حوزه انقلابی تحول گرا است/ نباید اجازه داد سکولارها و لیبرال ها در حوزه رشد کنند/ به نام حرکت علمی در حوزه نباید مأموریت ها و وظایف انقلابی را ترک کنیم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آخرین روزهای سال 94 بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار نمایندگان مجمع طلاب و فضلای حوزه علمیه قم نسبت به تضعیف تفکر انقلابی در حوزه علمیه هشدار دادند و تأکید کردند که حوزه علمیه قم باید انقلابی بماند.

 

حضرت آیت الله خامنه ای تأکید کردند که اگر بخواهیم  نظام اسلامی همچنان «اسلامی و انقلابی» بماند باید حوزه علمیه، «انقلابی» بماند زیرا اگر حوزه علمیه انقلابی نماند، نظام در خطر «انحراف از انقلاب» قرار خواهد گرفت.

رهبر معظم انقلاب با بیان این که این که باید از هرگونه تلاشی برای «انقلاب زدایی» از حوزه های علمیه احساس خطر کرد، فرمودند که باید با فکر و تدبیر و برنامه ریزی حکمت آمیز، با این خطر مقابله کرد تا حوزه علمیه قم همواره یک حوزه انقلابی و مهد انقلاب باقی بماند و بینش و حرکت انقلابی در آن توسعه یابد.

پس از هشدار صریح رهبر معظم انقلاب، مدیران حوزه علمیه بر آن شدند که به این مطالبه رهبر معظم انقلاب جامه عمل بپوشانند از این رو با برگزاری همایش هایی درصدد لبیک گویی به فرمان حضرت آیت الله خامنه ای برآمدند اما به اندازه ای این موضوع مهم و سرنوشت ساز است که مدیران حوزوی و نهادهای تصمیم ساز حوزه علمیه همانند جامعه مدرسین، شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه های علمیه باید با اقدام عملی و برنامه ریزی های دقیق مطالبه رهبری معظم انقلاب را محقق کنند.

 

خبرگزاری حوزوی رسا نیز با توجه به رسالت ها و دغدغه های خود تصمیم به پیگری مطالبات رهبر معظم انقلاب و نحوه اجرایی شدن آن ها در زمینه تحول و انقلابی ماندن حوزه علمیه قم گرفته است و نقش اساتید و تصمیم سازان حوزه علمیه در انقلابی ماندن حوزه را بررسی کند.

 

در همین زمینه به سراغ آیت الله عباس کعبی نماینده مردم خوستان در مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم رفتیم تا دغدغه های رهبر معظم انقلاب و نحوه رفع کردن آن ها را بررسی کنیم.

 

آیت الله عباس کعبی که از اساتید درس خارج حوزه علمیه قم است، عقیده دارد که رهبری در هشدار اخیر خود مغز متفکر انقلاب را مخاطب قرار دادند، چون حوزه ها و روحانیت مغز متفکر انقلاب اسلامی و چشم بینای آن در حفظ، تعمیق و توسعه باورها و ارزش های اسلامی  و نیز مقابله با آسیب های فکری و آفت های میدانی حکومت دینی به شمار می روند و عرصه تلاشگر برای ایجاد پیوند عمیق بین امامت و امت حوزه ها و روحانیت هستند؛ رهبری این مأموریت کلان را متوجه حوزه ها و روحانیت می دانند.

 

آیت الله کعبی تجاوب لسانی را لازم اما ناکافی می داند و تاکید می کند که برای جامه عمل پوشیدن مطالبات رهبر معظم انقلاب باید یک تجاوب عملی در حوزه های علمیه صورت گیرد و از مرحله شعار و سخن فراتر رویم. وی البته اقداماتی که در حوزه انجام شده را ارج می نهد و در عین حال تاکید می کند که باید این اقدامات ملموس باشد.

 

نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری حوزه انقلابی را تامین کننده نیازهای نظام در بخش های مختلف توصیف و تصریح می کند که حوزه انقلابی مجاهد پرور و استکبار ستیز است؛ حوزه انقلابی حوزه اقدام و عمل است؛‌نه سخن.

 

مشروح گفت وگوی سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، با این استاد برجسته حوزه علمیه قم که در یک روز گرم بهاری در شهر مقدس قم انجام شد، تقدیم خوانندگان می شود.

