ایجاد فضای گفتمان بین علمای ادیان، زمینه کاهش اختلافات را فراهم می کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، در دنیای امروز سیل معنویت گرایی و توجه به ادیان، پیروان ادیان آسمانی را به در پیش گرفتن روش های منطقی و عقلانی و پرهیز از تعصبات بی مبنا فرا می خواند. واقعیت این است که  اگر بزرگان ادیان در فضایی منطقی و عقلانی به بحث و بررسی و یافتن نقاط مشترک پرداخته و از تعصبات کور خودداری کنند، بسیاری از مرزهایی که بین مذاهب مختلف ترسیم شده است، رفع شده و زمینه سوء استفاده مستکبران از اختلافات مذهبی برطرف می شود.

حجت الاسلام منتظری رییس موسسه مذاهب و فرق اسلامی معتقد است: اگر گفتمان بین علمای مذاهب اسلامی شکل گیرد، بسیاری از مشکلات موجود بین آنها حل می شود.

ایشان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، اظهار داشت: علمای مذاهب اسلامی باید نسبت به برادران شیعه خود، احساس مسولیت کرده و موضع خودشان را نسبت به فتاوای علمای وهابیت که جیره خوار دولت آل سعود هستند، مشخص کنند، در ادامه این گفت و گو را می خوانید:

رسا - راه حل از بین رفتن تعصبات میان مذاهب اسلامی را چه می دانید؟

تا زمانی که یک گفتمان مفصل در میان مذاهب و علمای مذاهب، نسبت به همه مباحث مورد اختلاف صورت نگیرد، ظاهرا اوضاع بر همین منوال خواهد بود، از جمله موضوع تکفیر که از طریق فرقه وهابیت منسوب به محمد بن عبدالوهاب دنبال می شود و به همین واسطه جان و مال شیعیان را در جای جای کشورهای مختلف حلال می دانند. از آثار این اعتقاد، عملیات تروریستی فرقه وهابیت در پاکستان، افغانستان، عراق و حتی اروپا است که به عنوان نمونه می توان به انفجار مسجد بروکسل اشاره کرد، که در آن عده ای از شیعیان و امام جماعت مسجد به شهادت رسیدند.

برای اینکه این گونه قضایا حل شود و دیگر شاهد این اتفاقات و بسیار وقایع دیگر که موجب بهره برداری بدخواهان اسلام است، نباشیم باید یک گفتمان جدی در بین علما شکل گیرد، که آیا واقعا می شود نسبت به بعضی از مسائلی که به عنوان افتراء و تهمت به شیعه نسبت داده می شود، نسبت به خداوند متعال و بحث توسل و مساله شفاعت و عنوان های دیگری که به عنوان اعتقاد قاطبه مسلمین است و مسلمانها با جان و دل این مسائل را پذیرفته اند و صرفا به خاطر عدم اعتقاد یک فرقه مشخص به این مباحث دیگران را باطل بدانند، در نتیجه هر اقدامی را نسبت به آنها روا بدارند، لذا باید مساله تکفیر حل شود تا شاهد این حرکت های خطرناک از جانب فرقه وهابیت نباشیم.

پس باید در یک فضای بسیار مناسب و عاری از تعصب بین علما و حوزه های علمیه و مراکز عمده ای که منصوب به علما است در بین کشورهایی که اسلامی هستند، از جمله حوزه علمیه قم و نجف، دانشگاه الازهر مصر، دارالعلوم دیوند هندوستان و جامع ام القری مکه یا مدینه تا این مشکل حل شود و کشتار بین مسلمانها دیده نشود و تا این گفتمان اتفاق نیفتد، افراد نادانی در قالب گروهک القاعده و گروه های شبه نظامی دیگر، حکم تکفیر بر علیه شیعیان صادر می کنند و بلافاصله به جان و مال آنها تعرض می کنند.

