دوره کوتاه مدت امام علی شناسی برگزار شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد هادی یوسفی غروی، محقق و کارشناس تاریخ اسلام، عصر بیست و یکم اردیبهشت‌ماه، در دوره کوتاه مدت امام علی(ع) شناسی که در شبستان حرم مطهر حضرت معصومه(س) برگزار شد، به بررسی تفاوت ازدواج شرعی و غیر شرعی پرداخت.
وی گفت: مهم‌ترین تفاوت ازدواج شرعی با غیر شرعی این است که انسان در ازدواج شرعی مسؤولیت اداره خانواده را می‌‌‌پذیرد و تنها برای لذت بردن همسر انتخاب نمی‌کند ولی در ازدواج غیر شرعی موضوع مسؤولیت‌پذیری مطرح نیست و تنها فرد برای لذت بردن ازدواج می‌کند.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) به فلسفه عقد اشاره کرد و بیان داشت: در فقه شرعی ازدواج شامل ایجاب و قبول است، ایجاب در واقع مسؤولیت‌پذیری است، به این معنا که زن عرضه مسؤولیت‌پذیری به شوهر می‌کند، شوهر نیز قبول مسؤولیت می‌کند.
مسؤولیت اعضای خانواده مکمل یک‌دیگر است
وی افزود: نخستین وظیفه پدر در قبال خانواده مسؤولیت‌پذیری است، که دارای مراتب مختلفی بوده و به هر میزان که از زندگی مشترک بگذرد، دایره این مسؤولیت نیز افزایش می‌یابد، برای نمونه وقتی در یک خانواده فرزند به دنیا می‌آید مسؤولیت والدین به ویژه پدر افزایش می‌یابد.
حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی غروی مسؤولیت‌پذیری در خانواده را دو طرفه دانست و اظهار داشت: البته مسؤولیت‌پذیری پدر سبب سلب مسؤولیت‌ها از مادر نمی‌شود، والدین و فرزندان نسبت به یک‌دیگر مسؤول هستند و این مسؤولیت‌ها مکمل یک‌دیگر برای رسیدن به نتیجه مطلوب است.
انتخاب نام برای فرزندان نشانگر فرهنگ خانواده است
وی تصریح کرد: امام صادق(ع) در روایتی می‌فرمایند «انتخاب نام نیکو، تربیت خوب و کمک به ازدواج از حقوق فرزند بر پدر است»، بهترین نام در اسلام این است که فرد برای فرزند خود از اسم‌های که در آن عبد بودن بعد از اسم خدا آمده است انتخاب کند، مانند عبدالله و همانند آن، البته از انتخاب اسم عبد‌الرحمان نهی شده و انتخاب آن کراهت دارد، انتخاب اسم ائمه(ع)، انبیا و اولیا خدا نیز در درجه بعدی استحباب دارد.
این استاد حوزه با بیان این‌که انتخاب نام برای فرزند به نوعی نشانگر نگاه فرهنگی خانواده است، گفت: نمی‌شود فردی به کسی یا چیزی علاقه نداشته باشد و نام آن را برای فرزند خود انتخاب کند، برای نمونه کسی که محب اهل‌بیت(ع) باشد سعی می‌کند از اسم‌های این بزرگواران برای فرزندان خود انتخاب کند.
وی ابراز داشت: در زمان گذشته انتخاب اسم برای فرزندان در میان عرب‌ها بر عهده مادر بود، البته پدر به نوعی حق وتو داشته و می‌توانست این اسم را تغییر دهد، برای نمونه فاطمه بنت‌اسد نام مبارک امیرمؤمنان(ع) را حیدر گذاشتند و حضرت ابوطالب(ع) نیز از حق وتو خود استفاده کرده و نام فرزند خود را علی(ع) گذاشتند.
استفاده از استادان بهایی برای تعلیمات دینی
این محقق و کارشناس تاریخ اسلام با تأکید بر این‌که والدین باید در تربیت فرزندان خود تلاش ویژه‌ای داشته باشند، اظهار داشت: والدین حق ندارند نسبت به تربیت کودکان خود بی‌تفاوت باشند، به ویژه در دنیای کنونی و بگویند مدرسه این کار را انجام می‌دهد، مدرسه جزئی از مسؤولیت تربیت را انجام می‌دهد نه تمام آن را، مدرسه وسیله است برای رسیدن به هدف نه خود هدف.
وی ادامه داد: قبل از انقلاب مسؤولیت والدین در تربیت کودکان بسیار سنگین بود، یکی از برکات انقلاب اسلامی این بود که مسؤولیت والدین در تربیت کودکان را کم کرد، چرا که قبل از انقلاب به درس‌های دینی و قرآنی اهمیت داده نمی‌شد، حتی از استادان بهایی برای تدریس تعلیمات دینی استفاده می‌شد ولی اکنون به تدریس درس‌های دینی در مدرسه اهمیت ویژه‌ای داده می‌شود و چه جرمی بالاتر از این‌که به تعلیم قرآن و دین اهمیت داده نشود.
