مروری بر آثار هالیوودی غرب برای به چالش کشیدن معاد؛
تحریف معاد، بازتعریف هالیوود از آخرت
خبرگزاری رسا ـ هالیوود می‌کوشد به مخاطبین خود بقبولاند که خدا، دین و آخرت، تنها ملعبه‌ای هستند برای سرگرمی و شوخی با ادیان الهی و پس از پایان فیلم می‌توان به زندگی روزمره و گاه، پر از گناه خود بازگشت.
به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، فیلم‌سازان مختلفی در نقاط گوناگون دنیا، کوشیده‌اند زندگی پس از مرگ را در قالب فیلم‌های سینمایی، مجموعه‌های تلویزیونی و دیگر آثار نمایشی با برداشتی از آموزه‌های دینی خود به تصویر کشیده و هر یک بر اساس دیدگاه خود به این مقوله بپردازند.
با توجه به آنکه بیشتر آثار سینمایی در غرب تولید می‌شود؛ برخلاف حجم وسیع تولیدات سینمایی، ساخت فیلم‌هایی با محوریت معاد و زندگی پس از مرگ بسیار اندک است.
با این وجود این فیلم های اندک می کوشند تا اعتقاد به آخرت را در ذهن مخاطبین خود نهادینه کرده و زندگی پس از مرگ را در قالب فیلم به نمایش در آورند.
فیلمی همچون «گلادیاتور»، نمایانگر داستان ماکسیموسی است که با از دست دادن خانواده‌اش، به امید دیدار دوباره آنها تا آخرین نفس می‌جنگد، در این فیلم، بهشت که شباهت بسیار زیادی به خانه او دارد به عنوان دنیای پس از مرگ برای ماکسیموس به تصویر کشیده می‌شود.
«چه رویاهایی که می آیند» یکی دیگر از فیلم‌هایی است که جهان پس از مرگ، بهشت و جهنم را به تصویر می کشد. رابین ویلیامز به عنوان شخصیت اول فیلم پس از آن که می میرد به خاطر اعمال نیکش به بهشت می رود اما در دل غم بزرگی دارد. او می داند که سزای خودکشی همسرش چیزی جز جهنم نیست. بر این اساس می کوشد به جهنم رفته و او را با خود بهشت بیاورد.
با آنکه این فیلم، وجود خداوند را به عنوان قادر متعال زیر سوال می‌برد و اختیار انسان را فراتر از منطق وجودی بهشت و جهنم می پندارد اما بی تردید رویاهایی که می آیند یکی از درخشانترین فیلم های این گونه سبک فیلم سازی است.
(نمایی از بهشت در فیلم چه رویاهایی که می آیند!)
گفتنی است رابین ویلیامز در سال گذشته، به علت افسردگی بیش از حد خودکشی کرد.
فیلم «تعویض» نیز بهترین مجازات برای یک قاتل سریالی را عذاب در جهنم معرفی کرده و حکم به اعدام می دهد. در ادامه قاتل سریالی می کوشد با توبه از جهنم بگریزد.
با وجود آنکه سری فیلم های هری پاتر با محوریت سحر و جادو ساخته شده اند اما خداوند، معاد و زندگی پس از مرگ از ویژگی های اساسی این فیلم است.
در این سری فیلم، زندگی انسان با مرگ در این دنیا به پایان نرسیده و امید به جهان دیگر در این فیلم موج می‌زند.
از مهم ترین جملات سری داستان های هری پاتر این پاراگراف است: مرگ پایان زندگی ما نیست! مرگ آغاز زندگی ای بدون بی عدالتی است. مرگ تنها افتادن در پس پرده ای است که ما آن را ترسناک می پنداریم اما در پس پرده، نسیمی خنک در حال وزیدن است.
افزون بر فیلم های ذکر شده در بالا، تعداد اندکی از فیلم ها وجود دارند که با نگرشی صحیح به زندگی پس از مرگ می پردازند و بسیاری دیگر تعاریف گوناگون از معاد داردند. با این حال، هر یک از این فیلم ها نشان دهنده اعتقاد به زندگی پس از مرگ هستند.
نفی معاد در هالیوود
پیش از آنکه نمونه های نفی معاد در هالیوود را مورد بررسی قرار دهیم لازم است موضوعات و نکاتی در اثبات معاد ذکر کنیم.
الف)پوچ بودن زندگی بدون معاد
اگر به این موضوع قائل باشیم که هستی دارای یک خالق دانا و بی همتا است؛ پس باید بپذیریم که این خالق از انجام کار عبث دوری می جوید. با این پیش فرض، نپذیرفتن معاد و زندگی پس از مرگ، ایمان نداشتن به یگانگی و دانایی خداوند متعال است. زندگی اخروی، هدف اصلی خلقت انسان است و بدون این هدف زندگی انسان موضوعی باطل و عبث خواهد بود. بی تردید خداوند قادر متعال از انجام کار عبث، بری است.
