وصیت کردن به بیش از ثلث اشتباه و باطل است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سیدحسین حسینی قمی در برنامه سمت خدا در پاسخ به این سوال که در برخی موارد والدین بین دختر و پسر فرق می‌گذارند و امکانات بیشتری در اختیار پسر قرار می‌دهند، آیا از نظر دینی این مساله درست است، گفت: این تبعیض ها در جامعه دینی ما کم نیست. بعضی ها بین دختر و پسر فرق می گذارند و گاهی بجای اینکه هوای فرزندی که وضع مالی بدی دارد را داشته باشند، برعکس عمل می کنند. گاهی فرزند پست و مقامی دارد و والدین او را بیشتر تحویل می‌گیرند یا گاهی فرزندی که مدرک تحصیلی بالاتر دارد را بیشتر تحویل می گیرند.

وی ادامه داد: فردی نزد پیامبر(ص) نشسته بود، یکی از دو فرزندش را بوسید و یکی را نبوسید. حضرت ناراحت شدند و فرمودند: چرا بین آنها فرق گذاشتی؟ وقتی پیامبر(ص) در بین جمعی می نشستند، نگاه شان را به عدالت تقسیم می کردند. درکتاب من لایحذر شیخ صدوق داریم که حضرت علی(ع) فرمود: یکی از گناهان کبیره این است که انسان در وصیت ظلم کند. در قرآن سوره بقره آیه 181 آمده است: اگر کسی وصیتی کرد و از دنیا رفت، کسی نمی‌تواند وصیت او را تغییر بدهد. در آیه 182 می فرماید: اگر کسی در وصیت ظلم کند عمدا یا غیرعمد ، وصی باید آنرا به وصیت درست برگرداند.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: بعضی ها می گویند که ما می خواهیم نیمی از اموال خودمان را به یک پسرمان بدهیم و بقیه را بین دخترها تقسیم کنیم. این ظلم به حساب می آید و باطل است. ما نمی توانیم دل‌بخواهی عمل کنیم. بعضی می‌گویند ما می خواهیم فرزندان مان را از ارث محروم کنیم. ما در زمان حیات هم نباید ظلم کنیم چه برسد به زمان بعد از حیات. یکی از باورهای غلط این است که می توان فرزندی را از ارث محروم کرد. بعد از مرگ ارث بطور شرعی بین فرزندان تقسیم می شود. ما حق نداریم به وصیتی که در آن ظلم شده است عمل کنیم و باید آنرا برگردانیم. بعضی ها وصیت بیشتر از ثلث می کنند که این هم اشتباه است .

وی اظهار داشت: برخی قبل از مرگشان تمام اموال شان را وقف می‌کنند در حالی‌که فرزند و همسر دارند این هم اشتباه است. ما در ثلث اموالمان حق داریم ولی حتما نباید وصیتی در مورد ثلث اموال داشته باشیم.

حجت الاسلام حسینی بیان داشت: حضرت علی(ع) می فرماید: اگر من به یک پنجم و یک چهارم وصیت کنم بیشتر دوست دارم تا به ثلث. فقها فرموده اند ممکن است که فرزندان ما نیازمند باشند و اگر وضع مالی آنها خوب بود می توان به ثلث وصیت کرد. اگر کسی فرزندانش وضع مالی خوبی ندارند نباید به ثلث مالش وصیت کند و آنها را به سختی بیندازد. محروم کردن و بیش از ثلث وصیت کردن اشتباه و باطل است و اگر کسی این طور وصیت کرد باید آنرا درست کرد.

وی با انتقاد از این که در جامعه ما مردم وصیت را جدی نمی‌گیرند، اظهار داشت: اگر ما بدهی داریم واجب است وصیت کنیم. حدود هشتاد درصد مردم ما وصیت‌نامه ندارند و وقتی فوت می کنند اول گرفتاری است زیرا طلبکار می آید ولی سندی در کار نیست و فرد طلبکار نمی تواند بدهی‌اش را بگیرد و مالش از بین می رود.

استاد حوزه علمیه گفت: پیامبر(ص) فرمود: اگر کسی بدون وصیت از دنیا برود به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. اگر ما به کسی بدهکاری داریم ، باید آنرا بنویسیم و اگر به خدا هم بدهی داریم مثل نماز و روزه، باید آنرا بنویسیم. خوب است ک وصیت نامه به روز باشد. در نوشتن وصیت به یک عالم مراجعه کنید.

وی ادامه داد: اگر کسی از دنیا رفت و بدهی نماز و روزه داشت و آنرا ننوشت، فرزندان با اینکه می‌دانند او بدهی دارد اگر آنرا انجام ندهند، از نظر شرعی اشکالی ندارد( به فتوای اکثر فقها) البته اگر فرد بدهی مالی به کسی داشته باشد باید از اموالش پرداخت شود.

این نویسنده حوزوی با اشاره به اینکه گاهی پس از مرگ پدر خانواده و تقسیم ارث، مادر محل زندگی اش را از دست می‌دهد گفت: مسئله وقف قابل بازگشت نیست ولی مسئله حبس شبیه وقف و قابل بازگشت است. پدر خانواده قبل از مرگ می تواند حق استفاده از این خانه را تا زمانی که خانم زنده است به او بدهد و برای اینکه مشکلی پیش نیاید می تواند به یک عالم مراجعه کند و می تواند این را ثبت کند. یعنی وقتی این خانم از دنیا رفت بچه‌ها می‌توانند خانه را تقسیم کنند. خیلی از بزرگان این کار را کرده‌اند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان رد مظالم را برای آزادی فردی که بخاطر جرم غیرعمد در زندان بسر می‌برد پرداخت، گفت: این کار خوبی است. کسی بهتر از خانواده نیست که به زندانی‌ها رسیدگی کند. رد مظالم را باید به نیازمند داد و زندانی هم نیازمند است. مهم این است که گروهی جمع بشوند و این مشکل را حل کنند. البته ما نباید رد مظالم را فقط در بدهی بدانیم. اگر ما وقت مردم را ضایع کرده ایم این خودش نیاز به رد مظالم دارد. آلودگی های صوتی و هوا هم حق الناس است و نیاز به رد مظالم دارد.

حجت الاسلام حسینی بیان داشت: در غیبت، حلالیت طلبیدن کافی است و اگر نتوانستید حلالیت بطلبید می توانید کار خیر برای طرف انجام بدهید یا برای او رد مظالم بدهید، ما نمی توانیم بجای رد مظالم جنس مثلا برنج یا گوشت بدهیم. وقتی شما پول رد مظالم را به فقیر می دهید لازم نیست بگویید این پول رد مظالم است. کافی است که ما پول را به دست فقیر برسانیم. اگر ما به دولت بدهی داریم باید آنرا به دولت برگردانیم و نمی‌توانیم به حساب رد مظالم بگذاریم./916/پ202/ع