تهاجم فرهنگی از دیدگاه علامه مصباح

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، خبر درگذشت حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) از اساتید برجسته حوزه علمیه قم باعث غم و اندوه بسیاری از طلاب و اساتید حوزه و دانشگاه شد. او یکی از برجسته ترین اساتید حوزه علمیه قم بود که دارای تألیفات فراوانی در حوزه تفسیر قرآن، فلسفه اسلامی، عقاید و کلام، اخلاق و اندیشه سیاسی اسلام است.

رهبر معظم انقلاب با صدور پیامی رحلت این عالم ربانی و فقیه و حکیم مجاهد آیت الله مصباح یزدی(ره) را تسلیت گفتند:

 بسم الله الرّحمن الرّحیم

با تأسف و تأثر فراوان خبر درگذشت عالم ربانی، فقیه و حکیم مجاهد، آیةالله آقای حاج شیخ محمدتقی مصباح یزدی را دریافت کردم. این، خسارتی برای حوزه‌ی علمیه و حوزه‌ی معارف اسلامی است.

ایشان متفکری برجسته، مدیری شایسته، دارای زبان گویائی در اظهار حق و پای با استقامتی در صراط مستقیم بودند. خدمات ایشان در تولید اندیشه‌ی دینی و نگارش کتب راه‌گشا، و در تربيت شاگردان ممتاز اثرگذار، و در حضور انقلابي در همه‌ی میدانهائی که احساس نیاز به حضور ایشان میشد، حقاً و انصافاً کم‌نظیر است. پارسائی و پرهیزگاری خصلت همیشگی ایشان از دوران جوانی تا آخر عمر بود و توفیق سلوک در طریق معرفت توحیدی، پاداش بزرگ الهی به این مجاهد بلند مدت است.

اینجانب که خود سوگوار این برادر قدیمی و عزیز میباشم، به خاندان گرامی و فرزندان صالح و دیگر بازماندگان ایشان و نیز به شاگردان و ارادتمندان این معلّم بزرگ و به حوزه‌ی علمیه تسلیت عرض میکنم و علّو درجات ایشان و مغفرت و رحمت الهی را برای ایشان مسألت می نمایم.

سیّدعلی خامنه‌ای

به مناسبت درگذشت این عالم ربانی  خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، با راه اندازی پرونده ای با نام «کتب راه گشا» به بررسی تفصیلی آثار این عالم ربانی می پردازد.

تهاجم فرهنگی

همان‌گونه كه تاریخ به وضوح شهادت‌ مى‌دهد، رشد صنعت و تحول اقتصادى در جامعه اروپا، مرهون تماس علمى، فنى، اقتصادى و تجارى‌اى است كه غرب در جنگهاى صلیبى، در قرون دهم، یازدهم و دوازدهم، با جامعه اسلامى پیدا كرد و منجر به طرد نقاط انحراف مذهب كاتولیك گردید. پس در واقع، تمدن جدید در اثر ترك مذهب به وجود نیامد.

آنچه در نهایت، از نظر مكاتب الهى نكوهش شده، وابستگى ها وتعلقات مادى افراطى است كه بگونه‌اى رفاه دنیوى را تمام هدف خویش قرار دهد و بُعد معنوى و هدف آفرینش انسان و كمال و سعادت ابدى او را بكلى فراموش كند مانند آنچه امروز در غرب مشاهده‌ مى‌شود. به طور كلى روى تافتن از اطاعت خداوند مذموم است زیرا اسلام هدف آفرینش را، در تعالى و تكامل روحى و معنوى نوع بشر، در سایه والاى عبودیت او در برابر خداوند،‌ مى‌داند.

انگیزه این تهاجم، نخست ایجاد جوّ خود باختگى و روح بى تفاوتى در جامعه، نسبت به ارزشهاى اصیل خودى و تخریب هویت مذهبى و ملى آن جامعه‌ مى‌باشد، سپس ایجاد جامعه‌اى تازه كه تفكرات و باورهاى جهان غرب را بپذیرد و عقاید و ارزشهاى دینى و فكرى خود را دور بریزد و از نظر فرهنگ مصرف، در الگوى مصرفى غرب غرق شود. در این صورت است كه با نابودى فرهنگ یك كشور، زمینه براى رشد سیطره سیاسى و اقصادى و گسترش سلطه همه جانبه استكبار جهانى هموار خواهد شد.