ب) عدالت الهی در گرو معاد
اجرای کامل عدالت الهی میان انسان ها در این دنیا به سادگی امکان پذیر نبوده و لازمه آن وجود ائمه اطهار در مسند قضاوت هستند. حال آنکه منجی آخرالزمان از دیده ها پنهان است. می توان تنها راه رسیدن به عدالت الهی را توجه به معاد و عدالت پس از مرگ دانست.
ج) جزا نیک و بد در معاد
خداوند متعال در کتب آسمانی، به ویژه قرآن کریم، انسان های با ایمان را مژده پاداش و خوشبختی و انسان های دین گریز را وعده عذاب و عقوبت دردناک در دنیای دیگر داده است. بی شک، خداوند متعال از خلف وعده منزه است؛ پس می بایست دنیای دیگری باشد تا وعده های خداوند محقق شود.(1)
د) رحمت خداوند در قالب معاد
خداوند باری تعالی، زندگی در آخرت را برای انسان ها رحمت نهاده است؛ با این حال برخی این دنیا را مکانی برای انجام گناهان پنداشته و خود را از رحمت خداوند محروم می کنند. این موضوع به این معنا است که آن ها، خود را از بهشتی که لیاقت هر انسان نیک رفتاری است دور ساخته و به جهنمی که برای بی ایمان ها فراهم شده است نزدیک می کنند.
هـ) آخرین بخش تکامل انسان، زندگی پس از مرگ
یکی از مواردی که سبب حرکت و جنبش می شود، هدف و غایت است. انسان از نخستین لحظات زندگی اش همواره در حرکت بوده و تلاش می کند به تکامل برسد، این حرکت از عدم آغاز شده، در این دنیا ادامه داشته و در آخرت به سرانجام می رسد. این دنیای پس از مرگ است که می توان در آن نتایج تلاش های دنیای کنونی را دید.
و) معاد عاملی برای جلوه ربوبیت خداوند
ارتباط میان پروردگار و مخلوق اقتضا می کند که خداوند، انسان را هیچ گاه رها نکرده و به حال خود وا نگذارد؛ او اعمال و رفتار انسان را حساب کرده و به اقتضای اعمال نیک و بد او پاداش و جزا دهد. بی تردید، این محاسبه در این دنیا به طور کامل محقق نشده و می بایست دنیایی دیگر باشد تا ربوبیت خداوند متعال محقق شود.
دلایل ذکر شده، دلایلی عقلی بر وجود معاد است و هر کسی را که با تفکر و تأمل در پی حقیقت باشد را به سوی انتخاب گزینه صحیح سوق می دهد.(2)
نمونه های بسیاری از فیلم های سینمایی و تلویزیونی وجود دارد که معاد و زندگی پس از مرگ را نفی کرده و یا آن را به گونه دیگری به تصویر می کشند.
الف) مرگی دردناک، سرنوشت پایانی همه انسان‌ها
بسیاری از آثار سینمایی و تلویزیونی، مرگ را آن چنان دردناک و تحمل ناپذیر نشان می دهند که گویا مرگ، سرنوشت پایانی و دردناک آدمی است.
زندگی در این گونه فیلم ها، غالباً سرخوشانه و عاری از غم و اندوه است. بیننده از دیدن زندگی بی دردسر شخصیت ها لذت برده و خود را به جای آن ها می گذراند. اما شخصیت درون فیلم در لحظه ای که همه چیز خوب به نظر می رسد؛ ناگهان با مرگ مواجه می شود. این عامل سبب می شود تا موجی از اندوه و ترس از مرگ به مخاطب این گونه فیلم ها هجوم بیاورد.
خط روایی این گونه داستان ها به نحوی جلو می رود که مرگ را آخرین ایستگاه زندگی بشر معرفی کرده و به مخاطب می قبولاند که زندگی ای پس از این دنیا وجود نداشته و زندگی چه سرمستانه باشد، چه پر از غم و اندوه با مرگی دردناک به پایان می رسد.
- فیلم چارلی سنت کلاد « Charlies St. Cloud»؛ این فیلم روایتگر داستان دو برادر شاد و پر جنب و جوش است که قهرمانان قایق رانی کایاک بوده و هر یک دیگری را در زندگی کامل می کنند. با جلوتر رفتن داستان در یکی از شب ها برادر بزرگتر تصمیم می گیرد تا برادر کوچکتر را با خود به جای دیگری ببرد اما در مسیر، تصادفی ناگهانی سبب می شود برادر کوچک تر جان خود را از دست داده و برادر بزرگتر را با غم از دست دادنش تنها بگذارد.