 

رسا ـ در آخرین روزهای سال گذشته اعضای مجمع نمایندگان خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدند، در این دیدار حضرت آقا نکات مهمی را درباره مسائل حوزه های علمیه و لزوم حفظ روحیه و تفکر انقلابی در حوزه های علمیه مطرح کردند؛ ابتدائا بفرمایید چرا رهبر انقلاب مسأله انقلابی ماندن حوزه علمیه را مطرح کردند، ایشان از حوزه و طلاب چه می خواستند که این موضوع مطرح شد؟

رهبری معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای(حفظه الله) هم در دیدار با خبرگان و هم در دیدار با مجمع نمایندگان درباره خبرگان انقلابی و حوزه انقلابی بیانات بسیار مهمی داشتند، ارزیابی بنده این است که در دهه چهارم انقلاب تهدیدهای نرم انقلاب بر علیه باورها و ارزش های اسلامی به منظور تغییر رفتار ملت ایران و در نهایت تغییر نظام اسلامی شتاب پیدا کرده است.

 

بدیهی است که برای مقابله با تهدیدهای نرم دشمن و مقابله با شبیخون فرهنگی و جنگ نرم دشمن باید قدرت نرم انقلاب اسلامی به میدان بیاید، روحانیت و حوزه های علمیه قدرت نرم نظام مقدس جمهوری اسلامی هستند که می توانند تولید اقتدار اسلامی و ملی برای نظام و انقلاب داشته باشند.

 

رهبری مغز متفکر انقلاب را مخاطب قرار دادند، حوزه ها و روحانیت مغز متفکر انقلاب اسلامی و چشم بینای آن در حفظ، تعمیق و توسعه باورها و ارزش های اسلامی  و نیز مقابله با آسیب های فکری و آفت های میدانی حکومت دینی به شمار می روند و عرصه تلاشگر برای ایجاد پیوند عمیق بین امامت و امت حوزه ها و روحانیت هستند؛ رهبری این مأموریت کلان را متوجه حوزه ها و روحانیت می دانند.

ایشان درباره خبرگان فرمودند که باید با بینش و منش انقلابی باشد و درباره حوزه ها ضمن این که رهبری دو بحث جدای از هم و مهم را فرمودند که یکی مباحث نظری مربوط به حوزه ها و دیگری وضعیت انقلابی حوزه ها هستند، ایشان وضعیت انقلابی را مهم دانستند؛ رهبری تصریح کردند و زیاد نیاز به تحلیل نیست، ایشان فرمودند که برای انقلاب زدایی در حوزه ها تلاش می شود و روحانیت و حوزه ها باید جلوی این انقلاب زدایی را بگیرند.

 

تعبیر دومی که رهبر معظم انقلاب داشتند این بود که انرژی انقلابی و اسلامی به ویژه در بدنه حوزه ها بسیار فراوان است که اگر به حرکت در بیاید می تواند اوضاع را در سطح کشور متحول کند، ایشان حرکت مبارزاتی حوزه ها مقابل رژیم ستمشاهی را نیز به عنوان تمثیل بیان کردند؛ با وجود این که انقلاب مولود حوزه و دانشگاه است اما حوزه و روحانیت عقبه مردمی بسیار وسیع کمی و کیفی دارد یعنی اگر سازمان روحانیت نسبت به فرهنگ سازی، تمدن سازی و تحول بنیادین بر پایه گفتمان انقلاب اسلامی حرکت کند می تواند تأثیر درجه یک داشته باشد؛ از این رو طبیعی است که رهبری حوزه های علمیه را متوجه این مأموریت مهم در این عرصه و اوقات خاص کردند.

 

یعنی مأموریت حفظ و تداوم نظام مقدس جمهوری اسلامی بر پایه باورها و ارزش های انقلاب اسلامی همانگونه که انقلاب مولود حوزه است تداوم انقلاب نیز در سایه حوزه و روحانیت انقلابی محقق می شود، رهبری فرمودند که حوزه های علمیه باید انقلابی بمانند؛ معنای این فرمایش این است که ارزیابی رهبری درباره حوزه ها و روحانیت ایجابی است یعنی حوزه ها و روحانیت انقلابی هستند و این روحیه انقلابی باید تداوم پیدا کند.

 

رسا ـ شاخصه ها و ویژگی های حوزه و طلبه تراز انقلابی را تبیین بفرمایید.

برای این که شاخصه ها و ویژگی های حوزه و طلبه انقلابی را بدانیم ابتدا باید بدانیم که انقلاب و انقلابی بودن به چه معنا است، انقلاب ما اسلامی است؛ انقلاب اسلامی یعنی انقلابی که سبب تحول در ملت ایران بر پایه باورها و ارزش های اسلامی شد، انقلابی آن است که با اعتقاد به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، ولایت فقیه، قانون اساسی، مکتب امام خمینی(ره)، خط رهبری عزیز انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای و رهنمودهای ایشان به عنوان فصل الخطاب تلاش می کند که بر پایه این اصول و مبانی انقلاب اسلامی تداوم پیدا کند.

