حجت‌الاسلام پیروزمند تبیین کرد؛
صدسالگی حوزه علمیه قم؛ از دشواری‌های آغازین تا مرجعیت جهانی
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی با نگاهی تحلیلی به روند تاریخی و تحولات فکری حوزه، تأکید کرد: حوزه قم امروز به یکی از ارکان اثرگذار نظام اسلامی و مرجعی برای پاسخ‌های علمی به نیازهای جهان معاصر تبدیل شده است.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام علیرضا پیروزمند، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی در سخنانی به تحلیل روند تاریخی تأسیس حوزه علمیه قم پرداخت و اظهار داشت: تأسیس این حوزه در شرایط دشوار سیاسی و اجتماعی آن زمان نقطه آغاز تحولی عمیق در دنیای اسلام و به‌ویژه در عرصه علم دینی بود.
وی با اشاره به شرایط بحرانی دوران تأسیس حوزه علمیه قم گفت: زمانی که مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری تصمیم به مهاجرت به قم گرفت این شهر نه‌تنها به عنوان مرکز حوزه علمیه شناخته نمی‌شد، بلکه در معرض بحران‌های سیاسی و سرکوب‌های شدید قرار داشت. در آن زمان حکومت رضاخان با سیاست‌های سخت‌گیرانه و ضد دینی محدودیت‌های بسیاری علیه روحانیت وضع کرده بود و حتی فرمان خلع لباس روحانیت صادر شده بود.
حجت‌الاسلام پیروزمند افزود: در چنین شرایط دشواری، هنر و درایت مرحوم حائری در برقراری نوعی تعامل هوشمندانه با حکومت وقت فضایی برای فعالیت علمی و دینی فراهم کرد. با وجود تنگناها حوزه علمیه قم به تدریج رشد یافت و حتی وجوهاتی برای پشتیبانی از طلاب اختصاص یافت. این آغاز زمینه‌ساز شکل‌گیری حوزه‌ای گسترده و معتبر در آینده شد.
وی در ادامه با اشاره به دوران زعامت مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی، گفت: در این دوره حوزه علمیه قم به جایگاه مرجعیت فراگیر رسید و آیت‌الله بروجردی به عنوان چهره‌ای برجسته در جهان اسلام شناخته شد. تلاش‌های ایشان در تقویت روابط با دنیای اسلام موجب شد مذهب تشیع به‌طور رسمی به عنوان یکی از مذاهب اسلامی پذیرفته شود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی با اشاره به تحول فکری در حوزه علمیه، خاطرنشان کرد: این موفقیت‌ها بخشی از روندی است که از تغییر فضای فکری حوزه آغاز شده بود. از تسلط جریان اخباری‌گری به اصول‌گرایی این تغییرات تحولی عمیق در حوزه علمیه قم به شمار می‌رود که جایگاه علمی و اجتماعی آن را بهبود بخشید.
ضرورت حفظ پویایی و نوگرایی در حوزه علمیه
حجت‌الاسلام پیروزمند تصریح کرد: سخن گفتن از تحول در حوزه موضوعی نوظهور نیست و همواره جزئی از مسیر رشد و پیشرفت آن بوده است. امروز با وجود پایبندی به ارزش‌ها و اصول بنیادین حوزه علمیه باید پویایی، نوگرایی و بالندگی را حفظ کند تا در مسیر رشد و تأثیرگذاری باقی بماند.
وی در ادامه تحلیل خود درباره روند تحولات حوزه علمیه اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در تاریخ حوزه عبور از رویکرد اخباری به اصول‌گرایی بود؛ تحولی که زمینه‌ساز تحولاتی گسترده‌تر در ساختار و رسالت حوزه شد.
