مرکزی برای تربیت طالبان شریعت الهی/ باقیات الصالحات مرجع تقلید

به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به همت مرحوم حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی در سال 76 شمسی در قم تأسیس شد. معظم له در همان آغاز فعالیت به جهت سنگینی بار مرجعیت، ریأست مرکز را به فرزند خود آیت‌الله شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی واگذار کرد که اکنون نیز تحت اشراف وی اداره می‌شود.

این مرکز جهانی که دفتر اصلی آن در شهر قم واقع شده، شعب دیگری در شهرهای مشهد و تهران و کشورهای انگلستان، روسیه، سوریه، آذربایجان، مالزی، اندونزی و افغانستان دارد. همچنین در سال 90 در کابل ساختمان جدید مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در 5 طبقه به مساحت 3 هزار متر مربع ساخته شد که اکنون در حال بهره‌برداری است.

با توجه به نیاز آن روز، ساختمان جدید مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در سال 81 از سوی حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی کلنگ زده شد. معظم له در مراسم کلنگ زنی تأکید می‌کنند: «مقصود ما هم از این کار همین است که می‌خواستیم مرکزی تهیه شود که واقعاً شریعت الهی، مخصوصاً مکتب تشیع، مخصوصاً معارف اهل‌بیت(ع) در این مرکز به وسیله افرادی که خداوند به ایشان عنایت می‌کند و توفیق عطا می‌کند به دست آن‌ها این دین حمایت شود و همه ما إنشاالله سهمی در این رابطه داشته باشیم و این را هم به عنوان یک ذخیره برای آخرتمان تهیه کرده باشیم. هدف اصلی این است والا، الله یعلم ما فی الضمایر و ما فی القلوب است؛ خودش می‌داند که هیچ غرضی أ‌نشاء‌الله غیر از این وجود ندارد و هر کسی هم واقعاً در این رابطه زحمت کشیده و یا در آینده برای تکمیل ساختمان زحمات مختلفی انجام می‌دهد، من یقین دارم که أنشا‌الله برای آخرتش یک ذخیره‌ای تهیه کرده و خداوند به او اجر می‌دهد.»

آموزش فضلا و محققان، تربیت فقیهان شایسته، مجتهدان متعهد و آگاه به مقتضیات زمان، فراهم آوردن امکانات لازم و بستر مناسب برای مطالعات و پژوهش‌های ژرف در فقه و اصول، درک و پاسخگویی به مسائل جدید، تألیف و نشر کتب و مقالات علمی را می‌توان از جمله اهداف تأسیس این مرکز برشمرد.

نظام آموزشی مرکز مبتنی بر تعمیق، فعالیت علمی مستمر و مستقیم دانش پژوهان و پژوهش‌محوری است. به همین منظور با ایجاد بستر مناسب، در صدد آن است که فضایی مطابق با استانداردهای آموزشی و پژوهشی در سطح ممتاز فراهم آورد.

مرکز فقهی ائمّه اطهار(ع) در حال حاضر در هفت بخش «آموزش»، «پژوهش و تألیف»، «بخش تفسیر»، «تصحیح و تحقیق متون»، «کتابخانه»، «مدیریت فناوری اطلاعات»، «مرکز صوت و تصویر» و «انتشارات» فعالیت می‌کند.

اکنون در این مرکز و مدرسه علمیه، قریب به 600 طلبه در رشته‌های تخصصی «فقه»، «اصول»، «تفسیر» و «کلام» اشتغال به تحصیل دارند. همچنین با توجه به نیازهای روزافزون‌ و مختلف در سال 82، رشته «کلام» و «تربیت متخصصان» درباره امامت تشکیل شد که پس از گذشت چند دوره، تبدیل به رشته‌های تخصصی تربیت مذاهب اسلامی شد. در سال 90 نیز رشته «تفسیر» جهت تربیت مفسران قوی تشکیل شد.

مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در سال 95 ـ 94 بیستمین سال دروس تخصصی فقه و اصول(خارج و سطوح عالی)، دوازدهمین سال دروس تخصصی کلام، چهارمین سال دروس تفسیر قرآن کریم و سومین سال دروس مدرسه علمیه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) را تجربه می‌کند.

