حجت الاسلام شمشیری:
تهذیب و اخلاص، ستون‌های هویت طلبگی است
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب بر ابعاد اخلاقی، تهذیبی و معنوی حوزه علمیه قم، گفت: اگر معنویت در حوزه نهادینه نشود، رسالت هدایت‌گری آن بی‌اثر خواهد بود.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام امین شمشیری استاد حوزه و دانشگاه در نشست تحلیل و بررسی «پیام رهبر معظم انقلاب همایش به ملی صدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم» که به همت اندیشکده اخلاق و معنویت اندیشگاه گام دوم انقلاب در خبرگزاری رسا برگزار شد، به تبیین ابعاد معنوی و اخلاقی حوزه علمیه پرداخت.
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: در بررسی‌های انجام‌شده مشخص شد که این بیانیه، تأکید ویژه‌ای بر عناصر معنوی و اخلاقی حوزه دارد.
وی با اشاره به صدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم گفت: این بیانیه تهذیب نفس، اخلاق و خودسازی را نه‌تنها زینت طلبگی بلکه اصلی بنیادین معرفی می‌کند. به تعبیر رهبرمعظم انقلاب اگر حوزه با تمام گستره علمی و عملی خود از معنویت تهی شود دیگر نمی‌تواند رسالت اصلی خود را که ساخت جامعه اسلامی است، به‌درستی انجام دهد.
منشور، سندی الهام‌بخش با رویکرد اخلاقی
حجت الاسلام شمشیری افزود: اگرچه در این منشور به ابعاد تمدنی، سیاسی و علمی نیز پرداخته شده اما به نظر بنده برجسته‌ترین خط معنایی آن توجه ویژه به عناصر اخلاقی، معنوی و درونی است؛ عناصری که اگر در حوزه نهادینه شوند می‌توانند زمینه‌ساز تحولی اساسی باشند.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به بخشی از بیانیه گفت: رهبر انقلاب منشأ احیای دوباره حوزه قم را اراده الهی دانسته‌اند. به تعبیر ایشان، خداوند فقیهی پرهیزگار و باتجربه را برانگیخت تا با هجرت به قم حوزه‌ای که رو به خاموشی رفته بود را احیا کند. این رویداد از منظر رهبر معظم انقلاب رخدادی عادی نیست بلکه دارای پشتوانه معنوی و الهی است.
حجت‌الاسلام شمشیری ادامه داد: از نظر رهبر انقلاب این فیض الهی نیازمند ظرفی شایسته بود؛ ظرفی مملو از ایمان، جهاد درونی، درایت، شجاعت، انگیزه و امید. مؤسس حوزه قم به دلیل همین ویژگی‌ها توانست از این رحمت الهی بهره‌مند شود.
قدرت معنوی؛ عامل پیروزی در برابر استبداد
وی در بخش دیگری از سخنان خود به تحلیل نقش قدرت معنوی در پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: آقا در بیانیه تأکید دارند که سقوط رژیم فاسد و بازگشت حکومت به مردم، نتیجه همان قدرت معنوی و مردمی است که از تهذیب نفس و معنویت نهادینه‌شده در جان افراد برخاسته است.
حجت الاسلام شمشیری به تبیین پنج رکن اساسی مورد نظر رهبر معظم انقلاب برای حوزه پرداخت و گفت: یکی از این ارکان تبدیل حوزه به مرکزی برای تربیت نیرویی متعهد، مؤمن و کارآمد در جهت هدایت دینی و اخلاقی جامعه است.
این استاد حوزه و دانشگاه با رد معنویت فردگرایانه و منفعل گفت: آنچه رهبر معظم انقلاب از آن سخن می‌گویند معنویتی فعال و جامعه‌ساز است؛ نه منزوی و تحجرآلود. حتی حضرت امام(ره) نیز بر چنین معنویتی تأکید داشته‌اند.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب در تبیین شخصیت مؤسس حوزه از عبارت «پایداری مخلصانه و متوکلانه» استفاده می‌کنند. اخلاص در نیت و عمل و بی‌اعتنایی به وسوسه‌های مال و مقام، کلید ورود به فضای دل‌نشین معنویت و حقیقت است. این گزاره را می‌توان خلاصه‌ای از سلوک طلبگی دانست.
اخلاص، راهبرد بنیادین در سلوک طلبگی
حجت‌الاسلام شمشیری با تأکید بر نقش بنیادین اخلاص در منشور دوم روحانیت گفت: طلاب اگر می‌خواهند مسیر حقیقی طلبگی را ادامه دهند، باید اخلاص و بی‌اعتنایی به دنیا را در خود نهادینه کنند. این ویژگی‌ها تنها شرط سلوک معنوی نیستند بلکه به‌عنوان یک راهبرد اصلی در این منشور مورد تأکید قرار گرفته‌اند.
وی با اشاره به توصیف رهبر معظم انقلاب از مؤسس حوزه علمیه قم گفت: ایشان از مؤسس حوزه به‌عنوان عالمی آراسته به آرامش، یقین و نفوذ یاد می‌کنند و یقین را موتور محرک عالم دینی می‌دانند. پایداری مؤمنانه‌ای که در سال‌های آغازین در برابر استبداد رضاخانی نشان داده شد، سبب بقاء و بالندگی حوزه گردید.