حجت الاسلام پیروزمند با اشاره به تحول دیگری که حوزه را متحول ساخت، افزود: عبور از حوزه‌ی غیرسیاسی به حوزه‌ای با رویکرد سیاسی نقطه عطفی دیگر در تاریخ این نهاد علمی بود. این دگرگونی با رهبری امام خمینی(ره) در آستانه انقلاب اسلامی آغاز شد و پس از انقلاب با قدرت بیشتری ادامه یافت. امام(ره) با شکستن نگاه سنتی به دین که آن را صرفاً محدود به تبلیغ فردی می‌دانست مسیر تازه‌ای برای حضور روحانیت در عرصه حکمرانی و جامعه‌سازی گشود.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی ادامه داد: گرچه امروز تلاش‌هایی برای بازگرداندن حوزه به وضعیت غیرسیاسی گذشته در جریان است اما تفکر انقلابی ریشه‌دار شده و آثار آن در تحولات کلان جامعه و تاریخ معاصر ایران به روشنی مشهود است. نقش حوزه در پیروزی انقلاب، دوران دفاع مقدس و تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور مؤید این رویکرد نوین است.
پاسخگویی علمی به مسائل نوپدید
وی همچنین به افزایش چشمگیر پاسخگویی علمی حوزه به مسائل نوپدید پس از انقلاب اشاره کرد و گفت: مراجع تقلید، چه فقهایی که به رحمت خدا رفته‌اند و چه بزرگانی که امروز در قید حیات هستند نقش مؤثری در پاسخ به مسائل پیچیده روز داشته‌اند. از موضوعاتی چون لقاح مصنوعی و پیوند اعضا تا مسائل نوظهور اقتصادی و قراردادهای بین‌المللی همه مورد توجه فقهی قرار گرفته‌اند.
حجت‌الاسلام پیروزمند گفت: حوزه علمیه امروز با توسعه فقه‌های مضاف از جمله فقه امنیت، فقه سیاست، فقه اقتصاد، فقه خانواده، فقه حقوق، و حتی فقه شهرسازی به یکی از ارکان اثرگذار نظام اسلامی تبدیل شده است. این روند نشان‌دهنده تعهد حوزه نسبت به نیازهای جامعه اسلامی و حرکت به سوی تمدن‌سازی با تکیه بر مبانی دینی است.
حجت‌الاسلام پیروزمند در ادامه مباحث خود درباره روند تحولات حوزه علمیه اظهار داشت: یکی از عرصه‌های مهم بالندگی حوزه رشد کم‌نظیر آن در علوم عقلی به‌ویژه فلسفه اسلامی است.
وی تصریح کرد: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی فضای غالب فلسفه در حوزه متأثر از سنت مشائی ابن‌سینا بود اما به‌تدریج و با تلاش‌های علامه طباطبایی(ره) مکتب صدرایی جایگاه برتری یافت.
تقویت مکتب صدرایی و گسترش فلسفه‌های مضاف
وی با بیان اینکه آثار مهمی همچون اصول فلسفه و روش رئالیسم نقطه عطفی در این مسیر بود، افزود: این اثر با نگاهی روشمند به مقابله با اندیشه‌های سوسیالیستی پرداخت و مباحث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی را ارتقا داد.
استاد حوزه و دانشگاه همچنین به نقش بی‌بدیل شهید مطهری(ره) در تبیین و تعمیق این مباحث اشاره کرد.
حجت‌الاسلام پیروزمند خاطرنشان کرد: پس از ارتحال این بزرگان جریان فلسفه صدرایی نه‌تنها متوقف نشد بلکه با همت فلاسفه‌ای مانند علامه مصباح یزدی(ره) و آیت‌الله جوادی آملی و همچنین نسل جدید شاگردان آنان به سمت «فلسفه‌های مضاف» توسعه یافت؛ فلسفه‌هایی که ناظر به حوزه‌هایی همچون سیاست، اخلاق، علم و حقوق هستند. این تحول، علوم انسانی را از منظر اسلامی بازتعریف کرد و آن را به ابزاری راهبردی برای مدیریت جامعه تبدیل نمود.
