نشستی با موضوع «مدیریت اسلامی» برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کمیسیون ارائه مقالات با موضوع مدیریت اسلامی عصر یکشنبه در سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما برگزار شد.

علی احمدی استاد دانشگاه علم و صنعت در کمیسیون مدیریت اسلامی در مقاله خود با موضوع متولوژی تبیین مبانی و اصول ارزش های اسلامی در طراحی ارکان جهت ساز برنامه های راهبردی، گفت: طراحی و تدوین اثربخش برنامه‌های راهبردی در سطح ملّی تا منطقه‌ای، از وزارت‌خانه تا سازمان حکومتی، از ضروری‌ترین اولویت‌ها در جهت تحقق سیاست‌ها و اهداف نظام اسلامی است.

وی افزود: هم چنین دین اسلام، به عنوان کامل ترین دین، اصول ارزش‌ها و سیاست‌هایی را برای اداره جامعه‌ بشری ارائه داده است که اجرای آنها سعادت بشری را محقق خواهد کرد، بنابراین در این پژوهش، تلاش شده است تا نحوه اثرگذاری مبانی و اصول ارزش‌های اسلامی و دستاوردهای عقل سلیم بشری در ارکان جهت‌ساز برنامه‌های حوزه‌های مختلف حاکمیتی تبیین شود.

احمدی در ادامه سخنان خویش، خاطرنشان کرد: به این منظور متدولوژی برای تدوین ارکان جهت‌ساز برنامه‌های حاکمیتی پیشنهاد شده است که از طریق آن اصول و ارزش‌های اسلامی و رویکردهای مبتنی بر علم و فناوری به طور ساختارمند در تدوین اجزاء مختلف ارکان جهت‌ساز (چشم‌انداز، ماموریت‌ها، اهداف عالیه، اهداف کیفی و کمّی) مورد استفاده قرار خواهد گرفت، همچنین متدولوژی پیشنهادی در تدوین ارکان جهت‌ساز برنامه‌های راهبردی حوزه‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور بکار گرفته شده و فقط نتایج بخش کلان اقتصادی آن در این مقاله گزارش شده است.

حجت الاسلام ولی الله نقی پورفر استاد دانشگاه قم در این نشست با اشاره به مقاله خود با موضوع در آمدی بر نقش نظام رسمی تعلیم و تربیت اسلامی در تأمین منابع انسانی، گفت: نظام تعلیم و تربیت رسمی در اسلام، مبتنی بر مراحل رشد، دارای چهار مقطع است که هر یک از مقاطع شش و هفت ساله است، مقطع شش ساله ناظر به دختران و مقاطع هفت ساله ناظر به پسران است.

وی افزود: در این نظام، مقطع شکل گیری نطفه تا شش و هفت سالگی، یک مقطع اساسی در نظام اسلامی است که متاسفانه در سند تحول بیادین از آن غفلت شده است.

استاد دانشگاه با بیان اینکه منابع انسانی قابل قبول سازمانها، شخصیتی مرکب از دو هویت ارزشی و حرفه ای را دارا می باشند، ابراز داشت: نظام تعلیم و تربیت رسمی اسلامی متکفل شکل گیری این دو هویت، در مقاطع چهار گانه مبتنی بر مراحل رشد می باشد.

حجت الاسلام پورفر ادامه داد: مقطع اول و دوم، متکفل شکل گیری هویت ارزشی مبتنی بر محوریت موسیقی و محتوای قرآن کریم می باشد، مقطع سوم، متکفل شکل گیری هویت حرفه ای خانواده محور و شغل محور، جهت بازار کار و زندگی خانوادگی بوده و مقطع شش و هفت ساله سوم چهارم، ناظر به تربیت نخبگان و گسترش مرزهای علم و تولید آن می باشد.

وحید خاشعی عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی در ادامه این نشست در مقاله خود با موضوع درآمدی بر نقشه دانشی و معرفتی مدیریت اسلامی، گفت: نظریه ها در مدیریت گاهی در مقام حل مسائل سازمانی است، گاهی به دنبال نشان دادن تصویری از سازمان است و گاهی به منظور مستندسازی یک تجربه عملی و عینی است و گاهی نیز به دنبال فراهم آوردن چارچوب ها و نقشه راه هایی برای تفکر و خود دانش مدیریت است.

وی افزود: در این کرسی نظریه نقشه دانشی مدیریت اسلامی نظریه به مثابه چارچوب بندی و ارائه نقشه راهی برای دانش مدیریت است. مسأله اصلی این پژوهش عبارت است از؛ فقدان نقشه راه برای تئوری پردازی در حوزه مدیریت اسلامی که سبب انسجام نظری و کارآمدی عملی باشد، بنابراین پنج سوال کلیدی نیز در این پژوهش پاسخ داده می شود.

خاشعی با اشاره به سوالات در این موضوع، گفت: نظریه مختار در علم و معرفت علمی چیست، نظریه مختار در دین و معرفت دینی چه خواهد بود، نظریه مختار در نسبت دین و علم اداره چیست، نظریه مختار در روش شناسی مدیریت اسلامی چیست، مسائل مدیریت اسلامی چه می باشد، در این پژوهش انواع رویکردها در معرفت دینی بحث خواهد شد.