انتشارات مؤسسه آموزشی امام خمینی(ره) کتاب «تهاجم فرهنگی» نوشته حضرت آیت الله مصباح یزدی(ره) را به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

مطالب این كتاب در چهار بخش تنظیم شده است.

بخش اول با عنوان «تهاجم فرهنگى یا زمینه تسلط كفار بر مسلمانان» به موضوعات ذیل مى پردازد: هویت شرق نشینان و گستره تهاجم فرهنگى، فلسفه غرب و نقش تخریبى آن در فرهنگ جوامع اسلامى، گونه هاى مختلف تهاجم یا زمینه هاى تسلط كفار بر مسلمین و اهمیت سلطه فرهنگى، اصل عدم استیلاى كفار بر مسلمین و دلیل این اصل.

بخش دوم با عنوان «اصول و ارزش هاى اسلامى و خطر تهاجم فرهنگى» از مقوله فرهنگ و تهاجم فرهنگى سخن مى گوید و مبارزه فرهنگى را برترین حربه دشمنان مى شمارد، و ایمان زدایى و ایجاد شك در باورهاى دینى را به منزله یكى از ابزارهاى تهاجم فرهنگى قلمداد مى كند.

بخش سوم با عنوان «انقلاب اسلامى و خطر تهاجم فرهنگى» این نوع تهاجم را بزرگ ترین خطر براى انقلاب اسلامى دانسته است و با برشمردن عناصر اصلى فرهنگ (بینش ها، گرایش ها و رفتارها) نقش مهم فرهنگ در تداوم انقلاب گوش زد شده است و پس از اثبات بى نظیر بودن انقلاب اسلامى، ولایت فقیه، هدف اصلى تهاجم فرهنگى شمرده شده و در نهایت راه ترویج ارزش ها و شیوه هاى مقابله با هجوم فرهنگى دشمن بیان گردیده است.

بخش چهارم با عنوان «تهاجم فرهنگى و راهكارهاى دفاعى» ابتدا آماجگاه هاى هجوم فرهنگى دشمن تعیین شده است كه عبارت‌اند از: الف) عناصر سه‌گانه فرهنگ؛ یعنى بینش ها، ارزش ها، رفتارها؛ ب) حوزه و دانشگاه. سپس راه هاى نفوذ فرهنگى دشمن اعم از راه هاى سطحى و ریشه اى مورد توجه قرار گرفته است. آن گاه راهكارهاى دفاعى در دو زمینه وظیفه ملت، اعم از فرهیختگان و توده عمومى مردم، و وظیفه دولت در دفاع از فرهنگ اسلامى تبیین شده است.

ویژگی های اثر

1. پرداخات به مسأله مهم تهاجم فرهنگى

2. بررسی اصول و ارزشهاى اسلامى و خطر تهاجم فرهنگى

3. پرداختن به انقلاب اسلامى و خطر تهاجم فرهنگى

4. بررسی تهاجم فرهنگى و راهكارهاى دفاعى

برشی از کتاب

در صفحه 111 و 112 این کتاب در مورد نقش فرهنگ در تداوم انقلاب این مطالب آمده است:

كسانى كه از مباحث جامعه‌شناسى اطلاع دارند،‌ مى‌دانند كه گاهى تغییرات اجتماعى در اثر تغییرات طبیعى و جبرى اتفاق‌ مى‌افتد. فرض كنید شرایط جغرافیایى و اكولوژیك یك جامعه‌اى به طور طبیعى دگرگون شود؛ در نتیجه، مردم آن جامعه مجبور‌ مى‌شوند كه از زندگى كشاورزى دست بردارند. حال اگر شرایط فراهم باشد به زندگى صنعتى روى‌ مى‌آورند وگرنه به تجارت‌ مى‌پردازند. این تغییر در اثر یك عامل طبیعى است: منطقه حاصلخیز به علت كمبود بارندگى خشك شده و شرایط كشاورزى فراهم نیست؛ بنا بر این، مردم مجبور‌ مى‌شوند كه از لحاظ اقتصادى در جامعه خود تغییرى به وجود بیاورند و جامعه كشاورزى به جامعه صنعتى یا تجارى تبدیل‌ مى‌شود.