نقش سه نسل علمی پس از انقلاب در شکل‌دهی آینده حوزه
وی در ادامه با اشاره به وضعیت فعلی حوزه، اظهار داشت: در آستانه صدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم باید نگاهی آینده‌نگرانه داشت و از ظرفیت علمی موجود بهره برد. یکی از مهم‌ترین عناصر این ظرفیت سرمایه انسانی حوزه است که در پرتو فضای باز دینی پس از انقلاب اسلامی شکل گرفته است.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه نسل نخست حوزه پس از انقلاب امروز در سنین ۵۰ تا ۷۰ سال قرار دارد، افزود: نسل دوم در سنین میان‌سالگی و نسل سوم نیز طلاب جوانی هستند که به‌تازگی وارد حوزه شده‌اند. این سه نسل پیاپی ساختار علمی و فکری امروز و فردای حوزه را شکل داده‌اند و می‌توان از آنان با عنوان «حلقه میانی» حوزه یاد کرد.
حجت‌الاسلام پیروزمند در ادامه مباحث خود درباره روند تحولات حوزه علمیه با اشاره به نقش محوری حوزه در دفاع مقدس گفت: پس از فرمان تاریخی امام خمینی(ره) درباره «بسیج حوزه و روحانیت»، روحانیت با تمام توان در پشتیبانی از جبهه‌ها حاضر شد و بیشترین تعداد شهید را نسبت به جمعیت خود تقدیم انقلاب اسلامی کرد.
از میدان جنگ تا میدان علم
وی افزود: با پایان یافتن جنگ تحمیلی طبیعی بود که نیروهای مؤمن و مجاهدی که با انگیزه دفاع از اسلام وارد میدان شده بودند، وارد عرصه‌های علمی شوند. بسیج روحانیت نه‌تنها متوقف نشد بلکه به‌صورت سازمان‌یافته در حوزه‌های تبلیغ پاسخ به مسائل نوپدید، و فعالیت‌های اجتماعی حضور یافت.
حجت‌الاسلام پیروزمند تأکید کرد: بسیاری از روحانیون بسیجی علاوه بر تبحر در علوم حوزوی به علوم دانشگاهی نیز مسلط شدند و همین امر موجب تقویت ارتباط میان حوزه و دانشگاه شد؛ چه از راه حضور مستقیم در دانشگاه‌ها و چه از طریق تولید آثار علمی و برقراری تعامل‌های فرهنگی مؤثر.
مطالبه‌گری درون‌حوزوی و نقش‌آفرینی اجتماعی
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی با بیان اینکه روحانیت بسیجی با درک ضرورت تحول خود به عامل تحول بدل شد، خاطرنشان کرد: این طیف هم در جایگاه مطالبه‌گر نسبت به مدیران حوزه ظاهر شد و هم به‌عنوان مجری و فعال علمی در مسیر تحقق تحول گام برداشت.
وی افزود: روحانیون انقلابی در بیرون از حوزه نیز مسئولیت‌های مهمی را پذیرفتند؛ از جمله در نهادهایی مانند نیروهای مسلح، آموزش و پرورش و مراکز دانشگاهی. البته این امر به معنای تحقق کامل آرمان دولت اسلامی یا دانشگاه اسلامی نیست چرا که تحقق تحولات بنیادی نیازمند همکاری هماهنگ همه بخش‌هاست؛ امری که هنوز به صورت کامل محقق نشده است.
حجت‌الاسلام پیروزمند در ادامه گفت: با وجود برخی بی‌مهری‌ها و تلاش‌ها برای جایگزینی جریان‌های غیربسیجی، روحانیت انقلابی همچنان با حفظ روحیه جهادی در صحنه باقی مانده و اثرگذاری آن روز به روز افزایش یافته است.
