مهرگان بهانه ای برای ایجاد دوقطبی مذهب و باستان گرایی

 به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، ایرانیان از دیرباز و زمان باستان جشن ها و آیین های بسیاری را در فرهنگ خود داشته اند، یکی از این جشن ها و مراسم پارسیان را "مهرگان" یا همان جشن مهر می گویند.
همان گونه که از نام این رویداد مشخص است، زمان برگزاری آن همه ساله در شروع فصل پاییز و در روزهای آغازین ماه مهر است. پیروان آیین زرتشت این جشن را در روز دهم مهر یا روز قبل و یا روز بعد از آن برگزار می کردند و نمی گذاشتند روز اجرای جشن فاصله زیادی با دهمین روز پاییز داشته باشد.

این جشن ایرانی و باستانی شش روز به طول می انجامید. مردمان فلات ایران از ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد حضرت "مسیح" این آیین را جشن می‌گرفتند. واژه مهر از ایزد میترا گرفته شده است. در زبان فارسی اوستایی مهر میترا به معنی نور، روشنایی، پیوند، محبت، فروغ و همبستگی است و همچنین نقطه مقابل دروغ ، عهد و میثاق شکنی و نامهربان بودن است. مهرگان بعد از جشن نوروز یا همان جشن سال نو، (اول فصل بهار) از نظر اهمیت و جایگاه دومین جشن مهم ایرانیان است.

بسیاری معتقدند فلسفه این جشن به دوران ضحاک ماردوش بازمی‌گردد. آنها بر این باورند که ضحّاک و اقوامش سالیان زیادی بر این خاک (ایران) حکمرانی کردند و باعث قتل و غارت بسیاری از ایرانیان مخصوصاً جوانان شدند و مردم شدند.
مردم از ستم و فشار آنان خسته شده بودند، در این ایام کاوه آهنگر از بین مردم قیام کرد و با بلند کردن بیرق (پرچم) خود که بعدها به درفش کاویانی معروف شد هدایت مخالفان ضحاک را به دست گرفت و با کمک مردم به حکومت ظلم و ستم پایان داد.

در دوره هایی از تاریخ ایران باستان به طور مثال در دوران حکومت هخامنشیان آغاز سال نو را آغاز فصل پاییز و اولین روز ماه مهر می دانستند و به همین علت بود که نخستین روز ماه مهر یا اوایل فصل پاییز را جشن می گرفتند.
فردوسی شاعر حماسه سرای ایرانی به وضوح و آشکارا در شاهنامه به جشن مهرگان اشاره کرده است و ابیاتی را در مورد آن سروده است.

به روز خجسته سر مهر ماه *** به سر نهاد آن کیانی کلاه.
زمانه بی اندوه گشت از بدی گرفتن *** هر کس ره بخردی.
دل از داوری ها بپرداختند *** به آیین یکی جشن نو ساختند.

البته بسیاری معتقدند که جشن مهرگان ارتباطی با زرتشتیان ندارد و همه علما و بزرگان زرتشتی با بانگ بلند سعی دارند حلول و ابتکار این جشن را به نام خود بزنند.
نمادها و شعائر دیگری هم وجود دارند که مردم تصور می‌کنند این مراسم برای زرتشتیان بوده است، در حالی که اینگونه نیست. جشن مهرگان در میان تمامی ایرانیان و حتی بعضی از یونانیان نیز رواج داشته است.
جشن مهرگان به غیر از ایران در سرزمین های دیگری نیز برگزار می‌شود.
جمهوری آذربایجان، افغانستان، برخی از ایرانیان ساکن غرب و قاره اروپا، از جمله دیگر مردمانی هستند که مهرگان را جشن می‌گیرند.

جشن و شادی به خودی خود ایرادی ندارد، اما تا جایی که به عقاید و باورهای دیگران لطمه ای وارد نکند. بسیاری از آنان که سنگ جشن ها و آیین و سنن ایرانی و باستانی را به سینه می زنند و همچنین ادعای وطن دوستی دارند، هدفی جز ایجاد تقابل بین ملیت و مذهب مردم فهیم ایران را ندارند، اینکه تا همین چند سال قبل هم خیلی‌ها جشن‌ مهرگان را نمی‌شناختند بماند، اما چگونه می شود با پس زدن اعتقادات و باورهای معنوی و مذهبی مردم سعی در بزرگنمایی و ترویج سنت‌های باستانی را داشت. در کلام بزرگان علمی و دینی ما هیچگاه غیرمنصفانه و معاندانه صحبتی در مورد تاریخ ایران قبل از اسلام و رسم آیین‌های آن نشده است.

