چیستی و چرایی جریانات سلفی و تکفیری/ امتداد شیعی در حال شکل‌گیری است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید مهدی علیزاده‌موسوی، رییس پژوهشکده حج و زیارت، پیش از ظهر امروز در نشست علمی مقابله با تروریسم و تکفیر که در مجمع جهانی اهل بیت(ع) برگزار شد، با اشاره به رشد بی رویه تکفیر در دنیا، اظهار داشت: اگر امروز در جهان اسلام نگاه کنیم جایی نیست که یکی از گروه های تکفیری نباشد.
تکفیر در کشورهای آفریقایی
رییس پژوهشکده حج و زیارت گفت: در آفریقا در چند کشور مهم آن جریانات تکفیری رشد کرده است؛ در الجزایر انصارالسنة بودند که تعداد زیادی از مردم را کشتند، اگر وارد تونس بشویم متوجه می شویم انصار الشریعة فعال هستند و جهاد نکاح را نخستین بار همین ها راه اندازی کردند و جریانی به شدت افراطی و سلفی هستند و همچنین در نیجریه بوکوحرام است که همان معنای حرمت تعلیم و تعلم غیر قرآن و حدیث را دنبال کرده است.
وی ادامه داد: همین بوکوحرام در نیجریه دو مدرسه را با بچه‌ها آتش زدند و تعدادی دختر را ربودند که هنوز از آن ها خبری نیست و در سومالی شباب المؤمن هستند که با اتکا به سخن پیامبر که فرمود «انی بعثت للسیف» قائلند باید با شمشیر و خنجر جنگید و کشت و کمتر به سلاح گرم روی می آورند؛ در مصر انصار بیت المقدس و گروه های دیگری هم هستند؛ امروز در مصر 71 فرقه وجود دارند که بعد از عربستان بیشترین شبکه های ضد شیعه به مصر اختصاص دارد.
جریانات سلفی آسیا
حجت الاسلام علیزاده‌موسوی با اشاره به جریانات سلفی موجود در آسیا نیز یادآور شد: فقط در سوریه بیش از 41 گروه تکفیری فعال هستند؛ در لبنان فتح الاسلام هنوز به فعالیت های تروریستی مشغول است و آسیای میانه هم امروز به شدت در معرض خطر تکفیر است چرا که داعش مشغول فعالیت در وادی فرقانه است که این مکان، محل اتصال ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان است و داعش می خواهد در این محل داعش عجم را راه اندازی کند؛ در این منطقه گروهی با عنوان حزب التحریر به دنبال احیای خلافت است.
وی با تأکید بر قدرت جذب بالای داعش در آسیای میانه و مرکزی ابراز داشت: در این منطقه فقر دینی و اجتماعی قدرت جذب داعش را بالا برده است و بسیاری از این افراد برای فرار از وضع نابسمان خود روی به گروه های تکفیری می آورند.
حجت الاسلام علیزاده‌موسوی با اشاره به گروه های تکفیری دیگر مناطق آسیا تصریح کرد: در پاکستان و افغانستان در سال 1985 سپاه صحابه برای مبارزه با شیعه شکل گرفت که القاعده و طالبان که دو شاخه به شدت افراطی و خشونت طلب هستند از همین سپاه صحابه منشعب می شوند و جدای از این ها لشکر طیبه در کشمیر و شبه قاره فعالیت دارند و در ایران نیز جندالله به سرکردگی ریگی و جیش العدل بودند.
چیستی و چرایی جریانات سلفی؟
وی افزود: دو سؤال اصلی که با آن رو به رو هستیم نخست چیستی جریان تکفیری، ماهیت و عقاید آن است و سؤال دوم چرایی این جریان هست که پاسخ سطحی به پرسش نخست باعث شده که قدرت جذب این گروه ها بالا برود؛ چرا که عقاید تکفیری ها فقط توحید و شرک و ایمان و کفر نیست که اگر این گونه بود داعش نمی توانست 200 هزار نفر را از بیش از 100 کشور دنیا به سمت خود جذب کند؛ بنابراین این جذب بالا نشانگر این است که آن ها عقاید جذابی دارند.
رییس پژوهشکده حج و زیارت با بیان این که در کتاب هایی که تاکنون در ارتباط با داعش و تکفیری نوشته شده است کار اساسی نشده است، اظهار کرد: در این کتاب ها عقاید سلفیه و تکفیری به طور کامل مشخص نیست و فقط کار تاریخی صورت گرفته است؛ بنابراین در پاسخ به سؤال نخست باید گفت جیستی این جریان، مسأله تصدیر است؛ تصدیر به معنای استفاده از واژه های مورد توجه جهان اسلام و بد تفسیر کردن است.