 وی افزود: نظریه دایره المعارفی در معرفت دینی، نظریه هرمنوتیکی فهم دینی و معرفت دینی، نظریه قبض و بسط تئوریک شریعت در معرفت دینی، نظریه گزیده گویی در معرفت دینی، نظریه معتزله و اشاعره در معرفت دینی، دیگر نظریات و همچنین انواع رویکرد ها به علم الاداره اسلامی مورد بحث قرار گرفت که از آن جمله می توان رویکرد استنباطی (تاسیسی و امضایی)، رویکرد تهذیب و تکمیل، رویکرد التقاطی، رویکرد تطبیقی را نام برد.

خاشعی در ادامه تصریح کرد: در حوزه روش شناسی هم در زمینه منابع معرفت و هم در مورد حجیت هر کدام از منابع و نحوه تحلیل معرفت بحث و بررسی قرار گرفت. در زمینه مسائل مدیریت اسلامی می توان گفت: در سطح (ملی) حکومت و دولت، اخلاق کارگزاران نظام و فقه السیاسه را می توان مدنظر قرار داد.

وی افزود: در سطح (تجارت) مالی و بازرگانی، اخلاق کسب و کار و فقه التجاره مدنظر می باشد و در سطح (سازمان) اداری، اخلاق اداری و فقه الاداره مورد نظر می باشد.

حمیدرضا عریضی استاد دانشگاه اصفهان دراین نشست پیرامون موضوع ویژگی های مدیریت از دیدگاه اسلام: ساخت و اعتبار یابی ابزار مدیریت اسلامی به ارائه مقاله پرداخت و تصریح کرد:مدیریت از لوازم اصلی زندگی است و ترویج نگرش هابیلی امری اساسی در موفقیت آن به حساب می آید؛ برهمین اساس مدیران اسلامی، باید وظایف خود را به عنوان امانتی گرانبار تصور کنند و با چشم طمع به مدیریت ننگرند.

وی افزود: در یک نظام اسلامی، مدیران اسلامی دلسوزانه در تلاش هستند که حکومت را در مسیر خداییاش یار و مددکار باشند، این امر مسیر نیست مگر آن که مدیران وظایف شرعی خود را بشناسد و براساس آن عمل کنند.

عریضی با بیان اینکه از زمان حضرت آدم(ع) دو نگرش هابیلی و قابیلی پدید آمده است، تاکید کرد: پیروان تفکر هابیلی خود را درقبال انسان ها مسئول میدانند، اما تفکر قابیلی درتلاش برای مخدوش کردن کرامت انسانی است.

وی ادامه داد: بحث در حوزه مدیریت اسلامی، مدیران را از ویژگیهای اسلامی در حوزه مدیریت آگاه می‌کند، پژوهش حاضر به پایایی سنجی و اعتباریابی پرسشنامه مدیریت اسلامی در نمونهای از مدیران پرداخت، بهمنظور تهیه پرسشنامه مدیریت اسلامی ابتدا مخزنی 400 سوالی بر اساس محتوای متون دینی و اسلامی(از جمله قرآن و نهجالبلاغه) تهیه گردید و پس از احراز اعتبار صوری پرسشنامه توسط اساتید، فرم نهایی به منظور اجرا تهیه شد.

عریضی با بیان اینکه به منظور اجرایی کردن ابزار 143 نفر از مدیران و سرپرستان شرکت ملی گاز ایران از 5 استان تهران، اصفهان، مازندران، چهارمحال بختیاری و یزد انتخاب شدند، اظهار داشت: برای تحلیل دادهها از نرم افزار لیزرل استفاده گردید، آلفای کرونباخ در مقیاسها حاکی از پایایی مناسب ابزار مدیریت اسلامی است، نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نیز چهارده مقیاس شامل آموزش، عبرتآموزی، برنامهریزی، عدم جزئینگری، توجه به نظرات دیگران، شجاعت و تهور، عاقبتاندیشی، تعاملات موفق، گذشت از خطا، توجه به زیردستان، انگیزهآفرینی، هماهنگسازی اهداف، توجه به تفاوتهای فردی و سعهصدر را شناسایی کرد.

وی در ادامه افزود: شاخص های تحلیل عاملی تاییدی نیز حاکی از برازش مناسب الگوی مدیریت اسلامی است، با توجه به اینکه تمام سوالات پرسشنامه مدیریت اسلامی بر اساس متون معتیر دینی حاصل شده است، ابزاری مناسب در جهت سنجش ویژگیهایی از مدیریت است که در حوزه اسلامی مورد تاکید هستند، این ویژگی ها ناظر بر ارزش های اسلامی مطرح در حوزه مدیریت هستند که به اعتبار متون دینی و در ادامه تحلیل آماری پژوهش قابل استناد در حوزه اسلامی هستند./811/200/ب1