مسأله امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یک پروژه تحقیقاتی مورد مطالعه قرار گیرد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) امروز (5 آذرماه) در دیدار جمعی از اعضای تشکل‌های مردمی ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر بر تقویت نهادهای مردمی این ستاد تأکید کرد و نسبت به عواقب بی‌توجهی به این فریضه الهی هشدار داد.

این عضو خبرگان رهبری با اشاره به اهمیت فریضه امر به معروف و نهی از منکر، اقدام‌های انجام شده در این حوزه را مثبت ندانست و اظهار داشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی اقدام‌هایی در راستای احیای ارزش‌های اسلامی انجام گرفت که بخشی موفقیت‌های خوبی به همراه داشت و بخش دیگر با کندی پیش رفت.

وی با بیان این‌که ده‌ها سال قدرت در دستان افرادی دین‌ستیز، عامل بیگانگان و دشمنان اسلام بود که در تضعیف مبانی دینی و ارزش‌های اسلامی کوتاهی نکردند و می‌خواستند ریشه دین را بکنند، گفت: خداوند متعال به برکت رهبری‌های امام راحل و همت مردم مسلمان این توطئه‌های شوم را خنثی کرد و نظام اسلامی برقرار شد.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) یادآور شد: کسانی توقع داشتند در همان آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، مشکلات یک روزه حل شود و البته این توقع غیرواقع‌‌بینانه بود، اما چیزهایی بود که در حد واقع‌بینانه هم تحقق پیدا نکرد و سرعت مطلوب نداشت.

وی تصریح کرد: مسأله امر به معروف و نهی از منکر از همان آغاز مطرح بود و برخی از مراجع هم پیشنهاد کردند که وزارتخانه امر به معروف و نهی از منکر تأسیس شود اما آن کارها نشد و در حد ستاد هم که باقی مانده، کار با نوساناتی همراه است و در برخی موارد هم عملکرد ستاد تنزل داشت.

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان این‌که کسانی با ورود به این عرصه پس از این‌که کمک‌های جدی دریافت نمی‌کردند مأیوس می‌شدند، گفت: این سؤال برای جامعه مطرح است که چرا احیای امر به معروف و نهی از منکر در آن حد مطلق و توأم با واقع‌بینی تحقق پیدا نکرده است.

وی سهل‌انگاری و برخورد سست با مسأله امر به معروف و نهی از منکر را پذیرفتنی ندانست و از محققان خواست تا با انجام تحقیقات میدانی، علمی، جامعه‌شناسانه و دین‌شناسانه، مسأله امر به معروف و نهی از منکر و عدم پیشرفت آن را در جامعه اسلامی آسیب‌شناسی کنند.

این عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: مسأله امر به معروف و نهی از منکر در ردیف نماز، روزه و حج از ضروریت‌های دین است و علما و بزرگان هم در سخنان خود بر انجام این فریضه الهی تأکید دارند که اگر امر به آن اقامه نشود، سایر واجبات هم ترک خواهد شد.

وی بیان این‌که با انجام یک کار گروهی، اجتماعی و مردمی باید بار امر به معروف و نهی از منکر برداشته شود، نسبت به عواقب بی‌توجهی به آن هشدار داد و گفت: مشکلات متعددی دست به دست هم داده تا مسأله امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یک پروژه تحقیقاتی مورد مطالعه قرار گیرد و حتی رساله‌های دکتری در این زمینه نوشته شود.

آیت‌الله مصباح یزدی به عوامل مختلف مهجور ماندن امر به معروف و نهی از منکر در کشور اشاره کرد و اظهار داشت: هنوز ابعاد مختلف مسأله امر به معروف و نهی از منکر از لحاظ علمی و دینی مشخص نیست و نمی‌دانیم حوزه امر به معروف و نهی از منکر کجا است و چه مواردی را شامل می‌شود و چه افرادی باید به انجام آن اقدام کنند.

وی با اشاره به احکام فقهی امر به معروف و نهی از منکر اضافه کرد: در برخی رساله‌ها شروطی برای انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر نوشته شده که امکان ترک آن را بیشتر کرده است؛ در صورتی که قیام سیدالشهدا‌(ع) برای امر به معروف و نهی از منکر بود و حتی تا پای شهادت حضرت علی‌اصغر‌(ع) هم ایستاد.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) ادامه داد: آن چه امر به معروفی بود و این چه امر به معروفی است که با کوچک‌ترین ضرر ساقط می‌شود؛ این ابهامی است که در معنای امر به معروف و نهی از منکر و تعیین قلمرو آن وجود دارد و باید به درستی بیان شود و هرکسی وظیفه خود را در این رابطه بداند.

