مدیر مرکز فرهنگ قرآن:
تعارضات اجتماعی نتیجه تقلید از اندیشه‌های غربی است
خبرگزاری رسا ـ مدیر مرکز فرهنگ قرآن گفت: اگر کشورهای جهان سوم در حوزه علوم انسانی و در حوزه آموزش و پژوهش از نظریات غربی‌ها تقلید کنند به معنای خودباختگی و دوری از ارزش‌های منطقه‌ای است.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بعد از نوآوری‌هایی که دانشمندان مسلمان در علوم مختلف انجام دادند، دنیای اسلام وارد یک دوره رکود علمی و فرهنگی شد که تاکنون نیز ادامه داشته است، یکی از مضرات این رکود وابستگی به علوم غربی است که خود باعث ایجاد عقب‌ماندگی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی در ملل مسلمان شده است.
برای بررسی بیشتر این مطلب گفتگویی با حجت‌الاسلام یوسفی مقدم مدیر مرکز فرهنگ قرآن انجام شده است. توجه خوانندگان محترم را به آن جلب می‌کنیم.
نقش پژوهش در توسعه‌یافتگی و پیشرفت کشورها چیست؟
در هر کشوری وقتی که پژوهش جایگاه خود را پیدا کند معمولاً آن کشور به عنوان کشور پیشرفته یا در مسیر پیشرفت و توسعه تلقی می‌شود. اگر کشوری در مسیر توسعه نباشد یا توسعه نیافته باشد باید آن کشور را مقلد به حساب آورد، ما تعبیر می‌کنیم به کشور مقلد. برای اینکه خودش نیازهای خود را شناسایی نکرده و برای نیازهای خود راه‌کارها و پاسخ‌های مناسب فراهم نکرده در نتیجه باید مقلد باشد. از این رو پژوهش نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کشورها دارد.
وضعیت پژوهش در کشورهای جهان سوم چگونه است؟
اسفبار در کشورهای جهان سوم این است که این کشورها در عرصه علوم و نیازمندی‌های جوامع خود مقلد کشورهای اروپایی هستند و هنوز نتوانسته‌اند جایگاه واقعی خود را در تولید علم و دانش به دست آورند.
ما در تقلید و استفاده از ظرفیت‌های علمی جهان باید حوزه علوم را از همدیگر تفکیک کنیم. در حوزه علوم تجربی مانند پزشکی یا در رشته‌های فنی و مهندسی اگر از غربی‌ها تقلید شود شاید چندان ضرری نداشته باشد و گاهی اوقات ضرورت هم اقتضا می‌کند که از توانایی‌های علمی آن‌ها استفاده کنیم، گرچه تقلید در این عرصه‌ها هم مذموم است و باید کشورها در این عرصه‌ها هم خودشان سعی کنند به تخصص دست پیدا کنند و فناوری‌ها را به دست آورند. ولی یقیناً این مطلب در حوزه علوم انسانی چیزی جز ضرر برای جوامع جهان سوم در پی ندارد.
تقلید در علوم انسانی از کشورهای غربی چه پیامدهایی را به دنبال دارد؟
اگر کشورهای جهان سوم در حوزه علوم انسانی و در حوزه آموزش و پژوهش از نظریات غربی‌ها تقلید کنند به معنای خودباختگی و دوری از ارزش‌های منطقه‌ای است. و چه بسا این تقلید سبب می‌شود تعارضات اجتماعی به وجود بیاید زیرا آنچه را که در اندیشه‌های غربی به هنجار تبدیل شده در بین ملت‌های شرقی ممکن است ناهنجاری تلقی شود و با اجرای اندیشه‌های غربی در کشورهای جهان سوم این تعارض در اندیشه به تعارض در هنجارها منجر خواهد شد. این مسئله در جهان اسلام خیلی شفاف‌تر قابل لمس است یعنی تعارض و تضاد میان هنجارها و اندیشه‌های دینی و اسلامی با غرب زیاد است و مشکلات زیادی را به وجود آورده و ثمرات زیادی دارد که متأسفانه عدم توجه به این واقعیت سبب عقب‌افتادگی اجتماعی شده است.
پژوهش چه تأثیری در ایجاد جامعه‌ای پویا و اثرگذار دارد؟
اگر بخواهیم پویایی یک ملت را شناسایی کنیم و ملتی را زنده و اثرگذار در جهان بدانیم وقتی این واقعیت تحقق می‌یابد که موضوع پژوهش در آن جامعه ثابت باشد و جایگاه بالایی داشته باشد، آن وقت جامعه پویا و اثرگذار است. به همین ترتیب در هر مرکز آموزشی که به پژوهش بیشتر اهمیت داده می‌شود می‌توان آن مرکز را پویاتر دانست. الان در مراکز آموزشی و پرورشی و حتی حوزه‌های علمیه به موضوع پژوهش اهمیت لازم داده نمی‌شود. وقتی به پژوهش اهمیت ندادیم در نتیجه فرزندان جامعه که می‌توانند در امر پژوهش و روزآمد کردن یک ملت نقش آفرینی کنند نمی‌تواند عرصه بروز و ظهور را برای خود مشاهده کنند.
فرزندانی از ملت که در برخی موارد ظهور پیدا کردند از فعالیت خودشان بوده است. اگر شما شهید مطهری، علامه طباطبایی و... را صاحب‌نظر می‌دانید این‌ها کسانی هستند که خودشان تلاش کردند.
ما معتقدیم که امثال شهید مطهری، رشید رضا، سید جمال، ابوالعلا مودودی در کشورهای اسلامی باید به یک جریان تبدیل شود. به این معنی که اندیشه‌هایی که از یک سو به پژوهش و تحقیق در جوامع اسلامی می‌پردازند و از سویی دیگر با دقت نظر در اندیشه‌های غربی، آن‌ها را نقد کرده و از تأثیرپذیری آن‌ها اجتناب می‌کنند باید در سراسر جوامع اسلامی گسترش یابد و این حقیقتی است که مورد نیاز ماست و باید به آن دست پیدا کنیم./9191/د101/ن
ارسال نظرات