عقاید سنتی و مدرن سلفیه
وی گفت: سلفیه دو سنخ عقاید دارند که باید هر دو آن ها مورد توجه قرار بگیرد؛ نخست عقاید سنتی است یعنی آن چیزهایی که از ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب گرفته اند و به همین خاطر 50 اثر تاریخی در سوریه، 45 اثر عراق و 75 اثر را در لیبی خراب کردند چون به تبعیت از ابن تیمیه این مظاهر را نمادهای کفر می دانند و در حوزه کشتار مردم هم بر ایمان و شرک تکیه کرده و حرف های ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب را می زنند؛ اما این ها دلایل جذب داعش و تکفیری ها نیست.
سیر تکامل دولت در اندیشه داعش
رییس پژوهشکده حج و زیارت با اشاره به نوع دوم از عقاید سلفیه خاطرنشان کرد: عقاید مدرن تکفیری ها باعث جذب می شود؛ عقایدی که تصویری از اندیشمندان معاصر مثل سید قطب، محمد قطب، رشید رضا و حتی سید جمال الدین اسد آبادی است و این عقاید در سراسر دنیا مورد اقبال قرار می گیرد که به عنوان نمونه مفهوم جاهلیت که سرمنشأ حرکات داعش است از همین افراد بیان شده است.
وی ادامه داد: داعش بر این عقیده است که جهان امروز در جاهلیت است و ما باید از آن بیرون بیاییم، حتی بت مذاهب اربعه را هم بیرون بریزیم، تاریخ اسلام جز افسانه چیزی نیست؛ اما تفاوتی که بین سیدقطب و این ها وجود دارد، این است که سید قطب قائل بود که جامعه مصر جاهل است، چون حاکم آن جاهل است و همین اندیشه به شکل افراطی تبدیل می شود و تمام مذاهب را بت می‌داند و می گوید باید باز گشت به اصل اسلام کنیم.
حجت الاسلام علیزاده‌موسوی با بیان این که داعش قائل است که بعد از فهم از قرار داشتن در جهل نوبت به هجرت می رسد، عنوان کرد: داعش می‌گوید حال باید از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی هجرت بکنیم و این هجرت که 14 بار در قرآن بیان شده و بر آن تأکید شده است، جذابیت ایجاد می کند؛ اما متأسفانه برخی در این مباحث به جای تمایز بین هجرت اسلامی و داعشی ورود نادرست و بی فایده می کنند.
وی افزود: در اندیشه داعش بعد از هجرت به وجوب امر به معروف و نهی از منکر می‌رسیم که آن‌ها قائل هستند که این امر با جهاد ایجاد می‌شود که آیات فراوانی هم دارد؛ اما باز هم جهاد در اندیشه داعش با جهاد در اندیشه سیدقطب فرق دارد؛ سید قطب جهادی که با حاکم وقت باشد را مطرح می‌کند همچنان‌که وقتی از او سؤال شد که آیا شما مسلمان‌ها را تکفیر می کنید، گفت: اصلا ما کسی نیستیم که فتوا بدهیم بلکه می‌گوییم فقط باید در برابر حاکمان وقت بایستیم ولی داعش قائل است که اسلام دین شمشیر است و به شدت بر روی جهاد ابتدایی تأکید می‌کنند.
وی با اشاره به آیه «وَ اقْتُلُوهُمْ حَیْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ» تصریح کرد: داعش و تکفیر این آیه را مستمسک خود قرار داده‌اند و می‌گویند هر جا مشکرین را دیدید باید بکشید، در حالی که خود پیامبراکرم(ص) بعد از ورود به مدینه با سه قبیله یهودی پیمان بست و آن‌ها عینا حقوق مسلمان‌ها را داشتند و فقط زمانی مأمور به جهاد می‌شوند که خطایی از آن ها سر بزند و آیت‌الله مکارم هم در ترجمه این آیه آن را مربوط به کفار حربی و در حال جنگ با مسلمان ها می‌داند.
توحش در اندیشه داعش
رییس پژوهشکده حج و زیارت با اشاره به توحش به عنوان مرحله پنجم در اندیشه داعش یادآور شد: داعش قائل است برای تحکیم دولت باید رعب و وحشت ایجاد کرد و به روایاتی نیز استناد می‌کنند و به همین خاطر است که فیلم‌های سر بردین را در شبکه های ماهواره‌ای پخش می کنند و بعد از توحش مرحله تمکین و اطاعت پذیری است که همه مجبور به پذیرفتن می شوند.