وی با بیان این‌که دایره امر به معروف و نهی از منکر وسیع است و طبعا با مخالفت‌های دیگران مواجه می‌شود به مشکلات اجتماعی و فرهنگی این عرصه اشاره کرد و مقاومت عملی کسانی که مورد امر و نهی قرار می‌گیرند را از مشکلات اجتماعی و عدم تبیین صحیح فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر در جامعه را از مشکلات فرهنگی آن نام برد.

آیت‌الله مصباح یزدی تصریح کرد: در شیوه‌های به کار بردن امر به معروف و نهی از منکر گاهی افراط و تفریط‌هایی داریم که نه تنها کار را اصلاح نمی‌کند بلکه سبب لجبازی‌های بیشتر نیز می‌شود و متأسفانه به عنوان امر به معروف و نهی از منکر می‌خواهیم عقده‌های خود را خالی کنیم و به نوعی از دیگران انتقام بگیریم.

وی برخی سوء رفتارها را در برنامه‌های امر به معروف و نهی از منکر سبب بدبینی مردم عنوان کرد و گفت: البته بخشی از کارها هم به دولت مربوط است، برنامه‌های سنگین نیازمند بودجه فرهنگی دولت است و یا حمایت‌های قانونی می‌خواهد؛ کارهایی که باید آمرانه باشد نه به صورت خواهش که مورد تأکید امام و رهبر معظم انقلاب هم هست، نیازمند حمایت‌های دولت است.

این عضو خبرگان رهبری با بیان این‌که در گذشته امر به معروف و نهی از منکر در ریش‌تراشی و پوشش چادر خلاصه می‌شود و امروز تمام کارهایی که در جامعه می‌شود مصداق امر به معروف و نهی از منکر است، اظهار داشت: دولت باید وظیفه خود را در این رابطه به درستی بداند.

وی هیچ‌ انگیزه‌ای را در مسأله امر به معروف و نهی از منکر مورد پذیرش ندانست و تصریح کرد: مسؤولانی که این کار را انجام می‌دهند نگویند اگر به مردم فشار بیاوریم به ما رأی نمی‌دهند و باید مردم را نگاه داشت که برآیند این حرکت‌ها عدم پیشرفت مسأله امر به معروف و نهی از منکر است.

آیت‌الله مصباح یزدی با بیان این‌که در این حوزه باید از انداختن تقصیرات به گردن دیگران و تبرئه کردن خود پرهیز کنیم، سوء استفاده‌های سیاسی از چنین مسایلی را صحیح ندانست و گفت: بسیاری از اشخاص مسأله امر به معروف و نهی از منکر را وظیفه دولت می‌دانند، اما اگر دولت وظیفه خود را انجام ندارد و یا تنبلی کرد، روحانیت و متدینین وظیفه دارند اقدام کنند.

وی بر خودسازی و پذیرش مسؤولیت در زمینه امر به معروف و نهی از منکر تأکید کرد و افزود: در اسلام دو بخش جدا به نام دولت و ملت نداریم و امر به معروف و نهی از منکر مانند نماز واجب است اما باید دانست که برای حسن اداره جامعه یک نوع تصمیم کاری در این رابطه انجام می‌شود که کارگزاران دولت اسلامی و آمران ولایت فقیه از آن جمله است.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) همچنین تشکیل تشکل‌های مردمی برای فرضیه امر به معروف و نهی از منکر را ضروری دانست و گفت: امر به معروف و نهی از منکر مانند جنگ فریضه‌ای است که اگر کسانی از انجام آن کوتاهی کردند از سایر مردم ساقط نمی‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در جامعه اسلامی باید نهادهای مردمی در این زمینه تشکیل شده و با هم همکاری کنند و یا دولت را وادار کنند که به وظیفه خود عمل کند؛ تکلیف داریم به نحوی در تشکیل و تقویت نهادهای مردمی تلاش کنیم تا به عنوان کار گروهی، اجتماعی و مردمی بار امر به معروف و نهی از منکر برداشته شود و به عواقب آن گرفتار نشویم. /920/پ201/ع