اداره کشور بدون سعه صدر امکان‌پذیر نیست/ اصل بر برائت است، سخت گیری نکنید
به گزارش خبرگزاری رسا، رییس جمهوری در جمع دانشگاهیان با تأکید بر اینکه علم حذف‌شدنی نیست، اظهار داشت: اسلامی کردن علوم اسلامی به آن مفهوم نیست که دانش بشری را در بخش علوم انسانی به طور کامل کنار بگذاریم بلکه ممکن است در بخشی نقص داشته و گوشه‌ای از علوم انسانی‌مان با آموزه‌های اسلامی منطبق نباشد، اما علم حذف‌شدنی نیست.
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی روز سه‌شنبه در آیین آغاز سال تحصیلی دانشگاهها، مراکز پژوهشی کشور در محل تالار علامه امینی دانشگاه تهران، افزود: چطور عده‌ای به فکر افتادند که بخشی از علوم را حذف کنند؛ علم را نباید حذف کرد و اصلاً حذف معنا ندارد؛ اما می‌توانیم حرف بهتر، سخن دقیق‌تر و مطلبی علمی‌تر عرضه کنیم و مطلب قبلی را مورد نقد و حتی ابطال قرار دهیم.
رییس جمهوری در ادامه مجموع حرکت علمی کشور را مطلوب توصیف کرد و با تأکید بر اینکه دولت وعده‌هایی را که در حوزه دانشگاهها مطرح کرده، فراموش نکرده است، خاطر نشان کرد: در یکسال گذشته تلاش‌مان این بوده که فضای دانشگاه از فضای امنیتی فاصله بگیرد و همچنین اگر یک فرد با دلایل ضعیف کنار گذاشته شده، به سر کار یا کلاس خود برگردد.
دکتر روحانی افزود: تلاش ما طی یکسال گذشته بر این بوده که در فضای دانشگاهها ضمن اینکه همه گروه‌ها نظرات سیاسی و نقد خود را داشته باشند، فضای آرامش نیز باشد و همه بدانند که دانشگاه، باشگاه سیاسی و مرکز فعالیت‌احزاب نیست، ضمن اینکه هر کسی هم می‌تواند در مسایل سیاسی و اجتماعی حضور پیدا کند.
رییس جمهوری با بیان اینکه تحول علمی در سایه نقدپذیری علم است، گفت: علم نقدپذیر و دانش بشری انتقادپذیر است و لذت علمی در سایه تحولات علمی است.
رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگر سخنان خود با ابراز تأسف از اینکه ارائه سخنانش نمایندگان تشکل‌های دانشجویی در این مراسم دیده نشده بود، تأکید کرد: آمدن من به دانشگاه بیشتر برای شنیدن است تا حرف زدن؛ سال گذشته دقایقی که دانشجویان صحبت کردند بسیار لذت‌بخش و آموزنده بود و به طور کلی نقد دانشجویی زیبایی دیگری دارد، چون نقد دانشجو، بی‌غل و غش است و دانشجو آنچه در دل دارد و می‌فهمند را تبیین می‌کند که نشاط دانشگاه به همین است.
دکتر روحانی دانشگاه و کلاسی که فضای لازم برای گفت‌وگو و انتقاد در آن نباشد را کلاس مرده دانست و خاطر نشان کرد: حیات کلاس و دانشگاه به نقد و سخن و بیان نظرات متفاوت است، لذا نباید از اینکه اساتیدمان در کلاس‌ها سخنان و نظرات متفاوتی را بیان می‌کنند، بترسیم. البته سخن متفاوت، غیر از سخن مغرضانه است.
رییس جمهوری با یادآوری به مسئولان درباره عدم سختگیری نسبت به ابراز نظرات مختلف افراد در دانشگاه، گفت: سخت‌گیری‌های بی‌مورد منجر به عدم تساهل و عدم تساهل منجر به رانده شدن افراد لایقی می‌شود که بیانشان صریح است. سختگیری باعث بالا آمدن تملق‌گوها می‌شود. نگذاریم در دانشگاه، فضای تملق باز شود.
دکتر روحانی با تأکید بر اینکه حکومت و اداره کشور بدون سعه صدر امکان‌پذیر نیست، افزود: سعه صدر پیدا کنیم و بگذاریم افراد حرفشان را بزنند. بخاطر یک اشکال کوچک آدم‌های بزرگ را کنار نگذاریم. هیچ‌کس در این جامعه معصوم نیست و همه خطا و اشتباه می‌کنند؛ بی‌جهت افراد را زیر علامت سوال نبریم. اصل بر برائت و صحت است و این جزو اصول مسلم موازین دینی و فرهنگی ماست که همه مردم راستگو، خوب، صالح و بی‌گناه هستند مگر عکس آن ثابت شود.
رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین در واکنش به برخی رویکردها که ارتباط اساتید با خارج از کشور را به عنوان روزنه‌ای احتمالی برای جاسوسی از آنها مطرح می‌کنند، گفت: می‌گویند اگر اساتید با خارج در ارتباط باشند، ممکن است در موردی، جاسوسی پیش آید. از این بهانه‌جویی‌ها دست بردارید؛ لااقل تخصص این رییس جمهور امنیت ملی است، لذا در کنار اینکه باید با احتیاط و مراقب باشیم، اما باید کاری کنیم که اساتیدمان به خارج بروند و اساتید خارجی به کشور بیایند و دانشجو را یک ترم به خارج از کشور اعزام کنیم.
رییس جمهوری در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه «دانشگاه فقط برای مدرک و گذراندن واحد نیست»، دانشگاه را محلی برای ساختن انسان‌های مسئول و مشارکت‌جو دانست و تأکید کرد، فعالیت‌هایمان باید در چارچوب اخلاق علمی باشد؛ این دولت چقدر برای اینکه این اخلاق علمی را دنبال کند، هزینه می‌دهد. البته حق مجلس است که اگر خواست، به وزیری تحت عنوان استیضاح رأی ندهد، اما ما هم نمی‌توانیم تأسف خود را از اینکه یک وزیر عالم، دانشمند و انقلابی را از دست داده‌ایم، ابراز نکنیم.
دکتر روحانی با اشاره به نامه‌نگاری‌های اساتید دانشگاهها با رییس‌جمهوری که با رویکرد تأیید شایستگی‌های دکتر فرجی‌دانا برای تصدی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صورت می‌گرفت، تصریح کرد: «با وجود نامه این همه اساتید دانشگاه، چگونه می‌توانستم حاضر شوم که با فشار این و آن، به فرجی دانا بگویم که استعفا دهد. این با اخلاق و چارچوبی که دولت یازدهم از روز اول به مردم وعده داده است، انطباق پیدا نمی‌کرد.»
رییس جمهوری با یادآوری اینکه طی یکسال گذشته در حوزه وزارت علوم تحقیقات و فناوری ۴ وزیر و سرپرست تجربه شده است، تصریح کرد: از دکتر میلی‌منفرد برای پذیرش مسئولیت وزارت علوم خواهش کردیم، اما مجلس نپسندید؛ اشکالی ندارد. از دکتر توفیقی درخواست قبولی سرپرست وزارت علوم را کردیم که قبول کرد، اما از یمین و یسار فشار آوردند که توفیقی به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی نشود؛ گفتیم اهلاً و سهلاً؛ سرفرود آوردیم که دانشگاه آرام باشد.
دکتر روحانی با یادآوری دوران وزارت دکتر رضا فرجی دانا، بر توجه به اخلاق علمی تأکید کرد و با اشاره به پرونده بورسیه‌ها، گفت: نمی‌توانیم در یک مسأله‌ای که صداقت، راستگویی، دقت و قانون مورد توجه قرار نگرفته است، بی‌توجهی کنیم. کما اینکه اولین کلام با دکتر نجفی در آغاز سرپرستی وی در وزارت علوم این بود که «مسأله بورسیه‌ها را باید دنبال کنید».
رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به برخی اظهارنظرها مبنی بر به مصلحت نبودن برخی انتصابات دانشگاهها، خاطر نشان کرد: در این اظهارنظرها به گفته‌های افرادی که معلوم نیست خودشان چقدر اعتبار دارند، استناد می‌کنند. به این راحتی با آبروی مردم معامله می‌کنیم و اسمش را دقت نظر می‌گذاریم؟ این دقت نظر نیست، بلکه تخریب مسلمان و از بین بردن آبروی مردم است.
رییس جمهوری در بخش دیگر سخنانش با بیان اینکه دانشجویان، اساتید و پژوهشگران قدم‌های مهمی در زمینه تولید علم و فناوری برداشته‌اند، تصریح کرد: نظرم این است که با مقاله علمی به ثروت و قدرت نمی‌رسیم؛ بلکه باید حلقه‌های زنجیره ایده، تحقیق، فناوری اولیه، نمونه‌سازی، تحریک بازار، صنعتی شدن، جذب بازار و برندشدن به یکدیگر وصل شوند. البته نمی‌خواهم مقاله نوشتن را کوچک کنم، بلکه اعتقاد دارم این کار هم ارزشمند است، اما لازم است حلقه‌های بعدی را دنبال کنیم.
دکتر روحانی یکی از ریشه‌های نبود شغل برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهها را عدم اتصال دانشگاه با عرصه‌های تولید، خدمات، صنعت و کشاورزی دانست و گفت: پیشرفت علمی در سایه اتصال با دنیا مقدور است و سیاست دولت تدبیر و امید، تعامل با جهان نه تنها در حوزه سیاست خارجی، بلکه در حوزه‌‌های اقتصاد و علم و فناوری نیز است و در فکر ساخت شهرک آی‌تی در ایران با کمک یک کشور بزرگ هستیم، لذا باید مشارکت کنیم.