تربیت کودک در دیدگاه امام صادق
این استاد حوزه تأکید کرد: امام صادق(ع) در روایتی می‌فرمایند «کودک را باید تا 7 سالگی آزاد گذاشت و پس از آن در 7 سال بعد باید به تربیت و ادب او اهتمام ورزید، در هفت سال سوم نیز باید به رفتارهای اجتماعی او توجه داشت»، از نظر علمی نیز ثابت شده کودکانی که قبل از هفت سالگی تحت فشار آموزشی والدین بودند در آینده بازدهی خوبی نداشتند.
وی افزود: البته به این معنا نیست که کودک در هفت سال نخست کاملا یله و رها باشد، بلکه باید والدین او را تحت نظر داشته باشند، چرا که اسلام هیچ‌گاه مسؤولیت افراد نسبت به یک‌دیگر را سلب نمی‌کند، مگر این‌که فرد دچار مشکلاتی همانند دیوانگی شود؛ همچنین تمرین دادن کودکان برای انجام تکالیف شرعی در سن هفت تا چهارده سالگی بر عهده والدین است.
حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی غروی با بیان این‌که والدین تا سن 21 سالگی مسؤولیت تربیت کودکان را بر عهده دارند، اظهار داشت: در روایت با این مضمون آمده «اگر والدین پس از سن 21 سالگی کودک در تربیت او به نتیجه رسیدند که خوب است، وگرنه پس از آن خود را زیاد به سختی گرفتار نکنند، چرا که دوران تربیت خود را تکمیل کردند».
آینده سازی برای فرزندان از وظایف والدین است
استاد برجسته حوزه علمیه قم آینده‌سازی برای کودکان از وظایف والدین دانست و بیان داشت: والدین باید مقدمات متأهل شدن فرزندان خود را فراهم کنند، به ویژه فراهم‌سازی زمینه ازدواج پسران.
این محقق و کارشناس تاریخ اسلام در ادامه به نسب امیرمؤمنان(ع) اشاره کرد و گفت: نام مادر امام علی(ع) فاطمه بنت اسد بود، نام پدر بزرگوار ایشان نیز ابوطالب(ع) بوده که در برخی از کتاب‌ها آمده به ایشان عمران هم گفته می‌شد ول سند آن بسیار معتبر نیست، ولی استفاده نام عبدمناف برای حضرت ابیطالب(ع) از قوت بیشتری برخوردار است، چرا که حضرت عبدالمطلب در وصیتنامه خود ایشان را به نام عبد مناف خطاب کردند.
پاسخ به شبهه درباره نام حضرت ابوطالب
وی تصریح کرد: اجداد پیامبر(ص) و امیرمؤمنان(ع) از نخست موحد بودند، و این‌که برخی از افراد می‌گویند اگر اجداد ایشان موحد بودند چرا برای فرزندان خود نام‌های همانند عبدمناف که مناف نام بتی است انتخاب کردند، اشتباه می‌کنند، چرا که نام آن بت بزرگ به فرموده قرآن کریم «وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَ‌ىٰ، و منات آن سومین دیگر»، در حالی که نام پدر گرامی امیرمؤمنان(ع) «عبد مناف» بوده نه «عبد منات» و این اشکال دارای پایه و اساس نیست.
حجت‌الاسلام والمسلمین یوسفی غروی درباره شبهه دیگری نسبت به ایمان حضرت ابوطالب(ع) در زمان بعثت رسول‌الله(ص)، گفت: زمان ولادت پیامبر(ص) حضرت ابیطالب(ع) سی سال داشتند و در زمان بعثت رسول‌اکرم(ص) حدود هفتاد ساله بودند و بزرگ خاندان بنی هاشم، کلیددار خانه خدا بوده و تنها پشتوانه پیامبر(ص) به شمار می‌رفتند، از این‌رو نقش بسیار مهمی در حفظ جان پیامبر(ص) داشتند و اگر از همان ابتدا می‌خواستند دین خود را بیان کنند، جان رسول‌الله(ص) به خطر می‌افتاد.
وی در پایان، خاطرنشان کرد: حضرت ابوطالب(ع) ملزم به حفظ جان نبی‌اکرم(ص) بودند، از این‌رو ابتدا دین خود را آشکار نکردند، چرا که ابراز دین و اظهار شهادتین واجب نیست و اگر فردی به سبب حساس بودن موقعیت دین خود را در ظاهر آشکار نکند عیبی ندارد، ولی حفظ جان پیامبر(ص) واجب بود، قرآن نیز می‌فرماید « وَقَالَ رَ‌جُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْ‌عَوْنَ یَکْتُمُ إِیمَانَهُ، و مردى مؤمن از خاندان فرعون که ایمان خود را نهان مى‌داشت»./993/