حجت الاسلام شمشیری تاکید کرد: رهبر انقلاب در بخش مربوط به تبلیغ دین انتقاداتی را نسبت به وضع فعلی حوزه وارد می‌کنند ایشان می‌فرمایند که «تعلیم» و «تهذیب» دو عنصر اساسی هستند که در بخش تبلیغ مغفول مانده‌اند. اگر دین می‌خواهد اثربخش باشد و پیام آن حاکم گردد حاملان دین باید اهل اخلاص و دوری از وسوسه‌های دنیوی باشند.
دعوت مؤثر، مشروط به تهذیب درونی
حجت الاسلام شمشیری تصریح کرد: از نگاه رهبر معظم انقلاب دعوت به تهذیب، اخلاق و معنویت زمانی مؤثر خواهد بود که دعوت‌کننده خود اهل آن باشد. طلاب و فضلای جوان مخاطب مستقیم این فراز از بیانیه‌اند؛ کسانی که با دل پاک و زبان صادق، می‌توانند نسل جوان را هدایت کنند، مشروط بر آنکه نخست از خودشان آغاز نمایند.
وی افزود: رهبر انقلاب هشدار می‌دهند که نباید تهذیب را با تحجر اشتباه گرفت. انزوا، تقدس‌نمایی، و بی‌توجهی به مسائل اجتماعی، معنویت را از محتوا تهی می‌سازد و موجب بی‌اثر شدن فعالیت‌های دینی خواهد شد.
وی تاکید کرد: رهبر انقلاب با اشاره به سیره پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌فرمایند که حرکت آن حضرت با ایمان، توکل و استقامت همراه بود؛ هرچند از نقطه‌ای ضعیف آغاز شد اما در نهایت با شکوه و اقتدار به پیروزی انجامید. از نگاه رهبر انقلاب این مسیر، الگویی است برای همه مؤمنان و طلبه‌ها.
ایمان؛ شرط تحقق وعده‌های الهی
حجت‌الاسلام شمشیری در ادامه گفت: رهبر انقلاب در یکی از اساسی ترین نکات بیانیه تأکید دارند که تحقق وعده‌های الهی، وابسته به ایمان واقعی است، نه صرف شعار و ادعا. به همین دلیل مسیر انقلاب اسلامی نیز جز با ایمان، محاسبه و استقامت به پیروزی نرسیده است.
وی با اشاره به بخشی دیگر از پیام رهبر انقلاب افزود: رهبر انقلاب هشدار می‌دهند که هدف فعالیت علمی در حوزه باید اخلاص باشد. اگر هدف از کار علمی مطرح شدن فرد یا کسب موقعیت اجتماعی باشد، این علم نه‌تنها سودی ندارد بلکه گمراه‌کننده و دنیاگرایانه خواهد بود؛ مصداق همان چیزی که در قرآن کریم به عنوان « اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ » بیان شده است.
حجت الاسلام شمشیری به کلیدواژه‌هایی اشاره کرد که در انتهای بیانیه رهبر انقلاب آمده و نشان‌دهنده انتظارات ایشان از طلاب است: زهد، تقوا، قناعت، استغنا از غیر خدا، توکل، روحیه مجاهدت و آمادگی برای معرفت و اخلاق.
وی تأکید کرد که این ویژگی‌ها باید به‌عنوان زیربنای سلوک طلبگی در وجود هر طلبه نهادینه شود.
تهذیب و اخلاق؛ ستون‌های پیشرفت حوزه علمیه
این استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: از مجموع بیانیه رهبر معظم انقلاب چنین برمی‌آید که تهذیب نفس، اخلاق، خودسازی و آنچه می‌توان از آن به عرفان عملی تعبیر کرد - هرچند آقا مستقیماً از واژه «عرفان» استفاده نمی‌کنند - جوهره اصلی طلبگی و ستون پیشرفت حوزه علمیه به‌شمار می‌رود. اگر این ابعاد در ساحت روح و شخصیت طلبه شکل نگیرد، تلاش‌های تبلیغی او در دل‌ها نفوذ نخواهد کرد.
وی تصریح کرد: اما اگر این ویژگی‌ها به‌درستی در جان و رفتار طلاب نهادینه شود، آن‌گاه نفوذ کلام و دعوت آنان به دین، واقعی و مؤثر خواهد بود. رهبر انقلاب بر این نکته تأکید دارند که اثرگذاری تبلیغ دینی بیش از آنکه وابسته به فنون و ابزار باشد، از ریشه‌های درونی همچون صداقت، تهذیب و معنویت حقیقی سرچشمه می‌گیرد.
حجت‌الاسلام شمشیری در ادامه نشست با اشاره به ضرورت «تبیین عملی» مفاهیم اخلاقی و معنوی مطرح‌شده در بیانیه، گفت: باید برای طلاب روشن شود که مثلاً «استغنا از غیر خدا» به چه معناست و چگونه می‌توان آن را در زندگی روزمره تحقق بخشید. نباید این مفاهیم در حد شعار یا مفاهیم کلی باقی بمانند، بلکه لازم است شاخص‌ها، نمودها و راهکارهای عینی آن‌ها آموزش داده شود.
بدون فهم توحید، تهذیب ممکن نیست
وی افزود: بدون درک عمیق از توحید ورود به عرصه تهذیب نفس، اخلاص و معنویت اصیل ممکن نخواهد بود. انسان تا زمانی که نگاه توحیدی نداشته باشد، نمی‌تواند اخلاص واقعی را تجربه کند و اعمال خود را صرفاً برای رضای الهی انجام دهد. در واقع، توحید پایه‌ای‌ترین بستر برای تحقق همه شاخصه‌های اخلاقی و تهذیبی در طلبگی است.
ارسال نظرات