وی ادامه داد: بعد از توحش و تمکین، امت مطرح می‌شود که در ذیل امت بحث هایی مطرح می شود که از جمله آن از بین رفتن مرزها است که در فیلم کسرالحدود نشان داده می شود که پاسپورت‌ها را آتش می زنند و به امور ظاهری اسلامی اعم از امور حسبه قوانین تجارت و ارتباط با یکدیگر عمل می‌کنند و آن ها را در سایت ها قرار می دهند که واقعا جذابیت دارد.
حجت الاسلام علیزاده‌موسوی با بیان این که بعد از امت، مرحله خلافت مطرح است، تأکید کرد: آن ها در خلافت 97 ولایت را مطرح کرده و کشور را کنار می گذارند؛ اما همان‌گونه که می دانیم خلافت در نظریه های جدید اهل سنت کمرنگ بوده است و نظریات جدید اهل سنت شورامحور و نه خلیفه‌محور است و اهل حل و عقد که مورد تأکید اهل سنت است در مورد داعش وجود ندارد.
اندیشه سلفیه؛ واکنش به رشد اندیشه غربی در کشورهای اسلامی
وی افزود: چیزی که امروز در اندیشه سلفیه دیده می شود، واکنش به رشد اندیشه غربی در کشورهای اسلامی است؛ غرب، عقل خودبنیاد یا اومانیزم و اصالت انسان را مطرح می‌کند ولی در اندیشه سلفی امروز، انسان رنگ می‌بازد و خدای سلفی جای او را می گیرد؛ لذت در اندیشه غرب مادی است و در اندیشه آن ها سعادت اخروی به قرائت خودشان است.
رییس پژوهشکده حج و زیارت با تأکید بر عامل دیگر رشد تکفیری‌ها به اقبال مردم دنیا به اندیشه شیعه اشاره کرد و ادامه داد: بحث رشد شیعه در دنیا مطرح است و برخلاف تصور ما، امتداد شیعی در حال شکل‌گیری است؛ 80 درصد اهل سنت صوفی هستند و اهل‌بیت(ع) را قبول دارند به عنوان نمونه طاهر القادری سنی از علمای پاکستان است که وقتی در هند منبر می رود یک میلیون نفر پای صحبت او می نشینند، این شخص در حرم حضرت معصومه سینه خیز می‌رود و در لاهور پشت سرش در دفتر خود عکس حرم امام رضا را چسبانده است که وقتی من علت این امر را از فرزندش سؤال کردم، گفت پدرم می گوید مردم ایران نمی دانند چه کسی در مشهد دفن است و ارزش او را درک نمی کنند.
وی ابراز داشت: بنده در دیداری که با سیدحسن نصرالله داشتم به من گفت مردم امروز دنیا به دنبال فکر جایگزین تکفیر هستند و مردم دنیا آن را در شیعه دنبال می‌کنند و در 300 سال گذشته این فرصت برای کار نبوده است و همین رشد است که سبب تقابل اندیشه تکفیر با آن شده است؛ در منطقه شبه قاره 500 میلیون مسلمان دارد که یکی از مکان‌هایی است که جزو فعال‌ترین محل‌های اسلامی است و اندیشه حنفی در آن‌جا وجود دارد ولی اهل حدیث در این محل رشد دارد.
حجت‌الاسلام علیزاده‌موسوی گفت: با عقاید خرافی محمد بن عبدالوهاب و ابن تیمیه تا امروز 450 هزار نفر در دنیا کشته شده اند؛ در همین شبه قاره است مکتب دیوبند رشد کرد که بزرگان آن کتاب هایی نیز بر ضد وهابیت نوشته است؛ اما متأسفانه به مرور زمان تحت عقاید سلفی قرار گرفته و منحرف شدند.
از سال 2000 تا 2010 موج سوم اسلام هراسی
وی با بیان این که از سال 2000 تا 2010 موج سوم اسلام هراسی به وجود آمد، تأکید کرد: شبکه های فدک، امام حسین(ع) از یک طرف و شبکه های ضد شیعه هم از طرف دیگر به دنبال از بین بردن اسلام هستند، به همین خاطر ما واقعا به شبکه اهل‌بیتی(ع) ثقلین که در این مجمع دنبال می شود و سبک زندگی اهل‌بیت(ع) مطرح شود، نیاز داریم که از این شبکه اهل‌سنت هم اقبال می‌کنند./1330/300/ب2