در مناظره اساتید حوزه و دانشگاه عنوان شد:
تنقیح مبانی فقه حکومتی راهگشای بحث فقهی جمعیت است/ قوانین مشوق کاهش برداشته شوند
خبرگزاری رسا ـ استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران با اشاره به این‌که در فضای مدرن، دولت‌ها هر چه بیشتر خدمات و رفاه به مردم ارائه می‌دهند، بیشتر با مشکل کاهش جمعت روبرو می‌شوند، ابراز داشت: در جوامعی که محوریت با گفتمان‌های فرد گرایی، مصرف گرایی و تمایلات فردی باشد، صحبت از تعدد فرزند بی‌معنی است.
به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، متن ذیل مناظره حجت الاسلام زیبایی‌نژاد با دکتر مشفق و خانم خزعلی در خصوص عوامل کاهش جمعیت است که هر یک سراغ ابعاد گوناگون مسئله رفته و با نگاه تخصصی در موضوع جمعیت نظریه‌پردازی کرده‌اند.
گفتنی است این مناظره در همایش ملی تغییرات جمعیتی در موسسه امام خمینی(ره) صورت گرفته است که آیت الله مصباح یزدی و استاد رحیم پور ازغدی دو سخنران این همایش بودند.
هم‌چنین حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام به همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه» با اشاره به اهمیت موضوع جمعیّت و ضرورت فرهنگ سازی برای اقناع نخبگان در ارتباط با نیاز کشور به افزایش جمعیت، خاطر نشان کردند: مسئله نمای جوان برای کشور یک مسئله اساسی، مهم و تعیین کننده است و کشورهایی که در دنیا دچار پیری جمعیت شده‌اند، به دشواری راه علاجی برای مشکلات ناشی از آن یافته‌اند که لازم است برای حل این مشکل در کشور، کار علمی، عمیق و اساسی صورت پذیرد.
متن پیام رهبر انقلاب که بر گرفته از بیانات ایشان در دیدار اعضای دست اندرکار برگزاری همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه در تاریخ 6/8/92 بود، روز پنج شنبه در این همایش در شهر قم قرائت شد.
در آغاز مناظره حجت الاسلام زیبایی نژاد با بیان این‌که در کشور ما دیدگاه‌های موافق رشد جمعیت، دو دسته هستند افزود: عده‌ای از این طیف معتقد به رشد معتدل و کند جمعیت هستند و افرادی همانند علامه تهرانی قائل به تشویق بر مطلق رشد جمعیت هستند.
حجت الاسلام زیبایی نژاد: نرخ رشد جمعیت در کشور عادی است
در این مناظره حجت الاسلام زیبایی نژاد مدیر مرکز تحقیقات زن و خانواده حوزه علمیه، نرخ کاهش جمعیت را عادی ارزیابی کرد و افزود: باید نرخ عاملیت کاهش به صورت کارشناسی بررسی شود. دکتر مشفق، استاد جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران نیز گفتمان‌سازی و تضارب آراء برای رسیدن به راه حل را ضروری دانست. از نگاه دکتر خزعلی عضو کمیته اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی، اقدامات فیزیکی برخی مسئولین و توطئه دشمن، مهم‌ترین عامل کاهش جمعیت است.
وی با تأکید بر این‌که در زمینه رشد جمعیت باید دو مقیاس فردی و مقیاس راهبردی در نظر گرفته شود، عنوان داشت: این مساله باید بررسی شود که آیا اسلام معتقد بر این است که جمعیت مطلقا افزایش پیدا کند یا به شرط تامین لوازم و شرایط، دستور به افزایش جمعیت می‌دهد؟
وی در ادامه به ارتباط تنگاتنگ تحولات جمعیتی با بسیاری از پدیده‌های جمعیتی هم‌چون اخلاق جنسی، اشاره و خاطرنشان کرد: اگر جوانان، اکثریت جامعه را تشکیل دهند، مسائلی مثل شهوت پرستی را بر کل جامعه تحمیل خواهند کرد؛ ولی با اکثریت پیران، جامعه از این مشکل دور خواهد بود.
مدیر مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان این‌که برخی می‌گویند باروری زیاد و رشد بالای جمعیت، انرژی آزاد شده در افراد را کاهش می‌دهد گفت: بنابراین مشکلات جنسی در مردان به خاطر کار زیاد برای تأمین مخارج فرزندان و این مسئله در زنان با اشتغال به تربیت فرزندان، کمتر می‌شود؛ در نتیجه کنترل این نوع مشکلات در جامعه آسان‌تر خواهد بود.
خانم دکتر خزعلی: برنامه‌های کاهش جمعیت دز کشور توطئه بود
در ادامه این مناظره خانم خزعلی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این پرسش که آیا در مسئله کاهش جمعیت، فرهنگ موثر است یا اقدام فیزیکی مسئولین، افزود: از70 سال قبل این مسائل توطئه شده و اکنون نیز با وجود دستور مقام معظم رهبری، موانع برداشته نشده است. اگر هم می‌گویند فقط کار فرهنگی دخیل است، قوانین تشویقی کاهش را بردارند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاثیر بالای مسائل اقتصادی و فیزیکی در کاهش جمعیت اشاره کرده و گفت: برای من سوال است، وقتی قانون کاهش جمعیت سال 72 در مجلس تصویب می‌شود، چطور یک سال پس از آن وزیر مربوط جایزه نفر اول جهان در اجرای این قانون را دریافت می‌کند؟ آیا غیر از این است که سرعت عمل در اجرای قانون به خاطر برنامه‌ریزی‌های قبل بوده است؟
دکتر مشفق با اشاره به این که باید در مورد مسائل جمعیتی، عمیق و همه‌جانبه بیاندیشیم، افزود: مسأله جمعیت تک‌‌بعدی نیست، بلکه با فرهنگ جامعه، فساد جامعه و مسأله زیست محیطی در ارتباط است و برای موفقیت در عرصه جمعیتی، باید این مسائل هم سنجیده شوند.