لزوم میدان‌دادن به نیروهای مؤمن
وی در ادامه با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب بر نقش‌آفرینی لایه‌های میانی، گفت: بر مدیران حوزه لازم است که از قالب‌های بروکراتیک و رسمی فاصله گرفته و میدان را برای نیروهای مؤمن و کارآمد باز کنند. البته این گشودگی نباید به معنای هرج و مرج تلقی شود بلکه باید انضباطی متناسب با روحیه جهادی تعریف گردد.
حجت‌الاسلام پیروزمند در ادامه سخنان خود درباره چشم‌انداز حوزه علمیه در سال‌های پیش‌رو اظهار داشت: تمدن‌سازی اسلامی به‌معنای تحقق فضایی عینی و قابل لمس در زندگی فردی، خانوادگی، اداری و اجتماعی مردم است؛ فضایی که در آن آثار تعالیم اسلام مشهود بوده و شهروندان آن حضور و یاد خدا را در عرصه‌های مختلف احساس کنند.
وی افزود: در تمدن نوین اسلامی، هرجا مردم نگاه می‌کنند - چه در معماری شهر، چه در نظام اداری و ساختارهای حکمرانی - باید آثار هدایت الهی دیده شود. البته این چشم‌انداز به معنای جامعه‌ای کاملاً بدون خطا نیست؛ بلکه جهت‌گیری کلی جامعه باید به‌سمت افزایش دینداری، معنویت، و انضباط بر پایه شریعت باشد.
حوزه در خط مقدم تمدن‌سازی
حجت‌الاسلام پیروزمند با اشاره به وظیفه تاریخی حوزه در چنین فرآیندی خاطرنشان کرد: اگر حوزه علمیه بخواهد در آینده جایگاه خود را در نظام اسلامی تثبیت کند باید افق تازه‌ای برای خود ترسیم کرده و تلاش خود را برای رسیدن به آن مضاعف نماید.
وی بسیج روحانیت را یکی از ظرفیت‌های مهم در این مسیر دانست و افزود: این ظرفیت انقلابی می‌تواند نقش ممتازی در سامان‌دهی ارکان تمدن اسلامی ایفا کند؛ مشروط بر آن‌که سازمان‌دهی فعالیت‌ها حول محور دین انجام شود و سایر حوزه‌ها نیز از جاذبه و الهام‌گیری دینی بهره‌مند شوند.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه کارآمدی یک تمدن در توان آن برای شکل‌دهی به تولیدات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی سنجیده می‌شود، اظهار داشت: اگر بخواهیم ادعا کنیم که تمدن‌سازی اسلامی ممکن و واقعی است باید بتوانیم تأثیر آن را در عرصه‌های مختلف جامعه نشان دهیم؛ یعنی تولید فرهنگی، نظام سیاسی، و اقتصاد جامعه باید بر مبنای جهت‌گیری دینی شکل بگیرند.
وی تأکید کرد: تحقق چنین جامعه‌ای در گرو آن است که حوزه علمیه درک عمیقی از این چشم‌انداز داشته باشد و با برنامه‌ریزی منسجم نقش خود را به‌عنوان موتور پیشران تمدن اسلامی ایفا کند.
حجت‌الاسلام پیروزمند در تبیین مفهوم تمدن اسلامی اظهار داشت: تمدن‌سازی زمانی معنا می‌یابد که فرهنگی بتواند اثر عمیق و پایدار بر ساختارهای کلان یک جامعه بگذارد؛ ساختارهایی که شامل تولید فناوری، تنظیم مناسبات اجتماعی و تولید دانش و محتوا هستند. تمدن اسلامی نیز زمانی محقق می‌شود که این ارکان سه‌گانه در ارتباط مستقیم با معارف اسلامی شکل بگیرند.
