آیتالله حائری در قضیه مشروطیت بیطرفی کامل خود را حفظ کرد و نه در صف مستبدان بود و نه در جرگهی مشروطهخواهان و به شهادت اکثر منابع و حتی فرزندش در این حادثهی تاریخی بیطرفی کامل داشت.
ویژه نامه یکصد سالگی حوزه علمیه قم با محوریت پاسداشت مقام علمی، معنوی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی را منتشر شد.
برخی از جریانات همزمان با یکصد سالگی حوزه به دنبال تحریف تاریخ پر افتخار یکصدساله حوزه هستند و میخواهند مرحوم حاج شیخ عبدالکریم را فردی بریده از سیاست معرفی کنند، آیا حاج شیخ این گونه بود؟
با ورود آیتالله عبدالکریم حائری یزدی به قم شخصیتهای بزرگی به قم مهاجرت کردند. این مهاجرت تاریخی ابتدا تحولی عظیم را در قم و سپس تحولی عظیمتر را در جهان تشیّع ایجاد کرد. آیتالله حائری در کوتاهترین زمان به عنوان بزرگترین مرجع بعد از مراجع نجف شناخته شد.
حاج شیخ ۱۸ ساله بود که به کربلا مهاجرت کرد و اقامت او در کربلا دو سال به طول انجامید و در این مدت به محضر درس آیتالله ملامحمدحسین فاضل اردکانی (رئیس حوزه علمیه کربلا) رفته و شرح لمعه و قوانین را نزد ایشان تلمذ کرد.
حجتالاسلام والمسلمین فاضل با اشاره به اثرگذاری حوزههای علمیه در عرصه اجتماعی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: روحانیت در خدمات اجتماعی آماده خدمت به نظام و دولت است.
این یادداشت به معرفی و ماجرای کتاب «سرگذشت فردی ناشناخته» اثر شیخ محمد حجتی بروجردی، از معدود خودنوشتهای روحانیان، در سالهای آغازین تأسیس حوزه علمیه قم میپردازد.
حقانی گفت: برخی ها از مرحوم عبدالکریم حائری توقع دارند یا اینگونه استنباط میکنند که اگر ایشان علیه رضاخان قیام نکرد پس سیاسی نیست درحالیکه شرایط برای قیام مهیا نبود.
حجت الاسلام ابوالحسنی گفت: آیتالله عبدالکریم حائری صاحب بینش سیاسی عمیق بوده و میتوان ایشان را کنشگر سیاسی خاموش با سیاست سکوت به حساب آورد که حوزه قم را تأسیس کرد.
استاد خسروپناه گفت: حوزه علمیه قم از زمان هجرت خاندان اشعری از کوفه به قم حیات خود را آغاز کرد و با منور شدن این مکان به مضجع شریف فاطمه معصومه کانون شیعیان در ایران شد.
اخیرا برنامه ای با عنوان صد سالگی حوزه در تهران با حضور برخی افراد برگزار می شود که در محتوای این جلسه و اظهارات برخی افراد در آنجا رد پای تحجر غربی دیده می شود که با حقیقت حوزه فرسنگ ها فاصله دارد.
شیخ عبدالکریم حائری در ۱۷ ذیالقعده ۱۳۵۵هـق در قم درگذشت. با وجود محدودیتهای حکومتی، پیکر او تشییع باشکوهی شد و آیت الله سید صادق قمی بر او نماز خواند و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
امروزه یکی از مهمترین حوزه های علمیه در جهان اسلام حوزه علمیه قم بوده که مدیون مردی با اخلاص، مجاهد و پرتلاش به نام مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی است.
حجتالاسلام متولی امامی با اشاره به اهمیت تغییر نگرش مبتنی بر کاربردی سازی مباحث در حوزههای علمیه گفت: امروز تحول در حوزه با رویکرد تاسیسی-تمدنی محقق میشود.