 

تداوم انقلاب اسلامی به معنای تولید قدرت برای اسلام، حفظ قدرت اسلام و توسعه قدرت اسلام در دنیای معاصراست، انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام یک قدرتی برای اسلام تولید کرد؛ جمهوری اسلامی ایران قدرت اسلام و قدرت مکتب اهل بیت(ع) در عصر غیبت است، حفظ و توسعه این اقتدار شاخصه انقلابی بودن و انقلابی ماندن است.

 

یک انقلابی شخصیت آرمان گرا است و به باورها و ارزش های اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی و ولایت فقیه اعتقاد عمیق دارد، شاخصه های حوزه و طلبه انقلابی مجموعه ای از ویژگی ها است؛ حوزه انقلابی حوزه ای است که تحول گرا باشد و مدیریت تحول را متناسب با مقتضیات زمان جهت تربیت مبلغان، محققان، اسلام شناسان و شخصیت های روحانی با کفایت و با درایت جهت تأمین نیازمندی های داخل و عرصه بین الملل از سویی و نیز نیازهای انقلاب و جمهوری اسلامی انجام دهد.

 

مأموریت های حوزه تبلیغ، تحقیق، نظریه پردازی، حضور در عرصه بین الملل و تأمین نیازهای فکری و کادرهای مورد نیاز انقلاب اسلامی جهت تعمیق باورها و ارزش های اسلامی و ترسیم صحیح مناسبات حوزه و روحانیت است؛ در نسبت بین حوزه و نظام چهار چیز قابل تصور است.

تصور اول جدایی حوزه و روحانیت از انقلاب و نظام اسلامی است که البته این جدایی سبب می شود که حوزه در حاشیه و انزوا به سر ببرد و در عصر انزوا قرار گیرد، در حالی که انقلاب اسلامی یک مأموریت جدیدی را بر دوش حوزه ها گذاشت چون خود این انقلاب و نظام جمهوری اسلامی محصول حوزه های علمیه است و حوزه ها نمی توانند نسبت به محصول خود بی تفاوت باشند.

 

عده ای دوست دارند که حوزه به فضای قبل از انقلاب بازگردد و گویی که انقلاب اسلامی، امام و شهدا و ولایت فقیه پرانتز بازی بود که باید بسته شود و فرایند حوزه و روحانیت منهای حکومت و منهای انقلاب را در ذهن خود تصور می کنند که کاملا غلط است و سبب انزوا، ضعف و در نهایت حذف روحانیت اصیل شیعی در دنیای پیچیده کنونی خواهد شد؛ جدایی حوزه ها از نظام و انقلاب به سود حوزه و مکتب اهل بیت(ع) نیست.

 

تصور دوم این است که چون انقلاب شده و نظام بر پایه فکر اهل بیت(ع) شکل گرفته پس حوزه ها و روحانیت صد درصد باید دولتی و وابسته به نظام شوند، یعنی در واقع حوزه و روحانیت دولتی شکل می گیرد، این تصور نیز گزینه قابل قبولی نیست و حضرت امام و رهبری عزیز به شدت با این گزینه مخالفت کردند و یکی از رازهای پویایی، ماندگاری، عزت و تأثیرگذاری حوزه ها استقلال حوزه است.

 

نباید حوزه انقلابی به معنای حوزه وابسته به دولت و حکومت تفسیر شود که تفسیری غلط است، دولت ها و اشخاص می آیند و می روند و شخصیت حوزه و روحانیت که در واقع شخصیت وابسته به دین و مکتب اهل بیت(ع) است باید ماندگار بماند.

 

گزینه سوم تصوری است که نظام و دولت وابسته به حوزه شود، یعنی کار کنیم که وزرا، نمایندگان مجلس، قوه قضاییه و همه ارکان ها و دستگاه های نظام از حوزه و ارکان حوزه دستور بگیرند، این تصور هم باطل و غلط است چون پس از استقرار نظام و شکل گیری قانون اساسی و بر پایه فقه اهل بیت(ع) و مبانی کلامی، فقهی و اصول مسلم شیعی در رأس نظام اسلامی باید ولی فقیه باشد، مشروعیت ارکان نظام بستگی به عزل و نصب، توکیل، تفویض، اذن و امضای ولی فقیه دارد؛ بدون ولی فقیه ارکان نظام هیچ مشروعیتی ندارد، البته ولی فقیه برخاسته از حوزه های علمیه و روحانیت اصیل شیعی است اما ارکان نظام زیر مجموعه ولایت فقیه هستند و از ولی فقیه باید دستور بگیرند.

 

بنابراین گزینه سوم نیز که برخی ممکن است توقع داشته باشند که نظام وابسته به حوزه شود سخنی نادرست است، تصور چهارم تصور استقلال حوزه و روحانیت و استقلال نظام و حکومت در عین پیوند و ارتباط است؛ مناسبات نظام و روحانیت باید به گونه ای تعریف شود که در نهایت نظام به سمت تحقق حاکمیت دین، آرمان ها و ارزش های اسلامی و فقه اهل بیت(ع) حرکت کند و از سویی حوزه های علمیه رشد و پویایی برای تأمین نیازهای اسلامی در سطح بین الملل و داخل و پاسخگویی به نیازهای نظام اسلامی را داشته باشد.

