مجتهدی با لهجه کاشانی

ولادت:
سید محمد باقر مصطفوی روز یکشنبه اول اسفند 1310، مصادف با 13 شوال 1350 برابر با 21 فوریه 1932 در خانواده­ای اهل علم و فضیلت در محله «سر پله» کاشان دیده به جهان گشود.
کودکی سرشار از نبوغ و استعداد در دل کویر مرکزی ایران و خانواده­ای مومن و سرشناس در تاریخ این سرزمین.
پدر بزرگوارش «آیت الله سید احمد مصطفوی» از علمای بزرگ شهر و داماد « سید مصطفی کاشانی» ( 1264- 1336ق)، پدر « آیت الله ابوالقاسم کاشانی» (1260- 1340ش) بود.

تحصیلات ابتدایی و مقدماتی در کاشان:
سید محمد باقر از کودکی هوشی سرشار داشت اما 7ساله بود که از نعمت حضور پدر محروم شد و در دامان پاک مادر و دایی خود (آیت الله کاشانی) تحصیلات ابتدایی را در بهترین مدرسه شهرگذراند.
وی سپس در 13 سالگی درصدد کسب علوم دینی برآمد و علوم مقدماتی حوزه‌های علمیه را در شهرستان کاشان و زیر نظر آیت الله العظمی « میر سید علی یثربی» (1379ق) سپری کرد.
دروس مقدمات را در محضر حضرات، شیخ عبدالله مدنی (کتاب سیوطی) ، سیدعلی حایری و شیخ محمود نجفی آموخت.

ورود به حوزه علمیه قم:
تحصیل علوم حوزوی در کاشان، عطش بی انتهای این جوان باهوش و مستعد،را سیراب نمی‌کرد و صعود به افق‌های والاتر را در سر می‌پروراند تا آن که پس از سه سال با شوقی تمام راهی حوزه علمیه قم شد.
دروس سطح را نزد بزرگانی چون، شیخ عبدالجواد کرباسی، سلطانی بروجردی (کتاب رسائل)، سیدرضا صدر، نیاکانی ( کتاب قوانین و معالم) بدلا (کتاب لمعه) و سید حسن جهرمی (مشهور به شریعتمدار) فرا گرفت.
آقا سید محمد باقر جوان اکنون به سنت حوزه قم، برای تبلیغ، راهی شهرهای مختلف می‌شد و به ارشاد و هدایت می‌پرداخت.

تحصیل در نجف:
اما شهر مقدس قم نیز با همه وسعت و علمش او را راضی نمی‌کرد و دست تقدیر، حیات علمی‌اش را به نجف گره می‌زد. این شد که پس از دو سال و پایان دورس سطح، رهسپار نجف شد تا 23 سال از سال‌های جوانی خود را وقف کسب علوم دینی در آن دیار کند.
وی در ابتدا وارد مدرسه «سید کاظم یزدی» و در حجره نوه ایشان سکونت گزید اما برای رعایت حال با توجه به مضیقه مکان، آنجا را به قصد مدرسه «بخارایی» ترک کرد.
آقا سید محمد باقر مصطفوی کاشانی، از محضر حضرات آیات، سید ابوالقاسم موسوی خویی، میرزا باقر زنجانی، سیدجمال الدین گلپایگانی، شیخ کاظم شیرازی، حکیم و سید عبدالهادی شیرازی (در خارج فقه و اصول) بهره گرفت.
در اخلاق، شاگرد آیت الله فاطمی، کلام، شاگرد علامه امینی صاحب کتاب الغدیر، فلسفه، شاگرد شیخ عباس قوچانی جانشین سید علی قاضی طباطبایی

وی با تحمل شرایط سخت و مشقت بار اقتصادی و رفاهی و دوری از شهر و دیار به کسب علم پرداخت چرا که معتقد بود: «امیرالمومنین با عنایات ویژه خود متعلمان مخلص علوم دینی را در کنف حمایت خود دارد و آنها را در این راه خطیر یاری می کند»

سید محمد باقر مصطفوی در حجره‌ای محقر اما گرم و صمیمی در کنار یارانی همچون «سید علی سیستانی»، «ناصر مکارم شیرازی»، «وحید خراسانی»، «جعفر سبحانی» و دیگر نوادر علمی روزگار، بالید و در آسمان فقاهت و بینش،‌ پر پرواز گرفت.

دهه چهارم عمرش بود و سرگرم درس و بحث و مطالعه در دریای ژرف علم و کمال که خود را فراموش کرده بود. اما وضعیت نامناسب جسمانی باعث شد استادش آیت الله العظمی خویی بر او خرده بگیرد و بازگشت به کاشان را تکلیف دینی او بخواند.