وی اسلامی‌سازی تمدن را به‌معنای ایجاد پیوندی عمیق میان تعالیم اسلام و نیازهای واقعی جامعه در حوزه‌های مختلف دانست و افزود: این امر شامل اسلامی‌سازی دانش و فناوری، فرهنگ و ساختارهای اجتماعی و همچنین سبک زندگی و کالاهای مورد استفاده مردم است و حوزه علمیه باید در تبیین این نسبت‌ها نقش پیشگام داشته باشد.
تمدن‌سازی، فرآیندی مشارکتی با محوریت دین
این استاد حوزه و دانشگاه تحقق تمدن اسلامی را نیازمند همکاری میان حوزه، دانشگاه و دولت دانست و تصریح کرد: تمدن‌سازی فرآیندی مشارکتی و تدریجی است به‌گونه‌ای که حوزه علمیه باید نقش نخستین را در تبیین مبانی دینی ایفا کند و پس از آن دانشگاه‌ها و نظام اجرایی کشور باید مفاهیم دینی را به سطوح کاربردی در عرصه‌های برنامه‌ریزی، فناوری و ساختارهای اداری و اجتماعی منتقل کنند.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی با اشاره به شرایط ناپایدار جهانی و ظهور مسائل نوپدید اظهار داشت: تحولات ژئوپلیتیکی، فشارهای نظام سلطه و فناوری‌های نوینی مانند هوش مصنوعی و فضای مجازی، چالش‌هایی جدی برای فرهنگ‌سازی دینی ایجاد کرده‌اند. بنابراین لازم است نقش اسلام در جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی همواره روزآمد و مؤثر نگه داشته شود.
وی در ادامه با اشاره به صد سالگی حوزه علمیه قم گفت: حوزه در این قرن مسیر درخشانی را طی کرده و انقلاب اسلامی بستری را فراهم ساخت تا نقش‌آفرینی آن در عرصه‌های مختلف جامعه گسترش یابد. امروز حوزه هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی، در موقعیتی ممتاز قرار دارد.
ضرورت تقویت پیوند حوزه با مردم و رهبری
حجت‌الاسلام پیروزمند با اشاره به تهدیدهای فرهنگی نظام سلطه، خاطرنشان کرد: دشمنان با تخریب چهره روحانیت و تلاش برای ایجاد شکاف میان مردم و علما در پی کمرنگ کردن اثرگذاری حوزه هستند. در این شرایط صداقت، ساده‌زیستی، مردم‌داری و ارتباط مستمر روحانیت با جامعه تنها راه خنثی‌سازی این توطئه‌هاست.
وی در ادامه تأکید کرد: حوزه باید ضمن حفظ ارتباط مردمی، پیوندی هم‌افزا با حاکمیت به‌ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی داشته باشد تا بتواند از این فرصت تاریخی در راستای تعالی مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام بهره‌برداری حداکثری داشته باشد. امید آن‌که آیندگان با گام‌هایی استوارتر مسیر فعلی را ادامه داده و آن را به قله‌های بالاتری برسانند.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به جایگاه و رسالت عالمان دینی گفت: بر اساس مستندات دینی، علما در امتداد مسیر پیامبران الهی حرکت می‌کنند و مسئولیتی مشابه با رسالت آنان بر دوش دارند؛ رسالتی که در طول تاریخ استمرار یافته و امروز نیز بر دوش روحانیت قرار دارد.
وی با استناد به آیه شریفه «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» افزود: طبق بیان صریح قرآن پیامبران برای اقامه قسط در جامعه مبعوث شده‌اند و این وظیفه نه تنها با آنان پایان نیافته بلکه اکنون نیز بر عهده جانشینان آنان، یعنی علما، قرار دارد.
حجت‌الاسلام پیروزمند تصریح کرد: اگر حوزه علمیه میراث‌دار انبیاست مهم‌ترین مسئولیت آن نیز باید اقامه قسط باشد. حوزه‌های علمیه باید سه وظیفه مهم را به دوش بکشند: نخست شناخت و فهم معارف دینی؛ دوم تبلیغ و ابلاغ آن و سوم تلاش برای تحقق عدالت در جامعه.