 

یعنی هم حوزه ها روحانت و هم نظام اسلامی باید تقویت شوند و این مسأله بر پایه ارتباط و تقویت یکدیگر است یعنی نظام اسلامی باید پشتیبان حوزه های علمیه باشد در عین استقلال حوزه ها بوده و حوزه ها و روحانیت باید پشتیبان نظام اسلامی در عین استقلال باشند؛ بنابراین حوزه انقلابی حوزه پشتیبان نظام اسلامی به شمار می رود و حوزه ای است که می تواند نیازهای فکری، کادرهای نظام اسلامی، جهت گیری نظام اسلامی در مسیر درست را ترسیم کرده و در این مسیر کمک کند.

 

امروز بسیاری از نیازهای فکری و انسانی نظام اسلامی متوقف بر پویایی و رشد و بالندگی حوزه های علمیه است، همانگونه که تحقق مأموریت های نظام اسلامی و تقویت نظام اسلامی متوقف بر حوزه رشد یافته است، حوزه رشد یافته نیز متوقف بر وجود نظام پشتیبان این حوزه ها است، حوزه انقلابی حوزه مرتبط با نظام اسلامی در عین استقلال و بدون وابستگی است که یکی از شاخصه های مهم به شمار می رود.

 

شاخصه دیگر حوزه انقلابی این است که بتواند مردم را همسو با آرمان های انقلاب اسلامی در همراهی با نظام اسلامی به صحنه بکشاند، منبرها و تریبون های حوزه اعم از نماز جمعه، نماز جماعت، تبلیغ و منبر ماه محرم، صفر، رمضان و مناسبت های دینی، تألیف و نویسندگی، تحقیق، نظریه پردازی دینی و به روز کردن پیام دینی باید در جهت حرکت مردم به سمت آرمان های نظام اسلامی فعالیت کند.

 

نقطه پیوند جمهوریت و اسلامیت نظام حوزه انقلابی است، در حوزه ها توسط روحانیت پیام دینی تولید می شود، چرخه پیام دینی باید به گونه ای باشد که به مصرف برسد و در ذهن، وجدان، عقل، قلب، عاطفه، روان، حرکت و احساسات مردم جاری شود؛ برای این که این جریان راه پیدا کند چرخه تولید تا مصرف پیام باید تعریف شود؛ پیام دین تولید می شود پس از تولید پیام نیازمند چرخه ای هستیم که پیام دین را پالایش کند همانند مواد خامی که با پالایش نیاز دارد.

پس از پالایش پیام دین ما به توزیع پیام دین برای اقشار و مخاطبان گوناگون نیاز داریم، پس از توزیع و بسته بندی نوبت به مصرف پیام دین می رسد، این چرخه تولید، پالایش، توزیع و مصرف پیام دینی نیازمند یک مدیریت دینی است؛ این مدیریت باید با استفاده از هنر، ادبیات، فیلم، رمان، شبکه های اجتماعی، فضای مجازی، عرصه تبلیغات مدرن و نوین، ایجاد تحول در نظام آموزشی و پژوهشی و تبلیغی باید به گونه ای سامان پیدا کند که ذهن مخاطبان سمت آرمان های انقلاب کشیده شود.

 

آرمان های انقلاب ایمان و تقوا است، مأموریت اصلی حوزه انقلابی عبارت از ایمان سازی و تقوا سازی است، ساخت جامعه بر مدار ایمان و تقوا نیاز به تحول در نظام آموزشی، پژوهشی و تبلیغی دارد؛ این یک مدیریت کامل می خواهد بنابراین حوزه انقلابی حوزه ای تحول گرا به سمت اجرایی کردن پیام دینی است، چون حوزه انقلابی می تواند جامعه را از ظلمات به نور، از جهل به علم، از گمراهی به ایمان و از گناه به سمت تقوا بکشاند که این مسأله برنامه و کار می خواهد.

 

عرصه دیگر حوزه انقلابی که عرصه ای بسیار مهم به شمار می رود این است که حوزه انقلابی سبب تقویت انسجام، وحدت و برداری بین اقشار گوناگون ملت می شود، حوزه انقلابی حوزه ای است که در برابر دشمنان اسلام، دشمنان مکتب اهل بیت(ع)، دشمنان نظام و ایران اسلامی مواضع شفاف و روشن داشته باشد یعنی حوزه انقلابی حوزه ای مجاهد پرور است.