پس علمای مذاهب، حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی باید نسبت به برادران شیعه خودشان احساس مسئولیت کرده و زمینه های این گفتمان را فراهم سازند، گرچه اکثر علمای اهل تسنن قائل به کفر شیعیان نیستند، اما باید موضع خودشان را نسبت به این بخش از فتاوای علمای وهابیت که متاسفانه جیره خوار دولت آل سعود هستند و از طرف آنها خط دهی می شوند و مورد حمایت کشورهای غربی واقع می شوند، روشن کرده و تبری بجویند و فتاوای آنها را فتاوای مسلمانها ندانند.

رسا - آیا در طول قرون گذشته بین علمای مذاهب اسلامی گفتمان و بحث و مناظره وجود داشته است؟

این حرکت ها در طول تاریخ اسلام سابقه بسیار خوبی داشته است و همیشه علمای تشیع در این امر پیش قدم بوده اند و حرکت های تقریبی خوبی در این زمینه داشته اند، به گونه ای که واقعا بین یک عالم شیعه و اهل سنت و طلبه هایی که در آن حوزه‌ها درس می خواندند، هیچ دغدغه ای در این زمینه نبوده است و حتی دیده می شود که همدیگر را قبول داشته و اجازه نقل فتوا و حدیث از هم می گرفتند، اما امروزه به خاطر عدم ارتباط، دوری و عدم آشنایی با مبانی حدیثی، فقهی و کلامی مذاهب، اقدامات شرم آوری اتفاق می افتد، در دوره ای از تاریخ، حوزه های علمیه بغداد را داشتیم که بزرگانی همچون شیخ مفید و شیخ طوسی در آن حوزه ها، ارتباط بسیار نزدیکی را با علمای اهل سنت داشتند، به گونه ای که عده‌ای از علمای اهل سنت در حوزه علمیه شیخ مفید مشغول تحصیل بودند و در راس همه اگر نگاهی به صدر اسلام کنیم، در زمان امام جعفر صادق (ع) که روسای علمای مذاهب شاگرد امام بوده اند.

علامه حلی و علامه شرف الدین، همین طور در نسل‌های اخیر مثل حضرت آیت الله بروجردی ارتباطاتی که با دانشگاه الازهر داشتند و کرسی تقریب در آنجا برقرار کردند، در میان کشورهای اسلامی امر عادی بوده است و این ارتباطات وجود داشته، حتی پیشنهاد برپایی نماز جماعت مشترک بین مذاهب اسلامی در مکه مکرمه از ابتکارات حضرت آیت الله بروجردی بوده است، اما به نظر می رسد امروزه ارتباط مراکز حوزوی جهان اسلام و علما کم شده است و این عدم ارتباط، مشکلاتی را به وجود آورده است.

رسا - عوامل موثر دیگر، در این تیرگی روابط را چه می دانید؟

از جمله امور موثر دیگر در تیرگی روابط، شبکه های ماهواره ای می باشند که با توهین به مذاهب، زمینه این تکفیر را فراهم می سازند و مقدسات مذاهب اسلامی را مورد خدشه قرار می دهند، البته این دسته امور مورد تایید تشیع نیست و این نسبت های به کفر و شرک که شبکه های ماهواره‌ای وابسته به غرب ترویج می دهد، باید کاسته شود و علما بایستی در یک جو صمیمی بنشینند و بررسی کنند که کسی که قائل به شهادتین است و قائل به توحید و نبوت پیامبر اکرم (ص) است آیا حکم تکفیر او جاری می شود یا خیر، یا اساسا این کار از کجا ریشه گرفته است؟ اگر این زمینه ها میان علما حل شود و مراکز علمی و حوزوی جهان اسلام در بین خود این مطالب را حل کنند در میان عامه مردم نیز حل شده و از بین می رود.