مروری بر صد سالگی حوزه علمیه قم
وی با اشاره به صدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم به دست آیت‌الله حائری (ره) اظهار داشت: اکنون که به این نقطه تاریخی رسیده‌ایم مرور بر عملکرد حوزه در این صد سال اهمیت ویژه‌ای دارد. حوزه قم با وجود فراز و نشیب‌های بسیار روندی رو به رشد داشته و توانسته در نظم، تربیت علمی و تأثیر اجتماعی موفق‌تر ظاهر شود.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب درباره «تمدن نوین اسلامی» گفت: آنچه رهبر معظم در این زمینه مطرح کرده‌اند، ناظر به گسترش رسالت حوزه در سطح کلان اجتماعی است. یعنی هرچه حوزه از جایگاه دینی خود در تحقق جامعه‌ای مبتنی بر ارزش‌های اسلامی نقش‌آفرین‌تر باشد، هویتی عمیق‌تر خواهد یافت و در هویت‌بخشی به جامعه نیز مؤثرتر خواهد بود.
حجت‌الاسلام پیروزمند، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر با نگاه دقیق و راهبردی، سه محور اساسی برای مسیر حوزه‌های علمیه تبیین کرده‌اند؛ «حفظ»، «ترمیم» و «بالندگی». این سه‌گانه باید به صورت هم‌زمان مورد توجه قرار گیرد تا حوزه بتواند هم هویت خود را حفظ کند و هم در فرآیند هویت‌سازی نقش‌آفرینی کند.
وی با اشاره به بیانات رهبر انقلاب گفت: در مرحله‌ی نخست حفظ حوزه به معنای انتقال میراث بزرگ علمی حوزه به نسل‌های آینده است؛ میراثی که در زمینه‌هایی مانند فقه، فلسفه، تفسیر، اخلاق و... طی قرون متمادی پدید آمده و از لحاظ کمّی و کیفی بسیار ارزشمند است.
وی تأکید کرد: حفظ این دستاوردها وظیفه‌ای بنیادی است اما کافی نیست. اگر حوزه تنها به حفظ گذشته بسنده کند از تحولات روز جا خواهد ماند و در نتیجه، نقش فعال اجتماعی خود را از دست می‌دهد.
ترمیم حوزه؛ پاسخگویی به نیازهای نوظهور
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی در ادامه افزود: مرحله دوم، یعنی ترمیم حوزه به معنای ورود فعال به مسائل جدید و چالش‌های روز است. حوزه باید با تکیه بر روش‌های سنتی علمی و بهره‌گیری از پشتوانه فکری خود به پرسش‌های نوپدید اعتقادی، فقهی، اخلاقی و اجتماعی پاسخ دهد.
وی خاطرنشان کرد: این روند پیش از انقلاب توسط فقهای بزرگی مانند امام خمینی(ره)، آیت‌الله خویی، آیت‌الله بروجردی و دیگر بزرگان آغاز شده بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به ظرفیت‌های جدید، شتاب بیشتری به خود گرفت.
حجت‌الاسلام پیروزمند مرحله سوم را بالندگی حوزه دانست و گفت: این مرحله افقی فراتر را ترسیم می‌کند. حوزه در این مقطع نباید تنها در مقام پاسخگویی باشد بلکه باید نقش پیشران و جریان‌ساز در تحقق تمدن نوین اسلامی را ایفا کند.
وی تصریح کرد: بالندگی به این معناست که حوزه بتواند آینده‌ای مبتنی بر دین، عقلانیت و اخلاق اسلامی را ترسیم کند؛ آینده‌ای که مسیر تحقق گام‌های تمدنی انقلاب اسلامی را روشن می‌سازد.