بازگشت به کاشان:
دهه پنجاه بود که صدام ملعون، صدها تن از طلاب ایرانی را از عراق اخراج کرد و علما به اجبار از نجف به ایران مهاجرت کردند. در این میان آیت الله سید محمد باقر هم به سال 1351 راهی زادگاهش شد.

بازگشتی که برای مردم کاشان، شادی و برکت به همراه داشت و هر روز سیل مردم مشتاق ، در آرزوی آموختن کلمه‌ای و دیدار با عالمی فرزانه به سوی او می شتافتند.
منزل ساده و بی‌آلایش او واقع در میدان کمال‌الملک شهر کاشان، پذیرای مردم دارالمؤمنین کاشان بود.

او اگر چه به ظاهر به سیاست و امور جاری کشور کاری نداشت و دخالت نمی‌کرد اما با پذیرش مردم کوچه و بازار از سویی و نخبگان و علما و دانشمندان داخلی و خارجی از سوی دیگر، گره‌گشای مشکلات بسیاری بود. او چنان متواضعانه و بی‌پیرایه درب خانه‌اش را به روی همگان گشوده بود که حتی افرادی که به هر دلیل با نظام اسلامی هم موضع داشتند از خانه‌اش ناامید نمی‌شدند و او در قامت یک روحانی و ملجأ و پناه مردم، ناراضیان را هم از خود دور نمی‌کرد و با این کار، بسیاری را در خانواده دینی و نظام نگه ‌می‌داشت و مانع از فرار آن‌ها می‌شد.
این کرامت و وسعت نظر، چنان بی‌پیرایه بود که مجلسش، هر طبقه‌ای از مردم را در خود جای می‌داد و کسی در حضورش مجال کبرورزی و خودپسندی نمی‌داد و چه متواضعانه از تمجید و تملق، دوری می‌جست.
در عین حال بیت آیت الله مصطفوی، منزلگاه دوست‌داران اهل بیت‌ علیهم السلام بود تا در وفیات و موالید، مجلس ذکر ائمه اطهار را بی‌هیچ تکلفی برگزار کنند و شعرای دل‌سوخته و مداحان شوریده، بی‌توقع، به اظهار ارادت بپردازند.

مدرسه علمیه و فعالیت‌های فرهنگی:
آیت الله سید محمد باقر مصطفوی، میراث دار یک مجموعه فرهنگی آموزشی از اجدادش بود. مدرسه علمیه‌ای به نام «دارالمصطفویه» با قدمتی بیش از دو قرن و مسجد و کتابخانه و حسینه که همه در کنار هم ساخته شده بود در آن سوی میدان کمال‌الملک، گذر درب یلان.
هئیت‌های محتشم‌خوان را در حسینیه، دانشجویان را در کتاب‌خانه،‌ طلاب‌ را در مدرسه و مؤمنان را در مسجد، گردهم آورده بود تا نمونه‌ای از یک جامعه ایمانی در گوشه شهر کاشان باشد.
در بیت خود هم مجلس درسی داشت که فضلای کاشان را به فیض می‌رساند.

آثار و تالیفات:
ثمره سال‌ها تدریس و پژوهش، رساله‌هایی دست‌نویس در موضوعاتی چون تفسیر، طهارات و کتاب صلوة است. همچنین اثری با عنوان گلچین ادبای کاشان و نیز تقریرات درس فقه و اصول اساتیدش.

درگذشت:
آیت الله سید محمد باقر مصطفوی کاشانی در فروردین 91 برای درمان بیماری قلبی در بیمارستان میلاد کاشان، بستری شد و پس از مدتی مرخص گردید اما با تحمل رنج بیماری و کهولت سن، سرانجام در روز دوشنبه، 18 آذر 92 در سن 81 سالگی، دار فانی را وداع گفت و به دیار باقی رحلت کرد.
باید گفت مردم کاشان، پس از رحلت آیت الله یثربی، امام جمعه فقید این شهر، بار دیگر طعم یتیمی را چشیدند و عالمی را از دست دادند که هرگز فراغش جبران نخواهد شد. تو گویی این مردان الهی که از پیکر جامعه جدا می‌شوند، نبودشان التیام نمی‌یابد و جای خالی‌شان، همواره بغض خاطره‌ها را به ترنم اشک حسرت،‌ می‌نشاند.
بادا که با اجداد طاهرینش محشور گردد.
حامد عبد اللهی/903/ی702/ع