البته دست استکبار پشت این مساله دیده می شود و آنها با امکانات مادی خودشان این قضیه را اشاعه می دهند تا به اهداف خودشان برسند و دنبال اختلاف بیشتر بین شیعیان با مذاهب دیگر هستند. در مقابل، ما همه اینها را باید کنار گذاشته و به عنوان وظیفه مراکز حوزوی و علمی و علمای جهان اسلام در قالب گفتمان و نشست‌ها و رفت و آمدهای علمی از طریق مراکز مهمی که نام برده شد سروسامانی به این جریانات و اختلافات بدهیم تا شاهد نمونه دیگری از وقایع، حداقل در میان مسلمانها نباشیم.

رسا - به نظر حضرتعالی کشورهای غربی و استکباری و شبکه های ماهواره ای چه منافعی را در این اختلاف افکنی ها دنبال می کنند؟

آنها به دنبال این هستند که مسلمانها به جان هم بیافتند و از مبانی خودشان دور شوند، تا از خونریزی که بین مسلمانها اتفاق می افتد، به منافع استکباری و غارت ثروت این کشورها بپردازند، همین طور سلاح های خودشان را می فروشند و حضور خودشان را در کشورهای اسلامی تثبیت می کنند.

البته این موج بیداری اسلامی که در میان کشورهای عربی به راه افتاده است، آینده بسیار روشنی دارد که مسلمانها به منافع خودشان و آن استراتژی‌هایی که مباحث اصلی دین است بر می گردند، که امیدواریم زمینه ساز حکومت جهانی امام عصر (عج) باشد.

رسا - نقطه شروع این گفتمانها از کجا باید باشد؟

اگر علمای اهل سنت هم داوطلب نباشند، به نظر می رسد که یک گروهی از طرف علمای حوزه علمیه قم در کنار مباحث حکومتی بیداری اسلامی این مساله را مطرح کنند و از طریق نمایندگانی زمینه را فراهم کنند تا بعد از طراحی زمینه ها وارد مذاکره شوند.

امروز ما با دارالعلوم دیوند ارتباط بسیار کمی داریم و هیچ وقت یک گروه علمی رسما از طرف حوزه علمیه قم به آنجا نرفته است و این جای اشکال می باشد که می توان روی این ظرفیت‌ها کار کرد و چه بسا کرسی‌های علمی و درسی مشترکی برپا شود و همین حرکت‌ها بسیاری از شبهات را در میان علمای منصف حل کرده و تاثیر می گذارد، حتی نمایندگان مراجع و حوزه علمیه قم اگر بتوانند زمینه این نشست ها را فراهم کنند، امید است تا راهگشا باشد.

رسا - موسسه آموزشی، پژوهشی مذاهب اسلامی در این زمینه قدمی برداشته است؟

از طرف موسسه مذاهب اسلامی و نهاد نمایندگی رهبر انقلاب سفرهای مختلفی به کشورهایی از جمله شبه قاره داشته ایم و نشست با علمای دارالعلوم کراچی و دیوند را برگزار کرده ایم و تلاش کردیم اکثر شبهات را از بین ببریم، اما این زمینه نسبت به کشور مصر کمتر اتفاق افتاده و در تلاش برای ایجاد این زمینه هستیم، برای مرکز جامع ام القری در عربستان تلاش هایی صورت گرفته است، اما باید در جایگاه وسیع و رسمی تری در سطح حوزه علمیه قم دنبال شود.

رسا - این اقدامات در کشورمان نسبت به علمای اهل سنت نیز صورت گرفته است؟

بله، اقداماتی با علمای مذاهب در کشورمان صورت گرفته که برخی از آنها در مراکز خارج از کشور تاثیر گذار هستند و این هم زمینه دیگری است که باید بنا گذاشته شود، در ابتدا بایستی قبح این موضوع از بین برود که یک عالم بزرگوار شیعه با یک عالم اهل سنت بنشیند و با هم زمینه های مشترک را فراهم سازند و آن ترسی که احیانا توسط بیگانگان در برهه‌ای از زمان برای برگزاری این زمینه ها به وجود آمده از بین برود. لذا اگر همین اقدامات صورت بگیرد تا حد زیادی زمینه وحدت بین شیعیان با اهل سنت اتفاق می افتد.
/925/گ402/ر