دکتر روحانی با تأکید بر اینکه اظهارنظر در باره موضوعات سیاسی تنها منحصر به سیاست داخلی و سیاست خارجی نشود، بلکه دانشگاهیان درباره حوزه‌هایی نظیر محیط زیست، شرایط آب و هوایی، خشکسالی، کم‌آبی یا بی‌آبی، صادرات و واردات، تعادل میان استان‌ها (مرکز و پیرامون) و مسایل اقتصادی نیز اظهار نظر کنند، خاطر نشان کرد: اگر در کشور با مشکلات زیست محیطی، کمبود آب، مکانیزه نبودن کشاورزی و علمی نبودن آبیاری مواجه هستیم، تنها دولت مسئول نیست، که البته دولت هم مسئول است اما دانشگاه‌های کشور نیز مسئول هستند و باید به میدان بیایند و با ارائه پیشنهاد به حل و فصل موضوع بپردازند.
رییس جمهوری در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه علم بدون اخلاق برخلاف موازین دینی است، در عین حال دنیای امروز را دنیای رقابت دانست و تأکید کرد: اگر یک کشور در این رقابت عقب بیفتد، حتی استقلال و قدرت ملی آن کشور به خطر می‌افتد، بنابراین لازم است، دانشگاهیان تدبیر را با تلاش خود نهادینه کرده و امید را با شور و دانش و علم‌تان بیشتر سازید.
دکتر روحانی در پایان سخنانش برخی راهکارهای جبران صندلی‌های خالی دانشگاهها را ادغام و یا پذیرش دانشجوی غیرایرانی بخصوص از کشورهای همسایه دانست و بر استفاده از حداکثری از فضای علم و دانشگاهها تأکید کرد.
در آغاز این مراسم، دکتر محمدعلی نجفی سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز با اشاره به نقش دانشگاه به عنوان کانون آزاداندیشی و محل نقد و تحلیل مسائل کشور، حضور رییس جمهوری در آیین آغاز سال تحصیلی دانشگاهها را مایه طراوت و حرارت بیشتر در جریان رشد علمی کشور دانست و در ارائه آماری از آموزش عالی کشور به فعالیت ۲۶۵۰ موسسه آموزش عالی دولتی و غیردولتی و تحصیل ۴ میلیون و ۶۸۵ دانشجو اشاره کرد.
سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سهم ایران در تولید علم جهانی بر اساس رتبه بندی های ارگان های مختلف بین المللی را بین ۱.۴ تا ۱.۸ درصد بیان کرد و گفت: سهم ایران از تولید علم جهانی بیش از سهم جمعیت کشور نسبت به جمعیت دنیا است. همچنین ایران در بیوتکنولوژی دارای رتبه اول منطقه و ۲۳ جهان، در زمینه سلول های بنیادی دارای رتبه دوم منطقه و ۲۸ دنیا و در هوا-فضا و شیمی نیز دارای رتبه اول منطقه است.
دکتر حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز با سپاسگزاری از توجه رییس جمهوری به علم و محیط های علمی، گفتمان انتخابات ۲۴ خرداد ماه ۹۲ را از دو منظر «امید» و «عقلانیت» مرتبط با دانشگاه دانست و گفت: دانشگاه با وجود پشتوانه علم و جوانی، همواره باید پیشگامی خود را به نمایش بگذارد.
دکتر محمود نیلی احمدآبادی سرپرست دانشگاه تهران نیز با اشاره به توسعه کمی و کیفی دانشگاهها، پس از انقلاب اسلامی، استفاده بهینه از ظرفیت دانشگاهها، تولید هدفمند علم، تجاری‌سازی علم و کیفیت‌بخشی به دانشگاهها را مورد تأکید قرار داد و گفت: سیاست‌های اصولی و اعتدالی دولت تدبیر و امید موجب ایجاد امید و نشاط در دانشگاهها و زمینه‌ساز تمایل بسیاری از دانشگاه‌های دنیا برای همکاری با آموزش عالی ایران بخصوص در خصوص تحصیلات تکمیلی شده است.
همچنین دکتر جعفریان رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز با اشاره به نقش دانشگاهیان در طراحی و اجرای برنامه‌های بازسازی اقتصادی، مذاکرات هسته‌ای و طرح تحول سلامت در دولت یازدهم، بر لزوم اتکا و اعتماد به دانشگاهیان در مسیر پیشرفت کشور تأکید کرد و با بیان ضرورت حفظ استقلال دانشگاهها، گفت: نگاه دانشگاه مستقل تنها به پیشرفت کشور است و درگیر پیرایه‌های کم‌ارزش نخواهد شد و دنباله‌رو بی‌چون و چرای دیگران هم نیست؛ دانشجوی چنین دانشگاهی با ایمان و متعهد خواهد بود و مرعوب دیگران نخواهد شد.
در ادامه این مراسم، دکتر گنجی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی بابل و یک دانشجو از دانشگاه علوم پزشکی تهران به طرح نقطه نظرات خود در حوزه های آموزشی، پژوهشی و دانشجویی پرداختند.
/924/د102/ج