آموزش

یکی از مهم‌ترین بخش‌ها و فعالیت‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بخش آموزش است که دو مقطع سطوح عالی و دروس خارج حوزه را در بر مى‌‌گیرد. در مقطع اول که طلاب از مزیت دروس آزاد حوزه در سطح دو و سه برخوردار مى‌‌شوند، مرکز فقهی با تمهیدات و شرایط خاص، نخبگان آنان را انتخاب کرده و در کلاس‌هایی تحت عنوان کلاس‌های تابع، زیر نظر اساتید مجرب و فاضل حوزه، آنان را پرورش مى‌‌دهد.

در مقطع دوم آموزش، از میان طلاب که شایستگی خود را در کلاس‌های مقطع اول «کلاس‌های تابع» به اثبات رسانده‌اند، یا چندین سال درس خارج را نزد اساتید بزرگوار حوزه گذرانده‌اند و یا آمادگی لازم را برای شرکت فعّال در دروس خارج را دارند، پس از آزمون کتبی و مصاحبه ورودی پذیرش صورت مى‌‌گیرد.

واحد آموزش در دو بخش دوره‌ خارج و سطوح عالی پذیرای دانش پژوهان است و بالغ بر 20 گروه پژوهشی در زمینه‌های مختلف فقهی فعالیت می‌کنند. در این مرکز، طلاب مستعد حوزه علمیه در کارگاه‌های آموزشی تخصصی کلامی تحت نظارت اساتید مجرب به عنوان یکی از بهترین گروه‌های مبلغ در ایام تبلیغی در ماه‌های مختلف به تمامی مناطق کشور اعزام می‌شوند.

بر اساس آخرین آمار معاونت آموزشی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) این مرکز در بخش آموزشی خارج فقه، اصول و سطوح عالی از ابتدا تا سال 93 بیش از 499 نفر طلبه جذب کرده که از این تعداد 196 نفر مشغول به تحصیل و 107 نفر فارغ التحصیل شده‌اند.

دفاع از 38 رساله، تدوین 67 پایان‌نامه، تدوین 632 مقاله، تدوین 2 هزار و 506 جزوه و برگزاری 4 نشست از دیگر فعالیت‌های بخش آموزشی خارج فقه، اصول و سطوح عالی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است.

درباره عملکرد بخش «کلام» مرکز تخصصی ائمه اطهار(ع) نیز می‌توان گفت: طلاب مرکز تاکنون 129 نفر بوده‌اند که از این تعداد 30 نفر فارغ التحصیل و 72 نفر مشغول به تحصیل هستند که در هفته 30 عنوان کلاس برای آن‌ها برگزار می‌شود.

انتشار 32 عنوان کتاب، تألیف 34 عنوان رساله‌ علمی، انتشار 7 عنوان جزوه پیرامون مورد خاص، تشکیل گروه علمی شامل گروه «کلام» تحت نظارت استاد رجبی، گروه «فقه» تحت نظارت استاد نجم الدین طبسی، «گروه تفسیر» تحت نظارت استاد بابایی و گروه «حدیث» تحت نظارت استاد طباطبایی، برگزاری جلسات شورای پژوهشی و شورای فضای مجازی از دیگر فعالیت‌های بخش «کلام» مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است.

تفسیر

با توجه به اهمیت توجه به معارف قرآن و ساماندهی آن‌ها، بخش تفسیر مرکز فقهی ائمه‌ اطهار(ع) فعالیت خود را در چهار محور «تفسیر ترتیبی استدلالی»، «آموزش تخصصی»، «پژوهش» و «مجله تفسیری» دنبال می‌کند.

بخش «تفسیر قرآن کریم» مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) نیز از سال 90 تا 94 تعداد 250 طلبه را جذب کرده که از این تعداد 205 نفر مشغول به تحصیل هستند. 81 نفر از این طلاب در بخش‌های تخصصی و مشترک و 130 نفر در تفسیر ترتیبی تحت نظارت 24 استاد در 52 کلاس مشغول آموختن مباحث قرآنی هستند.

تدوین 67 مقاله و 21 جزوه و برگزاری 10 نشست علمی از دیگر برنامه‌های این بخش است؛ بخش «تفسیر قرآن کریم» مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است.

مدرسه علمیه ائمه اطهار

مدرسه علمیه ائمه اطهار(ع) از دیگر مجموعه‌های تحت نظارت مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است که از سال 92 کار خود را با جذب 28 طلبه آغاز کرد و بر این تعداد، در سال 93 نیز 30 نفر افزوده شد. در حال حاضر 70 نفر در این مدرسه مشغول به آموختن علوم محمد و‌ آل محمد(ص) هستند.