 

مجاهد کسی است که در راه پیروزی دین تلاش می کند، فلسفه وجودی حوزه سربازی حضرت بقیة الله(عج) است؛ سربازی حضرت بقیة الله یعنی بستر را برای تشکیل حکومت عدل جهانی فراهم کنند؛ تشکیل حکومت عدل جهانی نیز جهاد و مبارزه می خواهد، به فرمایش امام راحل تا اسلام هست مبارزه هست و تا مبارزه هست ما هستیم، تا ندای لااله الاالله محمد رسول الله را بر بام جهان بر افراشته نکنیم آرام نمی گیریم؛ حوزه انقلابی حوزه جهاد و مبارزه است.

 

در حوزه انقلابی باید تفکر بسیجی حاکم شود، تفکر بسیجی به معنای ایمان، اخلاص، اقدام به هنگام، به اندازه و بدون ادعا است؛ حوزه انقلابی حوزه ای است که فدایی اسلام، سرباز حضرت بقیة الله و خادم ملت تربیت کند، نقش حوزه انقلابی هدایت، حمایت و خدمت صادقانه و مخلصانه به ملت در مسیر تحقق باورها و ارزش های اسلامی است که جهاد، مبارزه  تفکر بسیجی می خواهد.

 

نباید تفکر بسیجی را اجنبی از حوزه ها بدانیم و بگوییم عده ای بسیجی هستند و کار بسیجی می کنند، کار تیپ امام صادق(ع) به ویژه در دوران دفاع مقدس و اعزام طلاب رزمی تبلیغی اوج حضور حوزه در عرصه انقلاب است، امروز نیز در عرصه دفاع از حرم باید ما نقش و ارزش طلاب رزمی تبلیغی که در سوریه و در دفاع از حرم اهل بیت(ع) در سوریه و عراق حاضر شده، تبلیغ می کنند و شهید می شوند قدر بدانیم؛ حوزه انقلابی حوزه ای است که با افتخار این طلاب و فضلای شهید مدافع حرم را الگو قرار می دهد همانگونه که امام به عنوان یک مرجع انقلابی می فرماید رهبر ما آن طفلی است که خود را برای دفاع از اسلام و مملکت فدا می کند این یعنی حضرت امام دارد به ما الگو می دهد، الگویی که امام راحل می دهند قدردانی از مدافعان حرم است که این ها در حوزه انقلابی الگو می شوند نه این که به حاشیه بروند.

 

در حوزه انقلابی اساتید و فضلای حوزه باید تفکر بسیجی پیدا کنند، تفکر بسیجی به معنای تفکر جهادی و مبارزه و تفکر حرکت است؛ آقای وائلی خطیب معروف که مرحوم شده تعریف می کند که روزی نزد آیت الله العظمی شهید سید محمد باقر صدر رسید و به ایشان گفت که شما خدمت بزرگی به اسلام کرده و کتاب های فلسفتنا و اقتصادنا را تألیف کردید و این دو کتاب نقش بسیاری در مبارزه با کمونیست و روشنگری ذهن ها داشت اما از شما درخواست می کنم که کتاب مجتمعنا(جامعه ما) را نیز تألیف کنید، شهید صدر به این خطیب گفت مواد اصلی تألیف کتاب هست اما هنوز وقت نکردم چون اداره امور حوزه ها و روحانیت من را مشغول خود کرده است، آقای وائلی می گوید اداره حوزه ها به اندازه کتاب ارزش ندارد چون کتاب ماندگار است و اداره و مدیریت حوزه می آید و می رود و دیگران نیز انجام می دهند، شما کتاب را به عنوان سندی ماندگار تألیف کن شهید صدر می فرماید کتاب یک ورق است که ممکن است کسی بخواند یا نخواند، کتاب در جامعه راه نمی رود، کتاب بما هو کتاب حرکت و نهضت و پویایی در جامعه ایجاد نمی کند؛ یک حامل رسالت و حامل کتاب نیاز است که آن ها کادرهای اسلام به شمار می روند، من باید کادرهایی تربیت کنیم که آن ها پویایی و حرکت در جامعه ایجاد کنند،  در حقیقت جامعه سیار کادرهای حوزه هستند.

 

یکی از ویژگی های حوزه و طلاب انقلابی این است که حس نکنند حوزه محل زندگی است و شغل و صنفی به شمار می رود و بگویند هرکس به کاری مشغول است و ما نیز کاری انجام داده و تعلیم و تربیت می کنیم و خود را با دانشگاه مقایسه کنند؛ رسالت اصلی حوزه تنها تعلیم  تعلم نیست، مسؤولیت اجتماعی و سیاسی و ایجاد تحول در جامعه نیز از وظایف حوزویان به شمار می رود.