برادر بزرگتر نیز که همه امیدها و آرزوهای خود و برادرش را از دست داده می دید، دچار مشکلات روانی شده و به کار در قبرستان مشغول می شود.
- استخوان های دوست داشتنی« The Lovely Bones»؛ این فیلم که اثری از نویسنده برجسته درام و جنایی، آلیس سبولد بوده و فیلم ساز تریلوژی های ارباب حلقه ها و هابیت(پیتر جکسون) آن را کارگردانی کرده؛ درباره دختری شاد و سرخوش است که به خوبی با خانواده اش زندگی می کند، اما در ادامه از سوی همسایه خود که بعدها می فهمیم یک قاتل سریالی است ربوده شده و پس از تجاوز به فجیع ترین حالت ممکن به قتل می رسد. مرگ دخترک، افزون بر آنکه پایان همه خوشی های اوست عاملی برای ایجاد بحران های فراوان روحی و روانی خانواده اش نیز می شود.
(نمایی از فیلم استخوان های دوست داشتنی)
- فهرست آرزوها « The Bucket List»؛ در این فیلم دو نفر که به بیماری سرطان دچار شده اند از زمان مرگ خود مطلع شده و تلاش می کنند زمان باقیمانده عمرشان را صرف لذایذ دنیایی کنند.
این دو که یکی مردی ثروتمند و دیگی کارمندی دون پایه است، زمانی که در می یابند که همه چیزشان را از دست داده اند تصمیم می گیرند فهرستی از ابلهانه ترین و زشت ترین کارهای دنیوی را لیست کرده و آنها را انجام دهند.
- چشم«the eye»؛ این فیلم روایتگر داستان دختری نابینا است که پس از عمل پیوند چشم، قادر است نشانه هایی از مرگ انسان های دیگر را قبل از وقوع آن ها ببیند. افزون بر آن دختر جوان توانایی دیدن ارواح مردگان و مرگ را به دست آورده و می تواند مرگ‌های دردناک انسان ها را ببیند.
- چشم«the eye»؛ این فیلم روایتگر داستان دختری نابینا است که پس از عمل پیوند چشم، قادر است نشانه هایی از مرگ انسان های دیگر را قبل از وقوع آن ها ببیند. افزون بر آن دختر جوان توانایی دیدن ارواح مردگان و مرگ را به دست آورده و می تواند مرگ‌های دردناک انسان ها را ببیند.
-مجموعه فیلم های مقصد نهایی«Final Destination»؛ در این مجموعه فیلم، ملک الموت مانند روحی پلید و سیاه به تصویر کشیده شده که همچون قاتلان وحشی سریالی در پی قتل عام جوانان سرخوش و شادمان به تصویر کشیده می شود.
در این فیلم، مرگ سرنوشت پایانی انسان و انسانیت به نمایش در آمده و شکلی دهشتناک از پس از مرگ را به تصویر می کشد.
حوادث مخاطره آمیز در این مجموعه فیلم آن‌گونه ترسناک نشان داده می شود که مخاطب حس می کند هیچ پایان خوشی برای انسان وجود ندارد.
ب) ارواح میان انسان ها
گروهی دیگر از آثار بصری وجود دارند که در آن ها ارواح مردگان پس از مرگ در میان انسان ها باقی مانده و در میان آنها زندگی می کنند. در برخی از این آثار ارواح برای انجام کاری در این دنیا باقی مانده و به محض رسیدن به هدف به دنیای دیگر می روند. در واقع انجام اعمال نا تمام آن ها دلیل نرفتن به جهان دیگر قلمداد می شود.
-روح «ghost»؛ مردگان در این فیلم افزون بر آنکه پس از مرگ به جهان دیگر رهسپار نمی شوند؛ توانایی تاثیرگذاری و تغییر حوادث این دنیایی را دارند.
در فیلم روح، شخصیت مثبت داستان پس از آن که از سوی یک جنایتکار کشته می شود؛ در قالب یک روح در این دنیا باقی مانده و با نامزد زنده اش ارتباط برقرار می کند. اما در مقابل، دزدی که بر اثر حادثه ایی کشته می شود بوسیله ارواح شیطانی به سیاهی برده می شود.
-پس از زندگی«After life»؛ فیلم پس از زندگی درباره اشخاصی است که پس از آنکه می میرند همچنان در این دنیا باقی می مانند. آن ها تا ابد آن گونه که در لحظه مرگ لباس پوشیده اند و زخم برداشته اند زندگی خواهند کرد.
