تبیین فلسفه و آسیب شناسی عزاداری برای اهل بیت در یک اثر

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم، ماه عزای اهل بیت(ع) کتابی در زمینه فرهنگ مرثیه سرایی خدمت دوست داران کتاب معرفی می شود.

مرثیه سرایی و عزاداری برای سید الشهدا، به دلیل اهداف بلند و نقش سازنده فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن، از جایگاه ویژه در سخن و سیره اهل بیت(ع) برخوردار است. اما باید توجّه داشت که این حرکت پر برکت، مانند همه اقدامات مفید و سودمند، بدون آفت نیست.

بی تردید دشمنان، تلاش می کنند تا هر حرکت سازنده فرهنگی را دچار آفت کرده و آن را بی اثر کنند، یا لااقل از آثار و برکات آن بکاهند. از این رو، هر چه فعالیت های فرهنگی مؤثرتر باشد، آفات خطرناکتری آنها را تهدید می کند. بدین جهت، نقش  سازنده فرهنگ عاشورا در زمینه سازی حاکمیت ارزش ها، سبب شده تا دشمنان پیدا و ناپیدای اسلام ناب، از دیرباز برای تحریف این فرهنگ، برنامه ریزی کنند. این تلاش های دشمنان پس از نقش آفرینی فرهنگ عاشورا در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بیش از پیش تشدید شده است.

بنابراین، بر همه مرزبانان اسلام ناب و پاسداران فرهنگ اصیل عاشورا و علاقه مندان به اهل بیت(ع)، واجب است، که همه توان خود را در جهت آفت زدایی و پالایش فرهنگ عاشورا به کار برند و فرهنگ سازی صحیحی برای مرثیه سرایی و عزاداری سید الشهداء به کار گرفته و نقشه دشمنان را نقش بر آب کنند.

انتشارات مشعر، کتاب «فرهنگ نامه مرثیه سرایی و عزاداری سیدالشهداء علیه السلام»، نوشته محمد محمدی ری شهری، را چاپ کرده است.

ساختار کتاب

کتاب فرهنگنامه مرثیه سرایی و عزاداری سیدالشهداء (ع)، در شش فصل تدوین شده است.

فصل اول: عنوان فصل نخست این کتاب جایگاه مرثیه‌سرایی و عزاداری در سخن و سیره پیشوایان، است. در این فصل این عناوین دیده می شود: مرثیه‌سرایان سید الشهدا پیش از واقعه کربلا، نخستین مرثیه‌سرایان سید الشهدا پس از واقعه کربلا، پوشیدن لباس سیاه در عزای سید الشهدا، تأکید بر زنده نگه داشتن یاد سید الشهدا، تأکید بر تداوم عزاداری.

فصل دوم: فلسفه عزاداری، عنوان دیگری از این کتاب است. در این فصل درباره فلسفه عزاداری پرداخته شده است.

فصل سوم: عنوان این فصل از کتاب، آسیب‌شناسی مرثیه‌سرایی و عزاداری، است. در این فصل این عناوین آورده شده است: هدف تحریف عزاداری، استناد به منابع غیر معتبر، گزارش‌های ذلّت‌بار، غلوّ، دروغ.

فصل چهارم: مجالس عزاداری هدفمند، عنوان فصل چهارم این کتاب است. عناوین دیگر این فصل عبارت است از: خدا محوری، ارائه تاریخ و تحلیل صحیح از حادثه عاشورا، تبلور عاطفه و ارادت به اهل بیت علیهم السلام.

فصل پنجم: این فصل از کتاب با عنوان کتاب‌شناسی تاریخ عاشورا و عزاداری، مشخص شده است. عناوین دیگری که در این فصل دیده می شود: منابع قابل استناد، منابع غیر قابل استناد، منابع معاصر.

فصل ششم: تحلیلی درباره متفرّدات منابع متأخّر، عنوان آخرین فصل این کتاب است. عناوین زیر این عنوان عبارت است از: دلایل بهره نبردن از منابع متأخّر، یک نکته‌، اقسام گزارش منابع متأخّر، نمونه‌هایی از متفرّدات منابع متأخّر، فهرستِ شماری دیگر از متفرّدات منابع متأخّر.

ویژگی های اثر

1. پرداخت تاریخی به مسأله عزاداری برای اهل بیت؛

2. تبیین فلسفه عزاداری؛

3. نگاهی خوب به مسأله آسیب های مرثیه سرایی و عزاداری؛

4. ارائه تحلیل صحیح از حادثه عاشورا؛

5. اشاره به علت بهره نبردن از منابع متأخر؛

جمع بندی

دوست داران فرهنگ عاشورایی با خواندن این کتاب می توانند به خوبی با فلسفه عاشورا آشنا شده و با نگاهی آسیب شناسانه به آسیب های این حوزه پرداخته و در صدد بر طرف کردن آن برآیند.

برشی از کتاب

در کتاب فرهنگنامه مرثیه سرایی و عزاداری سیدالشهداء علیه السلام، در صفحه 25 و 26 این مطالب در مورد تحریف عاشورا آورده شده است: 

تحریف هدف عزاداری خطرناکترین آفت عزاداری سید الشهدا، تحریف هدف آن است. پیش از این اشاره کردیم که فلسفه عزاداری امام حسین با فلسفه شهادت آن حضرت یکی است، بنا بر این تحریف هدف عزاداری، تحریف هدف شهادت آن بزرگوار نیز هست.

این تحریف به دو گونه می تواند تجلی یابد: یکی آن که به جای روشنی بخشی و احیاگری تنها به آمرزش گناهان و پاک سازی معنوی خلاصه گردد و دیگر آن که به جای تأکید بر بُعد حماسی به جنایت یزیدیان و ستمگران در این حادثه پرداخته شود. این سخن بدان معنا نیست که آمرزش گناهان و پاکسازی معنوی بر عزاداری بار نیست و یا این که نباید جنایت های ستم پیشگان را برشمرد، بلکه غرض پرهیز از نگاه تجزیه ای است.

اینک به توضیح این دو مطلب می پردازیم: اگر به جای جهل زدایی و احیاء ارزش های اسلامی ، فلسفه عزاداری برای سالار شهیدان ، در پاک سازی گنه کاران از گناه خلاصه شود، در واقع هدف شهادت امام و عزاداری برای آن حضرت تحریف شده است، یعنی دقیقاً همان تحریفی که در آیین مسیحیت در مورد حضرت عیسی علیه السلام تحقق یافت.

استاد شهید مطهری در این باره می گوید: من نمی دانم کدام جانی یا جانی هایی جنایت را به شکل دیگری بر حسین بن علی علیهما السلام وارد کردند و آن این که هدف حسین بن علی علیهما السلام را مورد تحریف قرار دادند و همان چرندی را که مسیحی ها در مورد مسیح گفتند درباره حسین گفتند که حسین کشته شد برای آن که بار گناه امت را به دوش بگیرد، برای این که ما گناه بکنیم و خیالمان راحت باشد، حسین کشته شد برای این که گناهکار تا آن زمان کم بود، بیشتر بشود.

انتشارات مشعر کتاب «فرهنگ نامه مرثیه سرایی و عزاداری سیدالشهداء علیه السلام» را در قطع رقعی و 134 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات مشعر به آدرس: خیابان آزادی، تقاطع رودکی، سازمان حج و زیارت، طبقه چهارم، دفتر موسسه فرهنگی هنری مشعر مراجعه کنند./826/ن601/ق