به طور مثال مقام معظم رهبری، بنا و مجموعه تخت جمشید را یک اثر تاریخی و مایه فخر ملی می دانند و این مجموعه کاخها را یک اثر معماری قابل تحسین می نامند، اما ایشان معتقدند این بناهای تاریخی و ملی اثری از معنویت در خود ندارد و نباید به جای متوسل شدن به حرم اهل بیت در این اماکن به دنبال معنویت باشیم.
در واقع اسلام با آداب سنن غیر خرافی که اثری از شرک در آن نباشد موافق است، نمونه بارز آن عید نوروز است که بعد از ورود اسلام به ایران مورد تایید واقع شد و هیچگاه از طرف پیامبر(ص) و اهل بیت مورد نقد و تکذیب واقع نشد. صله رحم، پاکیزگی و نظافت و احترام گذاشتن به طبیعت و دیگر نعمت های پروردگار از آموزه‌های اصیل دین مبین اسلام است که همگی این صفات را در عید نوروز میبینیم. برای ما ایرانیان اسلام و تاریخ ملی و هویت کشورمان حکم دو بال را برای یک پرنده دارد که اگر یکی از بال ها را به هر دلیلی قطع کنیم حرکت غیر ممکن می شود و این دو بال مکمل یکدیگر و جدایی ناپذیرند.

همانگونه که نباید در تحسین و پرداختن به تمدن تاریخ ملی افراط و بزرگنمایی کنیم به همان اندازه هم باید مراقب افراطی‌گری ها از طرف جریان مخالف تاریخ ایران باستان باشیم که با بی احترامی و توهین به فرهنگ و سنن اصیل ایرانی سعی در اختلاف و تفرقه افکنی دارند و عقاید اشتباه و غلط خودشان را به اسلام نسبت می‌دهند.

مفتخر شدن و علاقه به تاریخ ایران قبل از اسلام کار اشتباه و بدی نیست، اما اگر بخواهیم ملیت و فرهنگ باستانی خود را در برابر دین و عقیده و آموزه های مذهبی قراردهیم کار غلط و عبسی است، که این نمونه آشکار آب به آسیاب دشمن ریختن است و در اینجا پازل دشمن به دست ما تکمیل می‌شود.

جشن مهرگان جشن برداشت محصول و اوج کار کشاورزان و دهقانان است، علی الظاهر برپایی این چنین جشنی ایرادی ندارد، اما قراردادن آن در مقابل اعیاد مسلمین و سعی در نفی رویدادهای اسلامی کار درستی نیست. تا همین چند سال قبل کمتر کسی در مورد جشن‌مهرگان صحبتی شنیده بود اما چگونه است که در عرض کمتر از ۵ سال به این حد و اندازه به آن پرداخته می شود و زمزمه هایی شنیده می‌شود که باید اعیاد اسلامی در حاشیه قرار گرفته شود و مهمترین اتفاقات تقویمی و تاریخی باید ملی و باستانی باشد.

مردم ایران تا به اینجا نگذاشته اند که مسائل فرعی به معنویت و اعتقاداتشان صدمه ای وارد کند و اولویت بندی های درست و صحیحی درباره مسائل مهم و حساس داشته اند. در آینده نیز چنین است. ملت غیور ایران دین و اعتقادات خود را در جایگاه اصلی خود و ملیت و تاریخ و فرهنگ ایرانی را هم در حد جایگاه خود عزیز می شمارند و هرکجا که صحبتی از تفرقه و دوییت باشد با هوشیاری کامل عمل می کنند و نقشه دشمنان دین و ایران را نقش بر آب می‌کند.

"کومون" اندیشمند وشرق شناس بلژیکی در کتاب خود که "آیین میترا" نام دارد می‌گوید: بدون تردید جشن‌مهرگان که در کشورهای روم باستان روز پیدایش خورشید نامیده می شد و آن را 《سل ناتالیس این وکتی》 یعنی روز زایش خورشید شکست ناپذیر می‌گفتند که به بیست و پنجم ماه دسامبر کشیده شد و شماری زیاد از عیسویان پیش از این مسیح به آیین مهرپرستی گرویدند و پس از گسترش دین مسیح در اروپا روز زایش مسیح قرار داده شد، چون عیسویان نمی خواستند این روز را جشن بگیرند به نام زاده شدن عیسی جشن گرفتند.و در آخر اینکه هر جشن و سنت و آیینی که با عقلانیت و انسانیت تضادی نداشته باشد، اسلام هم با آن مخالفتی ندارد، زیرا هیچ کدام از فرامین و اندرزهای دین مبین اسلام با عقل و منطق و انسانیت تقابلی ندارد.

این جشن در جای خود یک سنت و رسم باستانی است و توهینی به مقدسات هیچ یک از ادیان ندارد، اما عده ای باستان گرا به نام ایران می خواهند دعوایی بین دین و ملیت به راه بیاندازند و در این مواقع همه ایرانیانی که کشور و وطن خود را دوست دارند باید هوشیار و منطقی عمل کنند و در مسیر تفکرات انحرافی این گروه از افرادی که به دروغ خود را فدایی ایران می نامند قرار نگیرند.