آیت‌الله مصباح: حفظ نظام اسلامی از مهم‌ترین واجبات است
به گزارش خبرگزاری رسا، کتاب «نسیم هدایت، رهنمود‌های بزرگان به طلاب جوان» تدوین شده از سوی علی وافی، دربردارنده چهل پرسش و پاسخ درباره آداب و رموز طلبگی و صد‌ها نکته آموزنده درباره شیوه طلبگی است.
با توجه به اهمیت طرح این مباحث برای طلاب به ویژه طلاب جوان و تازه وارد به حوزه‌های علمیه، خبرگزاری رسا اقدام به انتشار بخشی از محتوای این کتاب کرده است.
در بخشی از این کتاب، حضرت آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی به این پرسش که «با توجه به «یزکیهم و یعلمهم» برای خودسازی و تهذیب نفس، چه توصیه‌ای می‌فرمایید؟» این‌گونه پاسخ داده است:
مسأله تهذیب نفس، مثل تهذیب علم، یک مفهوم کشداری است و مراتب زیادی دارد. اولین مرتبه‌اش به خصوص برای طلبه انجام واجبات و ترک محرمات است.
در روایات داریم که: پارساترین انسان‌ها کسی است که گناهان را ترک کند.
در خطبه معروف «شعبانیه» از فرمایشات پیامبر اکرم(ص) درباره ماه مبارک رمضان است که وقتی حضرت امیر مؤمنان علی(ع) از حضرت سؤال کردند: در این ماه بهترین کارها چیست؟
فرمودند: در این ماه اجتناب از گناهان بهترین کار است. به هر حال این اولین مرتبه‌ای است که هر مؤمنی مخصوصاً کسی که در راه ترویج دین و تحصیل علم، گام بر می‌دارد و می‌خواهد نامش در طومار خدمت گزار ان و سربازان امام زمان(عج) ثبت بشود، باید به آن اهتمام داشته باشد.
یعنی واجبات را درست انجام دهد و گناهان را ترک کند. البته گفتن جمله «انجام همه واجبات و ترک همه محرمات» آسان است، اما در عمل، به این آسانی نیست. اصلا به بسیاری از گناهان خیلی توجه نداریم و آن را گناه نمی‌دانیم. خیال می‌کنیم وقتی می‌گوییم گناه، یعنی دزدی، رباخواری، تعرض به نوامیس مردم، زنا و... در صورتی که نباید گناهان دیگر را کوچک بشماریم.
فرض کنید با یک شوخی کوچک موجب ایذای مؤمنی بشویم. این به نظر ما یک شوخی بی اهمیت است، اما وقتی موجب اذیت و آزار و آبرو ریزی مؤمنی بشود، باز هم گناه نیست؟!
از طرف دیگر واجبات را هم نباید فقط همین نماز و روزه و حج و جهاد بدانیم. مثلا احسان به والدین از اوجب واجبات است، صله رحم از واجب‌ترین واجبات است، سعی در ایجاد نظام اسلامی و حکومت اسلامی، از اوجب واجبات است، حفظ نظام اسلامی از مهم‌ترین واجبات است و امثال این‌ها همه از واجبات است.
بنابراین هر کس باید تلاش کند که اول واجبات و محرمات و وظیفه‌اش را درست بشناسد. درس فقه برای همین است که اول آدم تکالیفش را خوب بشناسد و آن وقت اگر دقت کند می‌بیند: خیلی مرد می‌خواهد که بتواند همه واجبات را انجام دهد و همه گناهان را ترک کند!
بعد نوبت می‌رسد به مستحبات و حالات قلبی که آن‌ها را علمای اخلاق و ارباب سیر و سلوک، در کتاب‌هایشان آورده‌اند. از جمله حضرت امام(ره) که در کتاب‌های اخلاقی‌شان، مراتب گوناگونی را بیان فرموده‌اند.
بنابراین توصیه می‌شود که طلبه، ابتدا سعی کند واجبات و محرمات را درست بشناسد و سپس در برابر آن‌ها جدیت به تکلیفش عمل کند. هیچ کار واجبی را سبک نشمرد و در انجامش اهتمام داشته باشد و هیچ گناهی را کوچک نداند و در ترک آن مسامحه نکند.
اما مستحبات که قبلا هم به آن اشاره شد باید به اندازه‌ای به آن بپردازد که مزاحم تحصیلش نباشد. همان‌طور که هر شخصی در جامعه ساعاتی را اختصاص به کار می‌دهد، مثلا هشت ساعت وقت مفید را برای کار می‌گذارد، یک طلبه باید این مدت را صرف تحصیل کند.
پرداختن به مستحبات و عبادات و سایر کارها، نباید مزاحم وقت تحصیلی‌اش باشد. در 16 ساعتی که برای استراحت و انجام کارهای عادی زندگی‌اش باقی مانده، می‌تواند به این‌گونه مسائل نیز بپردازد.
مقداری عبادت و انس با قرآن و دعا و مناجات و توجه به خدا، همین‌طور ارتباط قلبی با ائمه اطهار(ع) که خود این‌ها کمک بزرگی برای انجام واجبات و ترک محرمات است.
البته همان‌طور که اشتغالات اشخاص هم در دوره‌های زندگی فرق می‌کند، نوع عباداتشان هم فرق می‌کند. پس برای انتخاب اعمال عبادی یا برنامه‌های خودسازی باید با اساتید اخلاق و کسانی که تجربه دارند مشورت کند، ولی مهم‌ترین چیزی که باید رعایت کند، یکی انجام واجبات و ترک محرمات است که باید دقیقا به آن اهتمام داشته باشد.
دوم، این‌که هیچ کاری به درسش لطمه نزند. آن ساعت‌هایی را که اختصاص به درس دارد به هیچ وجه نباید مورد مزاحمت قرار بگیرد. در سایر اوقاف فراغتش به اندازه‌ای که برایش میسر است به کارهای عبادی بپردازد.
مثلا با شخص مجربی مشورت کند و به توصیه او بعضی عبادت‌ها را هم انجام دهد. از جمله این‌که حتما در شبانه‌روز مقداری قرائت قرآن با تدبر داشته باشد، مخصوصاً طلبه که تا اندازه‌ای با مفاهیم قرآن آشنا است و معنایش را می‌فهمد، لازم است که در مقام قرائت قرآن حتما تدبر کند و صرف لقلقه زبان نباشد.
علاوه بر آن در شبانه روز توسلی به وجود مقدس حضرت ولی عصر(عج) داشته باشد. مثلا هر روز صبح دعای عهد را بخواند، در هفته هم، مثل شب و روز جمعه، برنامه عبادی مخصوصی داشته باشد و در ایام ماه‌های حرام و ماه مبارک رمضان که فراغت درسی بیشتری دارد، جنبه عبادی و خودسازی را تقویت کند.
شایان ذکر است، علاقه‌مندان به تهیه این کتاب می‌توانند به انتشارات شفق به نشانی قم ـ خیابان شهدا ـ کوچه 22 مراجعه کنند یا با شماره 37741028 پیش شماره 025 تماس بگیرند./997/پ202/پ