میانه رو و سران ارتشی متمایل به غرب ( هنگامی که ظهورشان شروع شد) را شناسائی کرده و آماده حمایت از آنها شویم. کسی که بیش از دیگران احتمال داده میشود این ائتلاف را سرعت بخشد آیت الله شریعتمداری است.

انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی کتاب «کودتای نوژه»، نوشته موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی را در قطع وزیری و 473 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی به آدرس: نشانی: تهران، خیابان شهید دستگردی (ظفر)، نبش گوی آبادی، پلاک 75 تلفن: 26705079 - 26705089 مراجعه کنند./826/ن601/ف