-حس ششم«The Sixth Sense»؛ این فیلم، داستان پسری را برای مخاطبین به تصویر می کشد که با بحران های روانی و اخلاقی نشأت گرفته از دیدن ارواح مردگان دست و پنجه نرم می کند. او به سراغ یکی از روانشناس های شهر رفته و از او کمک می طلبد تا ارتباطش با مردگانی که از او کمک می خواهند را قطع کند. هر چند که در این کار موفق می شود اما در پایان متوجه می شود که خود روانشناس نیز یکی از مردگان است.
(نمایی از فیلم حس ششم)
-مه«The Fog»؛ داستان فیلم مه روایتگر داستان بیمارانی است که به آن ها ظلم شده و به دلیل ابتلا به جذام در یک کشتی میان آب های آزاد سوزانده می شوند. ارواح این مردگان که همچنان در این دنیا به سر می برند همراه با مه ای غلیظ که از سوی دریا به سمت شهر می آید وارد شهر شده و انتقام خود را از جنایتکاران می گیرند.
-دیگران«others»؛ داستان این فیلم درباره خانواده ای انگلیسی است که متوجه می شوند در خانه خود ارواحی در رفت و آمد بوده و سعی می کنند با زندگان ارتباط برقرار کنند. در ادامه مادر این خانواده در آلبوم های به جا مانده از ساکنین پیشین خانه متوجه می شود که اشخاصی که آن ها را روح پنداشته اند زنده بوده و خود ارواح خانه هستند.
حضور ارواح پس از مرگ‌شان در این دنیا و زندگی کردن در میان زندگان، یکی از اساسی ترین موضوعات این‌گونه فیلم هاست. این فیلم ها به شدت با معاد، عالم برزخ و زندگی در دنیای دیگر در تقابل هستند.(3)
اما این طرز تفکر درباره زندگی پس از مرگ از سوی همه ادیان الهی رد شده است. قرآن کریم در آیه 100 سوره مومنون درباره زندگی پس از مرگ می فرماید:« لَعَلى أَعْمَلُ صلِحاً فِیمَا تَرَکْتَکلا إِنَّهَا کلِمَةٌ هُوَ قَائلُهَا وَ مِن وَرَائهِم بَرْزَخٌ إِلى یَوْمِ یُبْعَثُونَ»« از پس آنان برزخی هست تا روزی که برانگیخته می شوند»
با کمی دقت در آثاری که به زندگی پس از مرگ می پردازند می توان نکاتی را یافت که با موضوع عالم برزخ در تضاد است.
1. با توجه به آموزه های دینی روح پس از مرگ در قالبی لطیف قرار گرفته و به سوی عالم برزخ روانه می شود. اما در این سری آثار ارواح مردگان در اشکال متعددی به تصویر کشیده می شوند. گروهی از مردگان، به شکل روحی دود مانند نشان داده می شوند. گروهی دیگر به جسم مادی دیگری منتقل می شوند و گروه پایانی تا ابد به شکلی ظاهری که در لحظه مرگ بوده اند زندگی خواهند کرد.
2. با آنکه لازمه آسیب رساندن و ضرر جسمی به دیگران وجود جسم مادی است اما در این گونه فیلم ها ارواح غیر مادی می توانند اجسام را کنترل کرده و اشخاص را مجروح و حتی به قتل برسانند.
3. برخی از فیلم ها روایتگر داستان ارواحی هستند که در خانه های خود سکونت داشته و معمولاً نمی دانند که مرده اند. فلسفه این گونه فیلم ها کاملا با موضوع آگاهی کامل پس از مرگ و وجود عالم برزخ در تضاد است.(4)
ج) تناسخ جایگزین معاد
تناسخ انتقال نفس به نفس، به حیوان یا نباتات پس از مرگ گفته می شود که برخی آن را پایان زندگی هر انسانی می داند.
این نگرش در فیلم‌هایی همچون فیلم های زیر بازتاب داده شده است.
-ویولون قرمز«The Red Violin»؛ این فیلم به شکلی غیرمستقیم و زیرکانه در تایید تناسخ داستانش را روایت می کند. در سال های بسیار دور همسر یک سازنده ویولون هنگام وضع حمل از دنیا می رود. ویولون ساز به یاد همسرش، ویولونی منحصر به فرد را ساخته و با خون او و با قلم مویی که از موهای همسرش درست کرده ویولون را رنگ می کند. این ویولون سال ها بین نسل های بعدی دست به دست می چرخد.