 

هر جا نقص و کمبودی باشد چه فرهنگی، چه اقتصادی، چه اجتماعی و چه دفاعی و امنیتی که مربوط به نظام اسلامی باشد حوزه و مرجعیت و اساتید و طلاب باید احساس مسؤولیت کرده و ورود کنند یا حداقل کسانی داشته باشند که ورود کرده و حل معضل کنند، به اصطلاح باید لا و نعم داشته باشند نه موضع روزنامه ای؛ حوزه انقلابی حوزه اقدام و عمل در همه عرصه ها است نه حوزه حرف و سخن، حوزه انقلابی حوزه ای است که پیش برنده اسلام است.

 

رسا ـ  وقتی که رهبر معظم انقلاب مطالباتی را در کشور مطرح می کنند مسؤولان مربوطه با برگزاری همایش و شعار کار را پیش می برند که متأسفانه کم و بیش این مسأله در حوزه علمیه نیز وجود دارد، بفرمایید که نهادهای حوزوی همانند جامعه مدرسین و شورای عالی حوزه چه وظیفه ای در قبال مطالبات رهبر انقلاب در حوزه دارند؛ چه برنامه ریزی هایی باید انجام شود که کار عملی و محسوس صورت گیرد؟

یکی از شاخصه های حوزه انقلابی تحول گرا بودن است، مطالبات رهبری به عنوان کارشناس خبیر و صاحب نظر مسائل حوزه که از سر دلسوزی بیان کردند باید اجرایی شود؛ برای اجرایی کردن مطالبات رهبری این که تنها ما ساختار سازی کنیم مشکل را حل نمی کند، به عنوان مثال بیاییم اتاق فکر حوزه انقلابی تشکیل دهیم مشکل حل نمی شود.

 

برگزاری تجمع نیز کار را حل نمی کند اگر چه تجمع یک لبیک گویی عملی و اعلام آمادگی است، برای ایجاد تحول و حرکت به سوی حوزه انقلابی باید تولید محتوا کرد؛ تولید محتوای فکری باید انجام شود و دست به اقدام و عمل زد، چند مطلب به عنوان اقدام و عمل شدنی است، یکی را حضرت آقا فرمودند که حوزه انقلابی حداقل نیازمند 500 استاد فضل و انقلابی است یعنی کمی کردن شاخصه ها که به مطالبات تبدیل شود.

 

به عنوان مثال 500 استاد انقلابی ظرف 5 سال در قالب چند برنامه و متولی مشخص باید تحقق پیدا کند و این مسأله تبدیل به مصوبه شود، یک جایی نیاز داریم برای این که کادرهای نظام اسلامی را تأمین کند یعنی مدیران مورد نیاز نظام اسلامی را تربیت کند؛ حداقل باید بتوانیم 300 نفر مدیر در حد کلان را تربیت کنیم یعنی تربیت مدیران حوزوی برای سمت هایی که نظام و حوزه ها نیاز دارند که خلأ این مسأله حس می شود.

یکی از عرصه ها که بسیار مهم محسوب می شود مرجعیت انقلابی و اثرگذار باید محوریت برنامه های تحول شود، زمانی رهبری به جا فرمودند که شورای عالی و مدیریت حوزه در حد یک مرجعیت است و رسالت بسیار مهمی بر دوش شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه قرار دارد که فراغت بال و تمرکز کار می خواهد؛ تمرکز بر این مطلب باید در حد مرجعیت باشد.

 

مثالی از نجف می زنم، پیش از انقلاب مرجعیت حوزه نجف عمدتا مراجع گوناگونی بودند اما مراجعی که با نهضت امام خمینی(ره) همراهی کنند در حد همراهی کلی یعنی عدم مخالفت یا تأیید اجمالی بودند ولی این که حوزه نجف را همراه نهضت امام خمینی(ره) کنند چنین چیزی وجود نداشت تا این که از متن همین حوزه نجف کسی به نام آیت الله العظمی شهید محمد باقر صدر بر می خیزد که جزو اساتید فاضل آن موقع و از شاگردان مکتب آیت الله العظمی خویی بود.

 

آن زمان شاگرد تا زمانی که استاد در قید حیات باشد درس خارج شروع نمی کند اما به اندازه ای آوازه شهید صدر در حوزه ها پیچید و به اندازه ای مورد علاقه استاد خود یعنی آیت الله العظمی خویی بود که در زمان حیات آیت الله خویی و با اجازه ایشان، شهید صدر که نظریه پرداز اسلامی، دینی و حوزوی بود و یک فقیه ژرف اندیش به شمار می رفت درس خارج را آغاز کرد.