گاهى تغییرات در اثر تحولات صنعتى و تكنولوژیكى است: دانشمندان وسایل تولیدى جدیدى را اختراع‌ مى‌كنند و در اختیار جامعه قرار‌ مى‌دهند. با پیدایش ابزار جدید، شیوه تولید تغییر‌ مى‌كند. وقتى ابزار جدید تولید، به آسانى، در اختیار جامعه قرار گیرد، مردم صنایع دستى و دشوار را رها‌ مى‌كنند و شیوه تولید را تغییر‌ مى‌دهند. در نتیجه، جامعه‌اى كه زندگى اقتصادى ساده‌اى داشت به جامعه صنعتى تبدیل‌ مى‌شود. در این تحول عموم مردم نقشى نداشتند، به وسیله فرد یا گروهى، با پیشرفت

علم و صنعت، ابزارهاى تولید جدیدى ساخته شد و در اختیار مردم قرار داده شد. ممكن است آنها حتى براى منافع شخصى خود این كار را كرده باشند، ولى وقتى این ابزار تولید در جامعه رواج پیدا‌ مى‌كند، مردم مجبور‌ مى‌شوند كه از آنها استفاده كنند؛ چرا كه در غیر این صورت، رقبا منافع آنها را‌ مى‌برند و آنها ورشكست‌ مى‌شوند.

ولى یك نوع دیگر تحول و تغییر دیگرى نیز در جامعه هست كه با كمال اختیار، انتخاب و آگاهى انجام‌ مى‌گیرد كه آن را «انقلاب فرهنگى»‌ مى‌گوییم. انقلاب تحول جامعه است كه با مشاركت توده هاى مردم رخ‌ مى‌دهد، برخلاف «كودتا» كه به وسیله گروه خاصى انجام‌ مى‌گیرد. عموم مردم راهى را انتخاب‌ مى‌كنند كه بر ضرر رژیم حاكم است و قصدشان این است كه آرمانهایى را تحقق ببخشند. شرایط طبیعى یا تحول ابزار تولید آنها را مجبور به انقلاب نكرده است، بلكه یك تغییر سیاسى و اجتماعى است كه مردم با فكر و اندیشه خود انتخاب كرده‌اند و براى تحقق آن تلاش‌ مى‌كنند و از جان و مال خود‌ مى‌گذرند تا تحقق پیدا كند.

این نوع تحول ـ كه آن را به طور عام انقلاب‌ مى‌نامیم ـ ارتباط مستقیمى با فرهنگ دارد. در سایر تغییرات اجتماعى، ممكن است عناصر فرهنگى، با واسطه و از راه دور، كم و بیش تأثیر داشته باشد؛ مثلاً، فرهنگ موجب‌ مى‌شود كه سطح آموزش كشور بالا برود، ارتقاى سطح آموزش موجب پیدایش اختراعات جدید صنعتى‌ مى‌شود، اختراعات نیز موجب تغییر ابزار تولید شود؛ پس فرهنگ‌ مى‌تواند باواسطه در تحول صنعتى تأثیر داشته باشد؛ اما در انقلاب، به طور مستقیم، فكر و اندیشه مردم اثر دارد. در این تحول (انقلاب) عامل مستقیم و مباشر و بىواسطه «فرهنگ» است. البته ممكن است كه در كنار فرهنگ عوامل دیگرى نیز مؤثر باشد.

ولى عامل اصلى فرهنگ است. اگر تأثیر فرهنگ همچنان ادامه داشته باشد انقلاب پابرجا خواهد بود؛ چون آنچه موجب پیدایش انقلاب است، فرهنگ خاصى است كه در جامعه رواج پیدا كرده و اكثریت جامعه آن را پذیرفته و براى تحقق آن تلاش كرده اند. اگر همان افكار و اندیشه ها و آرمانها باقى باشد؛ یعنى فرهنگ جامعه همان فرهنگ انقلابى باشد انقلاب هم دوام خواهد داشت و اگر فرهنگ مردم تغییر كند خواه ناخواه، انقلاب هم آسیب پذیر خواهد شد.

انتشارات مؤسسه آموزشی امام خمینی(ره)، کتاب تهاجم فرهنگی را در قطع وزیری و در 176 صفحه منتشر شده است.

علاقه مندان جهت خرید این کتاب می توانند به فروشگاه مؤسسه امام خمینی(ره) به آدرس: قم، ابتدای بلوار امین، خیابان جمهوری، فروشگاه مؤسسه امام خمینی مراجعه کنند./826/