نگاهی به کتاب "رجایی و جنگ ایران و عراق"

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، به مناسبت آغاز هفته دولت کتابی در زمینه فعالیت های شهید رجایی در زمان جنگ ایران و عراق خدمت دوست داران کتاب معرفی می شود.

اصول و مبانی اندیشه رجایی وحدت و انسجام داشت و عامل و عنصر وحدت بخش آن، اصل توحید بود. وی تمام مواضع و دیدگاه های خود را حتی در زمینه های سیاسی و اقتصادی از این اصل استخراج می کرد. در واقع، نظریه و عمل توحیدی، محوری ترین و مرکزی ترین اندیشه شهید رجایی بود؛ بنابراین می توان منظومه فکری وی را یک منظومه ایدئولوژیک توحید محور نامید و استراتژی و نگرش وی را به جنگ نیز ایدئولوژیک و از دیدگاه کلی وی منبعث دانست.

از این نظر، می توان گفت شهید رجایی در نقطه مقابل دیدگاه های بنی صدر و جناح لیبرال قرار داشت. بنی صدر جنگ را فرصت دیگری برای مبارزه سیاسی با جناح نیروهای خط امام (ره) تلقی می کرد. او با تکیه بر شعارهای تخصص گرایی و تعمیم آن به نیروهای نظامی، تکیه گاه اصلی خود را ارتش قرار داده بود و سعی می کرد با نزدیک کردن خود به نیروهای نظامی کلاسیک، ابتکار عمل جنگ را به دست گیرد و با پیروزی در جنگ، ضمن ارتقای موقعیت سیاسی خود و جناح منتسب به آن در برابر رقبای سیاسی، ادعای کارآمد بودن شعار تخصص گرایی در عرصه نظامی را اثبات کند.

در استراتژی وی، اقدامات نظامی و اهداف سیاسی اش با هم درآمیخته بودند. در نتیجه، وی از به کارگیری نیروهای مردمی و انقلابی (سپاه وبسیج) در جنگ خودداری می کرد و با نسبت بدان تمایل چندانی نشان نمی داد.

انتشارات پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، کتاب دولت رجایی و جنگ ایران و عراق، نوشته سجاد راعی گلوجه، را به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

کتاب دولت رجایی و جنگ ایران و عراق، دارای بخش بندی منظم نبوده ولی می توان برای آن دو بخش تعریف کرد.

بخش اول: عنوان بخش نخست این کتاب، سیاست داخلی دولت رجایی در قبال جنگ است. در این قسمت از کتاب این عناوین دیده می شود: شورای عالی دفاع و نقش رجایی، اقتصاد جنگ، اسکان آوارگان و مهاجرین جنگ، تدارکات و پشتیبانی جنگ، مشکلات داخلی ناشی از جنگ.

بخش دوم: عنوان این بخش سیاست خارجی دولت رجایی در قبال جنگ، است. عناوین دیگر این بخش: سیاست خارجی، سفر رجایی به سازمان ملل متحد، واکنش دولت رجایی به استراتژی آتش بس و مذاکرات صلح هیئت‌های حسن نیت، پیوند روابط خارجی با موضع کشورهای مختلف در مورد جنگ.

ویژگی های اثر

1. شناخت تاریخ معاصر ایران

2. پرداختن به حوادث آغازین انقلاب

3. پرداختن به شخصیت کم نظیر شهید رجایی

4. بررسی مشکلات دولت شهید رجایی

5. نشان دادن فعالیت های شهید رجایی در عرصه داخلی و خارجی

برشی از کتاب

در صفحه 18 و 19 این کتاب در مورد فعالیت های شهید رجایی در عرصه بین الملل این مطالب بیان شده است:

دولت رجایی وزیر امورخارجه نداشت و خود وی سرپرستی وزارت خانه مزبور را برعهده گرفته بود؛ بنابراین، پس از طرح مسئله جنگ ایران و عراق در سازمان ملل متحد و ضرورت شرکت نماینده ایران در جلسه شورای امنیت، رجایی خود در 26 مهرماه 1359 در رأس هیئتی به آن سازمان سفر کرد و طی دو بار دیدار و گفت و گو با دبیر کل وقت سازمان ملل و سخنرانی در جلسه شورای امنیت، مواضع و دیدگاه های دولت ایران را در قبال جنگ تبیین و تشریح کرد.

رجایی با مشاهده ناکارآمدی شورای امنیت سازمان ملل و فرصت طلبی و جنگ نظامی و تبلیغاتی دولت عراق، به صراحت اعلام کرد که ما قرارداد صلح را در خونین شهر با خون خود امضا خواهیم کرد. بدین ترتیب، سفر رجایی به سازمان ملل امید صلح را در پی نداشت؛ بنابراین، وی درباره انگیزش سفرش در چنین شرایطی گفت: «ما به عنوان این که در این جنگ مورد تجاوز قرار گرفته و مظلوم هستیم، می رویم تا چهره این ظالم کافر را به جهانیان نشان دهیم.»

در مدت اقامت در نیویورک نیز، در دیدار با دبیرکل سازمان ملل، در واکنش به اظهارات کورت والدهایم مبنی بر این که اگر ایران قربانی جنگ و تجاوز است، چرا تاکنون شکایتی را به این سازمان ارایه نکرده است؟ پاسخ داد: «واقعیت این است که مردم مورد ستم، بر اساس تجاربی که در چنین مواردی دارند، شکایت نمی کنند و می گویند، اینجا محل ظالم هاست تا به اعمال آنها جنبه قانونی بدهد.

چرا که می بینیم شورا نتوانسته است که حق مظلومان را بگیرد» هم چنین گفت: «به نظر ما، شورا مرجع جدی قابلی که برای مردم کار بکند، نیست. من به خود حق می دهم بگویم که شاید شورای امنیت احتیاج به یک تجدید سازمان و قواعد داشته باشد. در حقیقت، به نظر می رسد که شورای امنیت بیشتر یک مرکز اطلاعاتی در جامعه جهانی است. حال آن که دنیای ما نیازمند به یک دستگاه جدی اجرایی است تا در موقع لزوم، بتواند جلوی انحراف کسانی را که قدرت در دست آنهاست، بگیرد.»

انتشارات پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس کتاب «دولت رجایی و جنگ ایران و عراق» را در قطع رقعی و 35 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس به آدرس: تهران، اتوبان شهید بابایی(شرق به غرب)، بعد از پل بزرگراه شهید باقری (مسیر کندرو)، بعد از شهرک مسکونی شهید رسولی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی مراجعه کنند./826/ن601/ق