بررسی تاریخ سیدالشهدا در یک اثر

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مؤسسه انتشارات مسجد مقدس جمکران چاپ یازدهم از کتاب “تاریخ سیدالشهدا علیه‌السلام” نوشته مرحوم شیخ عباس صفایی حائری را به مناسبت ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا به کتاب‌فروشی‌ها آورد.

گرچه در تاریخ و مقتل امام شهیدان کتاب‌های زیادی نوشته شده، ولی جای بحث و گفتگو برای ما باقی است. و چون در آن عصر تقیه شدیدتر از سایر اعصار و ازمنه ائمّه علیهم‌السلام بوده، مردم از علوم امام علیه‌السلام بهره و استفاده نبردند، از این رو، اصحاب و راویان حدیث از آن حضرت زیاد نبودند تا علوم او را به مردم برسانند، و مناقب و فضایل و معجزات و حالات امام را در دسترس مردم قرار دهند. پس ما باید از لابلای تواریخ و حکایات، قضایای جزئی را شاهد خود قرار دهیم، و از آن قضایا، امور کلی را استنباط نماییم.

این تذکر لازم است که به هر نقل و حدیثی که ابومخنف - پیشوای مورّخان - در مقتل آورده نمی‌توان اعتماد کرد، چه رسد به نقل‌های دیگرآن‌که وسایط زیادی در میان هست. زیرا گاهی ابومخنف از کسانی حدیث نقل می‌کند که از دشمنی اهل‌بیت علیهم‌السلام خالی نبوده‌اند و من به خواست خداوند در ضمن مباحث همین کتاب به قسمت‌هایی از دروغ‌پردازی‌های اینان اشاره خواهم نمود، و در این باب از قضاوت منصفانه به قدر وسع خویش کوتاهی نخواهم کرد. (ان شاء اللّه، و ما توفیقی إلاّ باللّه).

شاهد بر مدعای ما این‌که نمی‌بینید در این تواریخ - که مدرک مقاتل و تاریخ‌های بعدی است - تعداد مقتولین به دست امام علیه‌السلام و یا سایر اصحاب آن حضرت را نوشته باشند، و حال آنکه کشته‌شدگان به دست اصحاب ابن سعد را شمارش کرده‌اند و از این کار، کمال عناد و دشمنی مورّخان ثابت می‌شود. این قسمت را در جای خود روشن خواهم نمود. و همچنین چیزهایی درباره مسلم بن عقیل نوشته‌اند، و محدثین از مورّخان ضبط کرده‌اند که نشانه عناد و حبّ و بغض آن‌ها است چنانکه مفصّلاً در این امر گفتگو خواهم نمود.

ساختار کتاب

پیشگفتار؛ مقدمه مؤلف؛ سر پنهان شدن فضائل اهل‌بیت؛ ولادت و نسب امام حسین؛ خبر دادن خدا و پیامبر و امیرالمؤمنین از شهادت امام حسین؛ رضایت پیغمبر و فاطمه به شهادت امام حسین؛ علت کمی روایت از امام حسین؛ سر اعراض اهل سنت از امام حسین؛ صفات و ویژگی‌های اخلاقی امام حسین؛ محبوبیت و موقعیت معاویه نزد اهل شام و علت آن؛ خلافت چیست؟ و خلیفه کیست؟ لزوم وجود خلیفه در هر عصر؛ نقشه معاویه برای استقرار سلطنت در اولاد خود و ولایت‌عهدی یزید؛ شخصیت یزید بن معاویه؛ عبدالله بن زبیر کیست؟؛ امام زمان در حرم حضرت مسلم؛ تعداد کشته‌شدگان از طرفین، و سر کم کردن محدثین شماره کشته‌شدگان اهل کوفه را؛ بنی‌امیه و روز عاشورا بخش های مختلف این کتاب را تشکیل می دهند.

جمع بندی

نویسنده با نکته‌سنجی و بر اساس گزاره‌ها و داده‌های تاریخی و با روش مقایسه میان نقل قول‌ها، سعی در ارائه تصویری روشن و درست از حادثه عاشورا دارد.

به عقیده مؤلف، تاریخ امام حسین علیه‌السلام تاریخی مجهول و از تاریک‌ترین ادوار بوده طوری که آن زمان را، عصری سراسر حق‌ستیز دانسته که دشمنان به جعل اکاذیب و نشر احادیث باطل پرداخته‌اند این عصر از منظر کتاب به دلیل هجمه سنگین تبلیغاتی بنی‌امیه و تقیه شدید پیروان امام علیه‌السلام ناگفته‌هایی دارد و سِرّ مخفی شدن فضائل امام حسین علیه‌السلام نیز در همین نکته بوده لذا این موضوع، نیازمند دقت و موشکافی فراوان است.

برشی از کتاب

خواننده در صفحه 262 از قلم نگارنده در پاسخ به شبهه‌ای درباره احتیاط امام علیه‌السلام در مورد اهل کوفه چنین می‌خواند:

شاید کسی توهّم نماید که اگر امام علیه‌السلام به جای فرستادن مسلم بن عقیل، خودش پس از رسیدن نامه‌ها حرکت می‌کرد، بهتر بود، چون حضرت موقعی می‌رسید که هنوز ابن زیاد نیامده بود و با رسیدن امام علیه‌السلام مردم همگی با او بیعت می‌کردند و دیگر زمینه‌ای برای آمدن ابن زیاد نمی‌ماند، و سرتاسر عراق به تصرّف امام علیه‌السلام در می‌آمد. آن‌وقت، کار بر یزید مشکل می‌شد، چون همه مردم از اعمال و عمّال معاویه ناراضی و بر یزید و کردار او بدبین بودند. ولی امام علیه‌السلام صبر کرد و مسلم را فرستاد و فرصت از دست رفت و به دست دشمن افتاد.

در پاسخ به این شبهه باید بگویم که این توهّم، بی‌جا است. زیرا همه شهرستان‌های عراق در تصرّف عمّال یزید بود و فقط اهل کوفه از امام علیه‌السلام دعوت کرده بودند و چنین نبود که اگر امام علیه‌السلام می‌آمد، تمامی شهرها در اختیار او قرار می‌گرفت. بلکه اگر امام علیه‌السلام فوراً آمده بود، مطمئن نبود که همه اهل کوفه با او بیعت کنند. همان اعیان و اشراف، در عین حالی که به امام علیه‌السلام نامه نوشته بودند، با یزید نیز رابطه داشتند.

پس اگر امام علیه‌السلام به کوفه می‌رفت، ابن زیاد نیز می‌آمد و از اهل بصره و سایر شهرستان‌ها - چه رسد به شام - لشکر مهمی مجهّز می‌نمود و به سمت امام علیه‌السلام می‌آمد. آنگاه اهل کوفه از او دست برمی‌داشتند، چنانکه با زید بن علی بن الحسین علیه‌السلام، چنین کردند.

موسسه انتشارات مسجد مقدس چاپ یازدهم از کتاب “تاریخ سیدالشهدا علیه‌السلام” نوشته مرحوم شیخ عباس صفایی حائری را در 669 صفحه با شمارگان 1000 نسخه روانه بازار نشر کرده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای جهت تهیه این کتاب به آدرس قم، خیابان معلم، پاساژ ناشران و یا بلوار پیامبر اعظم، مسجد مقدس جمکران، انتشارات کتاب جمکران مراجعه و یا با شماره ۳۷۸۴۲۱۳۱-۰۲۵ تماس حاصل کنند./826/ن602/ق