استاد جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران، توجه به ابعاد درونی و بیرونی جمعیت مطلوب را مهم ارزیابی کرده و عنوان داشت: در بحث جمعیت، مراد از تعادل درونی، توازن ترکیب خانواده است و پرداختن به این‌که امکانات و ظرفیت‌های جامعه تا چه حدی از جمعیت را پشتیبانی می‌کند، برای ایجاد تعادل بیرونی است.
این جمعیت‌شناس با تأکید بر این‌که آمارهای جمعیتی متأثر از باورها و نگرش‌های فرهنگی و ارزشی است، خاطرنشان کرد: بحث‌های فرهنگی عامل بنیادین در تغییرات جمعیتی است که با تأکید مقام معظم رهبری تبدیل به یک گفتمان شده و با تضارب آراء راه‌حل‌ها پیدا می‌شوند.
وی گفت: باید در کنار روند آماری، بسترهای زمینه‌ساز تغییرات بررسی شود که وظیفه خطیر جامعه روحانی کشور است و هم‌چنان‌که گفتمان غربی تسلط پیدا کرده است، باید ما نیز گفتمان اسلامی را ترویج کنیم.
دکتر مشفق: افزایش جمعیت نیاز به تغییرات فرهنگی و ارزشی دارد
وی با تأکید بر این‌که تحولات آمار و ارقام جمعیت، انعکاس تغییرات فرهنگی و ارزشی است و آمار طلاق‌ها و سن ازدواج‌ها هم از این مسأله ناشی می‌شوند، خاطرنشان کرد: بحث‌های فرهنگی، بسیار مهم و از تأثیرات بنیادین در تحولات جمعیتی برخوردار است.
این استاد دانشگاه با بیان این‌که ایران اولین کشور اسلامی است که با ادبیات مذهبی، جمعیت را کاهش می‌دهد، عوامل کاهش را این چنین بیان کرد: شهر‌نشینی، نظام آموزشی مدرن، ساختارهای اقتصادی مدرن، افزایش تحصیلات عالیه و موقعیت‌های کاری زنان، از عوامل کاهش جمعیت هستند.
وی با اشاره به این‌که در فضای مدرن، دولت‌ها هر چه بیشتر خدمات و رفاه به مردم ارائه می‌دهند بیشتر با مشکل کاهش جمعت روبرو می‌شوند، ابراز داشت: در جوامعی که محوریت با گفتمان‌های فرد‌گرایی، مصرف‌گرایی و تمایلات فردی باشد، صحبت از تعدد فرزند بی‌معنی است.
دکتر مشفق با ابراز تأسف از موضع منفعلانه جامعه در مقابل فرآیند‌های مدرنیزاسیون، خاطرنشان کرد: موضوع جمعیت ما از شاخص‌های توسعه کشور طی سال‌های گذشته، تغییرات ساختاری، مدرنیزاسیون و جهانی شدن تأثیر پذیرفته است.
در ادامه مناظره دکتر خزعلی به بیان نقطه نظرات خود پرداخت و گفت: اگر واقعا بحث فرهنگ است که نرخ رشد را پایین آورده است، ارائه امکانات و مشوق‌‌ها را برداریم تا ببینیم که آیا باز هم نرخ رشد پایین می‌رود؟ اگر قانون مجلس تأثیر ندارد، آن را بردارند.
عضو کمیته اجتماعی زنان در شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: بر اساس اسناد موجود در سایت وزارت بهداشت، امکانات و ابزار کاهش به صورت مدیریت شده از سوی مراکز جهانی ارائه شده است تا جمعیت کشور به کاهش برسد.
حجت الاسلام زیبایی نژاد در خصوص سخنان دکتر خزعلی گفت: نباید عوامل سیاسی را خیلی بزرگ کنیم، بلکه لازم است نرخ عاملیت را تعیین کنیم؛ به طور مثال، نظام آموزشی که تا سی سالگی، زن را در این سیستم نگه می‌دارد و عزت زن را فقط در تحصیلات می‌داند، قابل بررسی است.
وی با ابراز تأسف از این‌که ساختار اقتصادی، خود را بر خانواده تحمیل می‌کند، برخی از این عوامل را بر شمرد. تحولات ناشی از زندگی مدرن، دولت‌های رفاهی که تأمین اجتماعی را دنبال می‌کنند و تحولات گفتمانی در پست مدرن که به سوی فرد‌گرایی می‌رود، این تغییرات را رقم می‌زنند.
وی با طرح این سئوال که آیا مشکلات فعلی با تغییر سیاست‌های جمعیتی قابل حل است، عنوان داشت: توجه به لذت فردی با سبک زندگی مصرفی گره خورده است؛ لذا در خانواده مصرف‌گرا بحث تعدد فرزند معنا ندارد.
زیبایی نژاد در پایان مناظره با تأکید بر این‌که تنقیح مبانی فقه حکومتی و کلامی، راهگشای بحث فقهی جمعیت است، آن را مقوله میان رشته‌ای ارزیابی کرد و گفت: موضوع جمعیت باید با شرکت کارشناسان جمعیت، اقتصاد، تربیت، فقه و کلام نظریه‌پردازی شود.
976/502الف/ر
ارسال نظرات