طلاب این مدرسه که در سه مقطع مشغول به تحصیل‌ هستند، روزانه با بهره‌گیری از 29 استاد در 6 کلاس به آموختن 30 درس می‌پردازند.

پژوهش و تألیف

توجه به فناوری اطلاعات از ضرورت‌های جامعه است که پژوهشگران این عصر با احساس مسؤولیت سنگین‌تری مى‌‌بایست راه گذشتگان را با بهره‌گیری از امکانات و شیوه‌های نوین ادامه داده و به نصرت دین بپردازند. با چنین احساسی است که مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) از راه‌های گوناگون در امر پژوهش به این مهم پرداخته است.

یکی از برنامه‌های مورد نظر مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) این است که همه ساله نشست‌های علمی تخصصی فقهی را با حضور اساتید و صاحبنظران حوزه برگزار می‌کند. از دیگر برنامه‌های پژوهشی ـ تحقیقی این مرکز می‌توان به تشکیل هیأت‌ها و گروه‌های علمی اشاره کرد که تاکنون گروه‌های علمی «فقه القرآن»، «فقه عبادات»، «فقه معاملات»، «فقه القضا»، «فقه سیاسى»، «حقوق اجتماعى»، «حقوق خانواده»، «فقه تعلیم و تربیت»، «فقه پزشکى»، «فقه مسائل هنرى» «فقه زنان»، «فقه اطفال»، «فقه مقارن» و «شبهه شناسی فقهى» تشکیل شده است.

در بخش پژوهش، تعداد طلاب از بدو تاکنون 236 نفر هستند که از این تعداد 55 نفر(محققین و پژوهشگران) با بهره‌گیری از 10 استاد مشغول به تحصیل هستند و کسی در این زمینه فارغ التحصیل نشده است. این تعداد از طلاب تاکنون 98 مقاله و رساله و 105 جزوه تدوین کرده‌اند.

برگزاری 55 نشست علمی، انتشار 164 عنوان کتاب، برگزاری 28 همایش، 51 طرح پژوهشی در حال اجرا و 26 طرح پژوهشی در حال بررسی از جمله کارهای بخش «پژوهش» مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است.

بخش آموزش و پژوهش خارج فقه و اصول

وضعیت آماری بخش‌های آموزشی و پژوهشی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) نیز به تفکیک بخش‌های مختلف بدین صورت است؛

بخش آموزشی و پژوهشی «خارج فقه و اصول» مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) نیز از بدو تاکنون 499 نفر طلبه داشته که در حال حاضر 198 نفر از آن‌ها با بهره‌گیری از 51 استاد و در 63 کلاس مشغول به تحصیل و 107 فارغ‌التحصیل شده‌اند.

درباره دیگر کارهای بخش «خارج فقه و اصول» نیز می‌توان به تدوین هزار و 439 مقاله و رساله، 2 هزار و 506 جزوه و برگزاری 4 نشست علمی اشاره کرد.

مرکز تخصصی ائمه اطهار

مرکز تخصصی ائمه اطهار(ع) نیز تاکنون 172 نفر طلبه داشته که در حال حاضر 142 نفر مشغول به تحصیل و 30 نفر از آن‌ها فارغ التحصیل شده‌اند. دانش آموختگان این بخش نیز از 37 استاد بهره‌مند و دارای 32 کلاس هستند.

درباره دیگر فعالیت‌های این بخش نیز باید گفت: تدوین 201 مقاله و رساله و 9 جزوه، برگزاری 48 نشست علمی، انتشار 32 کتاب و برگزاری 19 همایش از فعالیت‌های این بخش است.

به طور کلی آمار بخش‌های مختلف مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در بخش‌های مختلف آموزشی و پژوهشی بدین صورت است؛ دارا بودن هزار و 227 طلبه از بدو تاکنون، 670 طلبه مشغول به تحصیل، 137 دانش آموخته فارغ التحصیل، تدوین هزار و 805 مقاله و رساله، 2 هزار و 641 جزوه، برگزاری 117 نشست علمی، دارا بودن 142 کلاس درس با 151 استاد، ‌انتشار 196 عنوان کتاب و برگزاری 47 همایش.