 

درس خارج شهید صدر با توجه به تفکرات انقلابی ایشان در حوزه نجف انقلابی پرور بود، شهید صدر در همین حوزه نجف توانست یک جریان انقلابی راه بیندازد و تبدیل به یک مرجع انقلابی شود، به گونه ای که وقتی انقلاب پیروز شد اعلام کرد که ما سرباز امام خمینی(ره) هستیم و مرجعیت هدف نیست بلکه وسیله ای برای پیروزی اسلامی به شمار می رود و اسلام با مرجعیت امام خمینی(ره) پیروز شد که همه باید سربازی امام خمینی(ره) را بکنیم.

 

اکنون از نظر اقدام عملی حوزه انقلابی یعنی بافت و فضا در حوزه در زمینه تحول از بالا به پایین بوده و از پایین به بالا نیست، این رسالت اساتید و فضلای انقلابی را بیشتر می کند که برای آینده حوزه از دل همین دروس مراجع بزرگ حوزه باید اساتید بزرگی برخیزند که به فکر مدیریت حوزه آینده باشند؛ در حوزه آینده باید چند مرجع انقلابی پیرو خط و تابع مکتب امام و اندیشه اسلام ناب محمدی و مکتب اهل بیت(ع) برای تحقق بخشی به حاکمیت دین وجود داشته باشد که این مسأله تلاش می خواهد.

 

حوزه انقلابی باید حوزه عالم پرور، مجتهد پرور و مرجع پرور باشد، نباید به نام انقلابی گری علم، اجتهاد و حرکت علمی تضعیف شود بلکه طلاب و روحانیت انقلابی باید برای اقدام و عمل برای تحقق حوزه انقلابی حرکت علمی خود را  شتاب بیشتری ببخشند، در همین حوزه سنتی درس خوانده و مدارج عالی علمی را خوب طی کنند.

 

به نام حرکت علمی در حوزه ها نباید مأموریت ها و وظایف انقلابی را ترک کنیم و بگوییم که مشغول کارهای علمی هستیم و این مسائل به ما مربوط نمی شود، یک طلبه انقلابی باید بتواند وظایف انقلابی خود و حرکت و عمق بخشی به علم را جمع کند به گونه ای که در حوزه صدها مجتهد انقلابی وجود داشته باشد.

 

رسا ـ وقتی با اساتید و فضلا درباره حوزه انقلابی صحبت می کنیم به این مسأله اشاره می کنند که برنامه ریزی ها و تصمیم گیری هایی که در سطح کلان حوزه انجام می شود به نحوی نیست که حوزه را به سمت اجرایی شدن مطالبات رهبر معظم انقلاب رهنمون کند، ارزیابی حضرتعالی در این باره چیست و چقدر به اساتید در تصمیم سازی ها بها داده می شود؟

بحث حوزه انقلابی در دستور کار جامعه مدرسین، شورای عالی حوزه و مرکز مدیریت قرار گرفته و پیش نویس هایی نیز برای این کار نوشته شده است و مشغول کار هستند، کارهایی انجام می شود اما بیشتر از برنامه ریزی همت عملی خود اساتید و فضلای انقلابی را می طلبد؛ اگر منتظر باشیم که دست غیبی حوزه را به سمت حرکت انقلابی و پویایی بیشتر متحول کند اشتباه است؛ دست غیبی در کار نبوده و حوزه همین است که هست.

 

ما باید جلوی انقلاب زدایی را بگیریم که الان مأموریت این است، جریان سکولار، جریان لیبرال، جریان مخالف با سنت های اصیل حوزوی و حتی جریان متمایل به غرب نباید رشد کنند و آینده حوزه نباید دست این جریان ها بیفتد؛ جلوی این ضرر باید گرفته شود که برنامه می خواهد، چیزی که ما در فتنه 88 مشاهده کردیم همین جریان سکولار و غرب گرا که هیچ ایمانی به حوزه سنتی ندارد با مظلوم نمایی خود را به برخی از نمادها و روحانیت سنتی نزدیک می کردند تا پیوند خورده و جریان فتنه را پیش ببرند که این ها باعث انقلاب زدایی می شوند.

حوزه باید بر علیه کسانی که می خواهند جلوی سنت های اصیل حوزه را با بدعت، انحراف و مکاتب وارداتی این بگیرند متحد و منسجم شود، جریان سکولاریسم خطری در حوزه ها است که نباید این خطر را نادیده بگیریم، رهبری می فرمایند حوزه باید جلوی انقلاب زدایی را بگیرد ولو این که عده ای معدود کارهایی انجام می دهند.

 

اقدام عملی رسالت و مأموریت فضلا و اساتید انقلابی است و به حرکت عملی خود شتاب دهند، متشکل تر شوند و طلبه انقلابی تربیت کنند؛ این ما منتظر باشیم دست غیبی بیاید برنامه ریزی کند و یهو در یک شب حوزه انقلابی شود نادرست است.

