تخصصی سازی فقه، برای نخستین‌بار در محافل علمی جهان
حجت‌الاسلام یعقوب علی برجی، مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی جامعة المصطفی العالمیه با اشاره به تعداد طلاب مدرسه عالی فقه تخصصی، اظهار کرد: 218 نفر از طلاب المصطفی در سه سطح کارشناسی ارشد، دکتری و سطح چهار از چهارده ملیت مانند عراق، لبنان و... در این مدرسه حضور دارند.
وی با بیان این که این مدرسه یکی از مدارس تخصصی مجتمع آموزش عالی فقه جامعه‌المصطفی است که 161 دانش‌پژوه در مقطع کارشناسی ارشد، 38 دانش‌پژوه در دکتری، 15 دانش‌پژوه نیز در سطح چهار را در خود می‌بیند.
مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی، تخصصی‌سازی فقه را یکی از آرزوی‌های بزرگانی مانند آیت‌الله‌العظمی اراکی، آیت‌الله العظمی حائری و شهید مطهری دانست و ابراز کرد: با توجه به گستردگی حوزه‌های فقهی، یک فقیه نمی‌تواند در همه حوزه‌های فقهی تخصص یابد. در نتیجه، تخصصی‌سازی فقه، قوت و آشنایی بیشتر فقیه متخصص در یک فن را به همراه دارد تا توانایی پاسخگویی به نیازهای آن حوزه را پیدا کند.
حجت‌الاسلام برجی با ابراز این که فقه سیاسی، فقه قضایی، فقه اقتصادی، فقه خانواده، فقه تربیتی، فقه مقارن، و فقه عبادی، عنوان رشته‌هایی است که اکنون در این مدرسه تدریس می‌گردد، عنوان نمود:
این مدرسه، اولین مرکز علمی به شمار می‌رود که تخصصی‌سازی فقه را در تاریخ حوزه‌های علمیه، دانشگاهها و محافل علمی جهان نهادینه کرده است.
وی افزود: رشته‌هایی نیز در دست طراحی است که برخی از آنها مراحل نهایی خود را طی می‌کنند. برای نمونه می‌توان به رشته فقه محیط زیست و فقه پزشکی اشاره کرد.
مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی، با اشاره به ضرورت تدوین رشته فقه پزشکی در حوزه، اظهار کرد: بسیاری از مسائل پزشکی، مرتبط با مسئله فقهی است به همین جهت پزشکان سئوالات بسیاری از فقهای دینی دارند. پس می‌توان طراحی و برگزاری این رشته‌های نوین در حوزه را ضرورتی انکارناپذیر بیان کرد.
حجت‌الاسلام برجی رشته فقه محیط زیست را نیز از دیگر رشته‌هایی دانست که به زودی در این مدرسه تدریس می‌گردد و ابراز نمود: با توجه به این که مسأله محیط‌زیست و تخریب آن از معضلات جهانی به شمار می‌رود، همه دلسوزان بشر بر این باورند که بهترین راهکار برای جلوگیری از تخریب آن، ارائه راهکار فرهنگی است.
وی با ابراز این که در دین مبین اسلام نیز رهنمودها و راهکارهای بسیار ارزشمند و کارآمد در حوزه محیط زیست وجود دارد و ما با نظر به این موضوع، اقدام به طراحی این رشته نموده‌ایم، افزود: بیان دیدگاه دین از زبان طلابی که از کشورهای مختلف در المصطفی تحصیل می‌کنند و روزی به تبلیغ دین در کشورهای خویش همت خواهند گمارد، خدمتی به بشریت برای جلوگیری از تخریب محیط زیست و بیانگر حقانیت و کمال دین اسلام به شمار می‌رود که در این حوزه‌ها نیز وارد شده است.
مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی با بیان این که تلاش می‌کنیم تا دوره‌های آموزشی خود را پژوهش‌محور قرار دهیم، اضافه نمود: علاوه بر تدوین پایان نامه‌های متعدد که تلاش شده است تا به مسائل مستحدثه فقهی پرداخته شود، طلاب ما در هر ترم نیز باید حداقل دو مقاله پژوهشی را ارائه دهند.
حجت‌الاسلام برجی با اظهار این که در سال گذشته، در سطح چهار 190 مقاله و در کارشناسی ارشد 275 مقاله پژوهشی ارائه شده است، یادآور نمود: تاکنون، 118 پایان نامه در این مدرسه دفاع شده است و 44 پایان‌نامه نیز در حال تدوین، 22 پایان‌نامه نیز در حال تشکیل پرونده پژوهشی هستند.
وی، با اشاره به ویژگی خاص این مدرسه، ابراز کرد: برای آنکه پایان نامه‌های ما در هر رشته مکمل یکدیگر باشند، تلاش کردیم تا منظومه‌ای از موضوعات مرتبط با یکدیگر در هر رشته برای پایان نامه‌ها طراحی کنیم. هفت گروه علمی مدرسه این موضوعات را طراحی کردند و پس از تصویب در شورای علمی مدرسه به شورای تحصیلات تکمیلی مجتمع ارسال نمودیم.
مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی با اظهار این که در سال گذشته، 125 استاد، 139 ماده درسی را تدریس می‌کردند، اضافه نمود: شوراهای گروه‌های علمی، آموزشی، تربیتی و پژوهشی مدرسه به شکل هفتگی و منظم تشکیل می‌گردد تا مسائل مهم آموزشی و پژوهشی طلاب بپردازد.
حجت‌الاسلام برجی طرح تکریم طلاب را یکی از کارهای فرهنگی و تربیتی مدرسه عالی تخصصی فقه دانست و ابراز کرد: با توجه به این که طلاب المصطفی، از کشورهای مختلف به ایران آمده‌اند و از خانواده خود دور هستند، به برخی از مشکلات خانوادگی، عاطفی و اقتصادی دچار می‌شوند.
وی اضافه نمود: تاکنون، استادان مدرسه در منازل 62 نفر از طلاب حاضر شده اند که این حضور،موجب تقویت روحی طلاب و باعث در جریان قرار گرفتن مشکلات روحی و عاطفی آنها و در نتیجه تقویت روحیه تحصیلی آنها را در پی داشته است.
مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی، با اشاره به برگزاری اردوهای علمی فرهنگی، اظهار نمود: بر این عقیده هستیم که طلاب در کنار تحصیل، به کارهای تفریحی نیز باید بپردازند. در این راستا، در سال گذشته مسافرت‌هایی به مشهد، محلات و خمین به شکل انفرادی و خانوادگی ترتیب دادیم.
حجت‌الاسلام برجی، با اشاره به حضور استادان متبحر در این مدرسه، خاطرنشان کرد: با توجه به این که رشته‌های تحصیلی این مدرسه میان رشته‌ای است، به استادانی نیاز داریم که علاوه بر تخصص در فقه، در یکی از این رشته‌های علوم انسانی مانند اقتصاد، روانشناسی و سیاست نیز متخصص باشند و اینگونه استادان بسیار کم هستند، به همین دلیل تلاش‌های بسیاری برای شناسایی آنها در سطح کشور انجام دادیم.
وی یادآور نمود: اکنون، از وجود استادان متبحر کشوری در این مدرسه استفاده می نماییم و یا طلاب مدرسه را به کلاس‌های این استادان در تهران می‌فرستیم.
مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی، با اشاره به برگزاری کارگاه‌های مختلف در این مدرسه، اظهار نمود: برای آشنایی بیشتر طلاب با روش‌های پژوهشی، دو دوره کارگاه پایان‌نامه نویسی برگزار کردیم که آثار آن در پایان‌نامه‌های ارائه شده توسط طلاب مشهود بود.
حجت‌الاسلام برجی خاطرنشان کرد: انتشار چهار شماره از مجله تخصصی فقه با عنوان "پژوهش‌نامه فقهی"، از دیگر کارهای علمی طلاب این مدرسه است و ما نیز تلاش می‌کنیم تا مجوز و رتبه علمی- پژوهشی آن را از وزارت علوم و فناوری بگیریم.
وی با بیان این که اکنون، با مشکلاتی مانند کمبود اعضای هیئت علمی روبه‌رو هستیم، ادامه داد: استادانی که تسلط به دو رشته داشته باشند و شرایط عضویت در هیئت علمی مدرسه را داشته باشند، اندک هستند.
حجت‌الاسلام برجی، با اشاره به مشکل دیگر مدرسه، اظهار کرد: رشته‌های مقطع کارشناسی المصطفی با رشته‌های مقطع ارشد آن منطبق نیست. طلاب نیز برای انتخاب رشته با سردرگمی خاصی روبه‌رو می-شوند که این موضوع آنها را از تحصیل در رشته‌ای که انتخاب کرده است، باز می‌دارد یا از کیفیت تحصیلی آنها می‌کاهد.
وی وجود هماهنگی بین رشته‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد المصطفی را راه‌حل این موضوع دانست و بیان کرد: باید در مقطع کارشناسی، رشته‌ها یا گرایش‌های میان‌رشته‌ای متناسب با عناوین رشته‌های کارشناسی ارشد این مدرسه دایر شود تا همانند رشته های متداول جهان، دانش‌پژوه بتواند از رشته کارشناسی تخصصی خود به مقطع کارشناسی ارشد راه یابد.
مدیر مدرسه عالی فقه تخصصی، با اشاره به برنامه های آینده این مدرسه، یادآور نمود: با توجه به حضور دوساله‌ای که در این مدرسه دارم، برنامه چند ساله‌ای را تدوین نمودم.
حجت‌الاسلام برجی افزود: سال گذشته را به سال ترمیم در پذیرش نامگذاری کردم. چرا که با ورودم به این مدرسه مشاهده کردم که در برخی از رشته‌ها طلاب چندانی وجود ندارد. بعد از ایجاد این تغییرات موفق شدیم تا 54 نفر از طلاب مجرب المصطفی را در شش رشته کارشناسی ارشد، 21 نفر در دکتری و 15 نفر را در سطح چهار این مدرسه جذب نماییم.
وی، در پایان، جذب مدیران ثابت در گروه‌های علمی و استادان قوی را از دیگر برنامه‌های خود عنوان و ابراز کرد: به دنبال بازنگری در سرفصل‌ها، رشته‌ها و متون آموزشی رشته‌های مدرسه، با همکاری گروه-های علمی هستیم. /919/د102/ن