علم، عقل و اخلاق در جامعه بدون عدالت رشد نمی‌کند
وی افزود: از دیدگاه قرآن مهمترین فلسفه بعثت انبیا برپایی عدالت اجتماعی است، در کلام امیرمومنان(ع) عدالت میثاقی میان خداوند و دانایان در نظر گرفته شده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: در گام های نخستین تصور بر این بوده که میان عدالت اجتماعی با توسعه مغایرت وجود دارد اما به تدریخ در سطح نظری و تجربه‌های عملی مشاهده می‌شود نوعی وفاق در این زمینه پدیدار شده است که مساله عدالت اجتماعی یک ابرتعیین کننده برای سرنوشت توسعه است.
مهمترین کارکرد عدالت اجتماعی پایدارسازی حیات جمعی انسان‌ها است
مؤمنی اظهار داشت: به اعتبار شواهد تجربی مهمترین کارکرد عدالت اجتماعی پایدارسازی حیات جمعی انسان‌ها است و کل ماجرای توسعه نیز به یک اعتبار دستیابی به ترکیب خردمندانه از رقابت و همکاری برای اعتلا بخشی به ظرفیت های وجودی انسان و جامعه است.
وی افزود: به اعتبار ملاحظات نظری و تجربی، ثمربخشی و پایداری دو رکن رقابت و همکاری به عدالت و مناسبات عادلانه وابسته است با کمال تأسف به اعتبار نقص و کاستی در شیوه انتقال و آموزش علوم جدید برخی بی دقتی‌ها سبب برخی سوتفاهم ها در این زمینه شده است.
در بازار نیز مهمترین پیش نیاز دستاوردهای بهینگی و کارایی مناسبات عادلانه است
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، بیان داشت: گاهی رقابت فی نفسه ارزشمند معرفی شده است اما حتی در بازار نیز مهمترین پیش نیاز دستاوردهای بهینگی و کارایی مناسبات عادلانه است.
مؤمنی گفت: وقتی به کتاب ادام اسمیت مراجعه کنید در آنجا نیز راست خواهی منافع فردی و جمعی را به وجود مناسبات عادلانه مشروط می کند، به میزانی که رقابت در پیشبرد امر اقتصادی ضروری است عدالت نیز ضروری است.
وی ابراز کرد: کسانی که باور عمیق به بنیادگرایی بازار دارند نکته کلیدی همه انواع درماندگی‌ها را مساله نابرابری می‌دانند که شرایطی را برجسته می‌کند که رقابت عادلانه جای خود را به رقابت ناعادلانه می‌دهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، عنوان کرد: تا زمانی که کشور ما ایران تکلیف خود را با مسأله عدالت اجتماعی و توسعه و نسبت میان آن دو را روشن نکند هیچ کدام از اینها قابل تحقق نیست.
ساخت اقتصادی رانتی سبب ناپایداری مناسبات اقتصادی است
مؤمنی گفت: ساخت سیاسی قائم به شخص همیشه ناپایدار بوده است از گرفتاری‌های ما در طول تاریخ این بوده که با نوسانات اندک ساخت سیاسی ما قائم به شخص بوده است، و از نظر اقتصادی ساخت اقتصادی ما همواره ساخت رانتی بوده است که مهمترین خصلت آن نیز ناپایدارسازی مناسبات اقتصادی است.
وی افزود: امروزه ثروت هزار نفر تقریبا معادل دو برابر ارزش دارایی‌های 2 و نیم میلیارد نفر انسان‌های دیگر کره زمین است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: هر پدیده‌ای که نقش حیاتی در سرنوشت بشر داشته باشد در معرض سوءبرداشت خواهد بود این اتفاق در قرن 19 و 20 در مورد آزادی صورت گرفت و زمانی نیز این سوءبرداشت در مورد عدالت رخ خواهد داد.
مؤمنی بیان داشت: در بنیادی‌ترین شکل اسلام‌شناسان معاصر در تحلیل چرایی آنچه ما امروز به نام توسعه یافتگی آن را طلب می‌کنیم و اسلام شناسان از انحطاط مسلمین برای صورت‌بندی آن استفاده کردند، نوعی توافق حیرت‌انگیز درباره رابطه قصور و تقصیر در زمینه صورت‌بندی عدالت اجتماعی با توسعه یافتگی مسلمین دیده می‌شود.
وی با اشاره به گفته‌ای از شریعتی، بیان داشت: جامعه‌ای که مسأله خود را با عدالت روشن نکرده باشد علم، عقل و اخلاق در آن رشد نخواهد کرد و حتی استفاده ابزاری از دین نیز خواهد داشت، چیستی عدالت و برپاساختن آن از پیچیده‌ترین بحث‌ها در علوم انسانی به شمار می‌رود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: وقتی دولت قبلی شعار خود را عدالت اجتماعی قرار داد هفت متغیر کنترلی را معرفی کردند که مثلا راه را برای برخوردهای شعاری و متعارض ببندند.
مؤمنی افزود: در سطح تجربی نیمه دوم قرن 20 حرکت‌های اجتماعی در برپایی عدالت بوده است امروز ما از ذخیره ارزشمند در پشبرد مسأله عدالت برخوردار هستیم.
وی گفت: با وجود همه تفاوت‌ها در رویکردهای نظری و برنامه‌های عملی عدالت اجتماعی برای رسیدن به توسعه در سه زمینه اتفاق نظر وجود دارد اگر در کشور ما هم چنین اراده ای شکل گیرد از این مولفه‌های مورد توافق جامع می‌توانیم استفاده کنیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی بیان داشت: در چهارچوب این مولفه‌های گفته می‌شود که در زمینه پیشبرد اهداف عادلانه در درجه اول زدودن چهره‌های عریان بی‌عدالتی مورد اتفاق است که ابتدا شرایطی فراهم شود که انسان‌ها به فرصت‌های برابر دست یابند.
مؤمنی افزود: باید هر سیاست یا اقدامی که منشا بروز اثر منفی بر شرایط اجتماعی می‌شود متوقف کرد که مهمترین‌های آن خشونت‌ورزی مانند جنگ، آسیب رسانی به محیط زیست، عدم ارائه خدمات آموزشی، سلامت عمومی و مراقبت درمانی، آزادی‌های مشروع و مدنی را دچار فرسایش می‌کند اینها وجوه سلبی موانع برپایی عدالت است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اما اخلاق، آزادی، کارایی و بهره‌وری از جمله وجوه ایجابی برپایی عدالت است.
در ادامه علی میرزاخانی، سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد، عنوان کرد: توسعه را به عنوان حرکت به سمت بهبودی در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و اداری تعریف کردند.
وی افزود: در عرصه اقتصادی حصول به بهینه تحصیل منابع جامعه تعریف کردند، در سیاست مشارکت حداکثری مردم به سمت ساخت نظام، در بخش اجتماعی برپایی جامعه عادلانه و توسعه اداری و حکمرانی کارآمد تعریف کردند.
سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد، بیان داشت: بدون تحقق عدالت امکان حرکت به سمت توسعه و عدالت در ابعاد دیگر ممکن نیست اگر حاکمیت از عدالت تخطی کند خود مانع توسعه می‌شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: درباره جایگاه عدالت در اقتصاد می‌شود بحث کرد و نسبت آن را با تفکر دینی بررسی کرد تا از این زاویه به عدالت پرداخت./807/202/ب2