بررسی سند و نسخههای زیارت عاشورا در میزان تشیع
به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، موسسه انتشارات مسجد مقدس جمکران کتاب “میزان تشیع، بررسی سند، محتوا و نسخههای زیارت عاشورا” سلسله درسهای استاد محمد عندلیب همدانی به قلم احمد نباتی را روانه بازار نشر کرده است.
نویسنده درباره انگیزه تألیف این اثر در پیشگفتار کتاب چنین میآورد:
به دنبال سؤالاتی که در خصوص زیارت شریف عاشورا مطرح میشد، جناب استاد، جلساتی از درس خارج خود را به بررسی سندی، محتوایی و تشخیص زیارت عاشورا اختصاص دادند. نوشته حاضر، برگرفته از درس ایشان است که در سال تحصیل ۸۶-۸۷ در مدرسه آیتاللهالعظمی گلپایگانی (رحمة الله علیه) برگزار میشد.
زیارت شریف عاشورا از ناحیه دو امام بزرگوار، امام باقر (علیهالسلام) و امام صادق (علیهالسلام) به دست ما رسیده. این زیارت در دو کتاب «مصباح المتهجده جناب شیخ طوسی و کامل الزیارات جناب ابن قولویه منابع دیگری که خواهد آمد، نقل شده و همواره مورد توجه علمای بزرگوار شیعه بوده است. عمده اشکالاتی که در رابطه با این زیارت مطرح شده:
۱- سند این زیارت ضعیف است، لذا نمیتوان به آن اعتماد کرد.
۲- ثوابهایی که برای خواندن این زیارت بیان شده است اغراق آمیز بوده و دچار اشکال است.
۳- متن زیارت عاشورا که مشتمل بر لعنهای بسیار است، با آنچه که در قرآن کریم و برخی از روایات، در مورد اجتناب از دشنام دادن به کفار و لزوم تقیه وارد شده، منافات دارد.
۴- در نسخههای زیارت عاشورا، اختلاف است.
این کتاب پاسخگوی اشکالات فوق بوده و در آن به اثبات میرسد که:
۱- زیارت عاشورا زیارتی است که مضمون آن متواتر معنوی است.
۲ - یکی از سندهای زیارت عاشورا قطعاً صحیح است و سندهای دیگر هم معتبر میباشند و با اینکه حداقل میتوانند مؤید سند صحیح باشند.
۳- در ثوابهایی که برای خواندن زیارت بیان شده، هیچگونه اشکال یا اغراقی وجود ندارد.
۴- نقل مشهور از زیارت که در مفاتیحالجنان و دیگر کتب ادعیه آمده، نقلی کاملاً معتبر و مستند است.
ساختار کتاب:
کتاب «میزان تشیع، بررسی سند، محتوا و نسخههای زیارت عاشورا» اثر آیتالله محمد عندلیب همدانی است که در سه فصل به بررسی پنج سند زیارت عاشورا، بررسی مضمون زیارت عاشورا و نگاهی به اختلاف نسخهها در نقل زیارت عاشورا میپردازد.
برشی از متن کتاب:
نگارنده در بررسی سند اول زیارت عاشورا در صفحه 39 و 40 این کتاب چنین مینویسد:
«مرحوم ابن قولویه میفرماید: نقل روایت کرد برای من، «حکیم بن داود بن حکیم» و «غیر او» از «محمد بن موسی الهمدانی» از «محمد بن خالد طیالسی» از «سیف بن عمیره» و «صالح بن عقبه» همگی از «علقمه بن محمد حضرمی» و «محمد بن اسماعیل» از «صالح بن عقبه» از «مالک جهنی» از امام محمدباقر (ع)؛ امام باقر (ع) فرمودند: هر کس قبر امام حسین (ع) را در روز عاشورا زیارت کند و اشک از چشمانش سرازیر شود، خداوند را در روز قیامت در حالی ملاقات میکند که برای او ثواب هزاران حج و عمره و جهاد نوشته میشود. ثواب هر حج و عمره و جهاد او، همانند ثواب کسی است که در کنار رسول خدا (ص) و ائمه راشدین (ع) این اعمال را انجام داده باشد.
عقبة بن قیس، از حضرت میپرسد: کسی که از حرم آن حضرت دور است و نمیتواند او را در این روز زیارت کند، چه باید بکند؟
حضرت فرمودند: در این صورت قبل از اذان ظهر به صحرا و یا مکان مرتفعی در منزل خود رفته و با سلام به آن حضرت اشاره کند. در این حال تا میتواند قاتلین آن حضرت را لعن کند و بعد از آن، دو رکعت نماز بهجای آورد و بر آن حضرت، ندبه و گریه کند. همچنین به افرادی که در خانهاش هستند. البته اگر از آنها تقیه نمیکند - امر کند که آنها نیز این کار را انجام دهند و به خاطر این مصیبت به یکدیگر تعزیت گویند. آنگاه امام (علیهالسلام) فرمودند: «من ضامن هستم که اگر کسی این کار را انجام داد، بر عهده خداست که همه آن ثوابها را به او هم بدهد.»
عقبة بن قیس گفت: «فدای شما شوم! آیا شما ضامن این ثواب هستید برای آنها؟!» امام (علیهالسلام) فرمودند: «من ضامن هستم برای کسی که چنین کاری انجام دهد.» عقبة بن قیس عرض کرد: چگونه باید به یکدیگر تعزیت گوییم؟» حضرت فرمودند، بگویید: «أعظم الله أجورنا بمصابنا باللحسین و جعلنا وإیاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الإمام المهدی من آل محمد (علیهم السلام)»
ویژگی اثر:
کتاب مرجع و محتوایی روایی دارد که تمام روایات صحیح السندی که درباره زیارت عاشورا است را مورد بررسی قرار میدهد حتی روایاتی که مورد منافشه بین فرق اسلامی است. لذا میتوان گفت گتاب در رده کتب تحقیقی است و محققینی که علاقهمند هستند در این باب مطالعه کنند و یا سخنرانی کنند از این کتاب بهرههای وافی و کافی را ببرند.
موسسه انتشارات مسجد مقدس جمکران کتاب “میزان تشیع، بررسی سند، محتوا و نسخههای زیارت عاشورا” سلسله درسهای استاد محمد عندلیب همدانی به قلم احمد نباتی را در 310 صفحه با شمارگان 2000 نسخه به قیمت 7500 تومان روانه بازار نشر کرده است.
علاقهمندان میتوانند برای جهت تهیه این کتاب به آدرس قم – خ معلم – پاساژ ناشران و یا بلوار پیامبر اعظم، مسجد مقدس جمکران، انتشارات کتاب جمکران مراجعه و یا با شماره ۳۷۸۴۲۱۳۱-۰۲۵ تماس حاصل نمایند./826/ن601/ق