کتابخانه تخصصی فقهی ائمه اطهار

به موازات توسعه و تخصصی شدن علوم، مطالعات و تحقیقات؛ ایجاد کتابخانه‌های تخصّصى، ضرورتی انکارناپذیر است. بدین منظور کتابخانه تخصصی فقهی ائمه اطهار(ع) با دارا بودن کتاب‌های «فقه شیعه»، «فقه شافعى»، «فقه حنبلى»، «فقه مالکى»، «فقه مذاهب متفرقه(زیدى، ظاهرى، اباضی و...)»، «قواعد فقه»، «تاریخ فقه»، «اصول فقه شیعه»، «اصول فقه اهل‌سنت»، «فقه مقارن و موسوعات فقهى»، «آیات الأحکام»، «علوم قرآنی»، «حدیث شیعه»‌، «حدیث اهل‌سنّت»، «حقوق»، «رجال و درایه»، «تاریخ»، «تفسیر»، «ادبیات»، «فلسفه»، «کلام»، «مجلات تخصصی فقهی» و... به عنوان یک کتابخانه تخصصی غنی به شمار می‌‌آید.

کتابخانه‌ مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در فضای 4 هزار متر مربع بالغ بر 50 هزار جلد کتب فقهی مختلف، فضای مناسبی برای دانش پژوهان و محققین به کمک تجهیزات سخت‌افزاری و نرم افزاری به روز فراهم آورده است. این کتابخانه دارای یک سالن مطالعه عمومی با ظرفیت 800 نفر و دو سالن تخصصی با ظرفیت هر کدام 100 نفر است.

مرکز همایش‌های بین‌المللی

مرکز همایش‌های بین‌المللی با در اختیار داشتن چهار مجموعه مجزا، فضای مناسبی جهت برگزاری کنگره، سمینار، ‌همایش و نشست علمی با امکانات روز دنیا فراهم کرده است. تالار اجتماعات آیت‌الله حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی با ظرفیت پذیرش هزار نفر، تالار کنفرانس امام‌خمینی(ره) با ظرفیت 100 نفر، سالن اجتماعات فقاهت با ظرفیت 300 نفر، و سالن جلسات و نشست با ظرفیت 40 نفر از جمله بخش‌های این مرکز جهانی به شمار می‌‌آید.

مدیریت فناوری اطلاعات

با توجه به لزوم بهره‌گیری از فناوری روز در زمینه علوم اسلامی و استفاده از قابلیت رایانه در پیشبرد و تسریع پژوهش‌های تخصصی، مدیریت اطلاعات مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با هدف «مطالعه و نیازسنجی فرآیندهای جاری مرکز»، «تولید و توسعه اتوماسیون‌های اداری، آموزشی و پژوهشی»، «ایجاد و نگهداری وب‌سایت‌های مرکز و بخش‌های وابسته»، «ذخیره‌سازی و فراوری اطلاعات متنی، صوتی و تصویری»، «پاسخ‌گویی به سوالات» و «ایجاد، توسعه و پشتیبانی زیرساخت‌های سخت‌افزاری و شبکه» تأسیس شده است.

واحد صوتی تصویری با در اختیار داشتن گنجینه عظیمی از دروس حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی که بیش از نیم قرن در علوم قرآن،‌ نهج البلاغه، فقه و اصول تدریس داشته‌اند، جهت ساماندهی و سهولت دسترسی علاقمندان گام برداشته است.

در بخش سایت و اطلاع‌رسانی نیز این پایگاه در حال حاضر به شش زبان فارسی، عربی، انگلیسی، روسی، آذری و اردو فعال است. این سایت در زمان حیات مرجع عالیقدر پاسخگویی به 27 زبان را داشت.

تصحیح و تحقیق متون

در این بخش، متون مورد نظر، پس از گذراندن سه مرحله «تخریج مصادر»، «مقابله و تصحیح» و «ویرایش» از سوی محققان مجرب و کارآزموده به چاپ سپرده مى‌‌شود.

انتشارات

عمده فعالیت‌های انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) شامل «چاپ و نشر آثار مرحوم حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی»، «چاپ و نشر تحقیقات و پژوهش‌هایی انجام گرفته مرکز»، «اهدای سالانه ده‌ها هزار جلد کتاب به کتابخانه‌های متقاضی داخلی و خارجی» و «شرکت در نمایشگاه‌های بین المللی کتاب در داخل و خارج کشور» می‌شود.

در واحد انتشارات مرکز تاکنون کتاب‌هایی به زبان‌های فارسی، عربی، اردو و آذری در 550 اثر به تیراژ بیش از 5 میلیون جلد به چاپ رسیده و بیش از 100 اثر آماده چاپ است. 113 عنوان کتب منتشره، از آثار گرانقدر حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی بخشی از آثار منتشر شده از این مجموعه است.

/993/502/ر