حوزه علمیه، الهام‌بخش جهان اسلام
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی اظهار داشت: حوزه علمیه در مرحله بالندگی باید نه‌تنها در درون خود بلکه در سطح جامعه و جهان اسلام الهام‌بخش باشد. این جایگاه نیازمند نگاهی کلان، عمیق و زمان‌شناس است که حوزه‌های علمیه باید برای تحقق آن آماده شوند.
حجت‌الاسلام پیروزمند گفت: در دنیای امروز حوزه‌های علمیه برای ایفای نقش محوری در تمدن‌سازی اسلامی باید به تحول و بالندگی در شیوه‌های علمی و آموزشی توجه ویژه‌ای داشته باشند. این بالندگی باید به گونه‌ای باشد که حوزه بتواند با رویکردی نظام‌مند و فعال در مسائل اجتماعی و بین‌المللی از موضع دین وارد شود.
وی تصریح کرد: تنها در صورتی که حوزه در کنار حفظ و ترمیم به مرحله‌ی بالندگی بی‌توجه نباشد، می‌تواند همچنان در صحنه اجتماعی حضور مؤثری داشته و تأثیرگذاری خود را حفظ کند. این تحول علمی هم طراوت و پویایی حوزه را تضمین می‌کند و هم آن را به عنوان نیرویی پیشگام در آینده‌سازی معرفی خواهد کرد.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی در ادامه افزود: برای درک اهمیت بالندگی باید به تحلیلی توجه کنیم که رهبر معظم انقلاب در خصوص تحولات پس از انقلاب اسلامی ارائه کرده‌اند. ایشان به "عصر جدید" اشاره کرده‌اند؛ عصری که به گفته برخی صاحب‌نظران با نام "عصر امام خمینی" شناخته می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در این دوران بازگشت به معنویت و گرایش به توحید در سطح جهانی افزایش یافته است. بشر پس از تجربه‌های تلخ مدرنیته و پسامدرنیته از وعده‌های تمدن غرب به ویژه در قالب‌های لیبرالی و سوسیالیستی دلسرد شده است. فروپاشی شوروی و افول لیبرال‌دموکراسی غربی نشانه‌های روشنی از شکست این نظام‌هاست.
وضعیت رژیم صهیونیستی و ضعف‌های غرب
حجت‌الاسلام پیروزمند همچنین به رفتارهای غیرانسانی رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: رژیم صهیونیستی که خود را مدافع حقوق بشر می‌داند تنها به نمایش ضعف اخلاقی و سیاسی غرب افزوده است. در چنین شرایطی انقلاب اسلامی نیازمند پشتوانه علمی و نیروی انسانی قدرتمند است تا به رغم موانع دشمن مسیر خود را در راستای اهداف بلند خود ادامه دهد.
وی افزود: در کنار این تحولات تغییرات عمده‌ای در موازنه قدرت جهانی در حال رخ دادن است. موازنه قدرت به نفع نظام سلطه در حال تغییر است و هم‌زمان فرصت‌های بیشتری برای جوانان دنیای اسلام و اندیشه اسلامی فراهم می‌شود. این روند رو به افزایش هم‌زمان با رشد تقاضا برای اندیشه اسلامی اصیل، ادامه خواهد یافت.
عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی تأکید کرد: برای حفظ هویت دینی و تمدنی، حوزه‌های علمیه باید الزامات تحول را بپذیرند. این تحول به معنای رها کردن میراث علمی گذشته یا انفعال در برابر نظام علمی غرب نیست. بلکه منظور از تحول استفاده از دانش و تجربه گذشته همراه با نوآوری در دانش و روش‌ها است تا انقلاب اسلامی بتواند گام‌های بلندی در مسیر اهداف متعالی خود بردارد.
وی در پایان تصریح کرد: تحول در حوزه‌های علمیه باید با هدف حرکت قدرتمندتر در مسیر تحقق اهداف انقلاب اسلامی صورت گیرد و نقشی فعال‌تر در آینده‌سازی ایفا کند.
مهدی الهی
ارسال نظرات