نکته اساسی در این داستان، نگرش به توهمی به نام تناسخ است. در داستان زنی فال گیر سرنوشت زن را پر از فراز و نشیب پیش بینی کرده و فصول مختلفی از زندگی اش را برای او تعریف می کند. پس از آنکه همسر ویولون زن بر اثر وضع حمل می میرد، ویولون قرمز میان اشخاصی دست به دست می گردد و آنها دقیقا سرنوشتی را پیدا خواهند کرد که فالگیر برای زن پیش بینی کرده بود. در واقع مخاطب می پندارد که روح زن در جسم نسل های بعدی حلول می کند.
-بودای کوچک«Little Buddha»؛ بودای کوچک نام فیلمی است از گروهی از راهبان تبتی که در پی روح بودا به شهر سیاتل آمریکا رهسپار می شوند. آن ها معتقدند که روح بودا در کالبد یک آمریکایی حلول کرده است. این جست و جو به یک جوان آمریکایی به نام الکس ختم می شود که در یک خانواده با خصایص خانواده بودا رشد کرده است.
-بهار، تابستان، پاییز، زمستان و بهار«Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring»؛ در این فیلم، روح استاد بودایی از طریق تناسخ و با رضایت او به یک مار تبدیل می شود. او به دنبال آن است تا روح او در قالب مار به زندگی ادامه داده و برای این کار خود را در دریاچه ای بر روی قایق به آتش می کشد.
- ده هزار سال پیش از میلاد مسیح«10,000BC»؛ خط روایی داستان ده هزار سال... درباره فرمان روایی فرعون و بردگانی است که در ساخت اهرام ثلاثه مشقت های فراوانی را تحمل کرده اند. در این فیلم فانتزی، مردی از قبایل قطبی برای برگرداندن معشوقه اش عازم مصر می شود اما در کشمکش ها معشوقه جان خود را از دست می دهد. پیرزن و بزرگ قبیله مرد، آگاهانه از جان خود می گذرد و روح او در جان معشوقه حلول می کند.
در مجموع نکته قابل تأمل آن است که همه این فیلم ها، چه آنان که از بهشت و جهنم تعریفی به میان می آورند و چه فیلم‌هایی که معاد را به سخره می گیرند؛ همگی می کوشند تا ذهن مخاطبان خود را به سویی جهت دهند که از آموزه های دینی ادیان آسمانی هر چه بیشتر دور شوند.
معاد، توحید و نبوت با بازتعریف سینمای هالیوودی بیش از آنکه شمایل دینی داشته باشد رنگ و بوی سرگرمی به خود می گیرد و به مخاطبین می قبولاند که خدا، دین و آخرت، تنها ملعبه ای است برای سرگرمی و شوخی با ادیان الهی و پس از پایان فیلم می توان به زندگی روزمره و گاه، پر از گناه خود بازگشت.
علی ملحانی
/703/9466/م
--------------------------------
منابع
1. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج1، ص 181.
2. زمردیان، احمد، حقیقت روح، صص 47و 90- 97.
3. امین خندقی، جواد، (1391)،دین در سینما گزاره های اعتقادی،قم: ولاء منتظر(عج)، چاپ اول
4. محمد تقی، آفتاب و سایه ها نگرشی بر جریان های نوظهور، معنویت گرا، صص 63 و 64.
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
ناشناس
۲۹ اسفند ۱۳۹۹ - ۲۱:۱۵
قران میفرماید ملک سلیمان به دست اجنه ساخته شد یعنی اجنه توانایی و علم ان را داشته اند و دارند شیطان یک جن بود که در درگاه الهی چندین هزار سال خداوند را عبادت کرده بود و فرشتگان را درس میداد پس اجنه توانایی وعلم را دارند حال قران در جایی میفرماید که ای بنی ادم شیطان را پرستش نکنید ما در تمدن مایاها هم هرم داریم در یک قاره ی جدا از مصر وافریقا در چین و ژاپن هم داریم ان هم در زمانی که با پای پیاده و شتر و اسب مسافرت میکردند چگونه یکی در انطرف دنیا ویکی در اینطرف دنیا هرم ساخته تمدن مایا در امریکای لاتین بوده است پس نتیجه میگیریم موجودی بوده که مردم کل سیاره را رهبری میکرده وارتباط داشته متاسفانه اشیا و سازه های باستانی که به نظر با علم پیشرفته ای ساخته شده حاصل ارتباط انسان ان زمان با شیطان بوده و برای همین قران میفرماید که ای بنی ادم شیطان را پرستش نکنید و خداوند را عبادت کنید و مطرح کردن اینچنین مسایلی برای انکار خداوند و دین توسط افراد کافر میباشد
پاسخ