 

با بخشنامه حوزه انقلابی نمی شود بلکه اقدام و عمل می خواهد، مأموریت اصلی بر دوش خود فضلا و اساتید است اگر فضلا و اساتید متشکل شدند، به حرکت علمی خود عمق بخشیدند، انسجام پیدا کردند می توانند موفق باشند؛ همچنین ارتباط خود را باید با بزرگان حوزه تقویت کنند به فرمایش امام راحل جذب جامعه مدرسین و نهادهای عالی حوزه شوند نه این که هم عرض جامعه مدرسین و نهادهای عالی حوزه نهاد سازی کنند که این نهادسازی ها مقابل جامعه مدرسین عاقبت خوبی ندارد و جواب نمی دهد، این که چه اتفاقی خواهد افتاد بستگی به حرکت عملی اساتید و فضلای انقلابی دارد.

 

 رسا ـ درباره خطر جریان های سکولار در فضای حوزه اشاراتی داشتید، مصادیق این جریان ها چه بوده و راه های مقابله با آن چیست؛ دشمن کدام روزنه ها را برای نفوذ هدف قرار می دهد؟

پیش از انقلاب دشمن دنبال این بود که 50 سال کار کند یک طلبه توده ای را وارد حوزه کرده تا در خدمت حزب کمونیست باشد اما اکنون دشمن به طمع افتاده که در حوزه جریان سازی کند، جریان سازی یعنی مدرسه، مؤسسه، پول و امکانات و همین سنت های حوزوی یعنی مقدمات سطوح و درس و خارج را با پول و امکانات دیگران برای تحقق اهداف علیه حوزه طی کنند.

 

دشمن می خواهد در حوزه بر علیه حوزه تربیت کند، این خطر جدی است و دستگاه های حوزوی باید جریانات را رصد کنند و جلوی این حرکت ها را بگیرند، کدیور در همین حوزه درس و بحث داشت و یک شبه کدیور نشد، این ها عقبه ای در حوزه دارند که قابل شناسایی هستند.

 

کسانی در مؤسسات، مراکز و مدارس بودند که اکنون بر علیه حوزه اصیل سنتی موضع گرفتند و حتی داوطلبانه عمامه خود را کنار گذاشتند و خودشان نیز می دانند که دیگر لایق عمامه نیستند؛ جریان سکولار چنین جریانی است از این رو جاهایی باید باشد که هشدار دهند و بزرگان حوزه نیز بدون تعارف باکسانی که بدعت و انحراف در سنت های اصیل حوزوی ایجاد می کنند و رگه های نفوذ و جریان سکولار را در مقابل با سنت های اصیل حوزه و متهم کردن حوزه اصیل به تحجر باید جست وجو کنند.

 

رسا ـ وظیفه حوزه و نهادهای حوزوی در قبال اساتید انقلابی چیست و چه حمایت هایی باید از این اساتید داشته باشند، آیا می شود با توجیه این که بخشی از اساتید معتقد به ولایت فقیه نیستند از آن ها استفاده کرد، این جریان چگونه باید مدیریت شود؟

بحث ولایت فقیه امروز فراتر از بحث اندیشه یک میدان عمل وسیعی برای تحقق حاکمیت فقه اهل بیت(ع) و تقویت باورها و ارزش های اسلامی و اصالت های حوزوی است، امروز پرچمی که در دست ولی فقیه است پرچمی است که آرمان های مراجع و روحانیت اصیل را در پهنه تاریخ محقق می کند؛ کما این که پرچمی که در دست حوزه ها است هرچقدر که حوزه های بالنده تر شوند ولایت فقیه سرافراز می شود، نباید ما بین ولایت فقیه و روحانیت و مرجعیت دوگانگی ایجاد شود.

ولایت فقیه مولود روحانیت، مرجعیت و حوزه ها است، معنا ندارد کسی بگوید که حوزوی و روحانی هستم اما مخالف ولایت فقیه نیز هستم، مخالف ولایت فقیه به معنای مخالف حوزه ها و مخالف روحانیت اصیل است، اگر صرف بحث نظری است آزاد اندیشی در حوزه ها وجود دارد و کتاب های حوزه علمیه از دیرباز نظریه های مختلف را داشتند یعنی کسی نظری می داد و دیگری نظری مخالف داشت و مباحثه می کردند؛ بنابراین بحث نظری غیر از مخالفت های عملی است.

 

کسانی که می گویند مخالف یعنی مخالف آرمان های حوزوی، به ظاهر و با پوشش مخالف با ولایت فقیه می خواهند اصالت های حوزوی را از بین ببرند چون ولایت فقیه برخاسته از عمق حوزه ها و سنت های اصیل حوزوی بوده و در خدمت حوزه های علمیه است از این رو پیوند بین مرجعیت و ولایت نیز پیوندی مستحکم است.

 

رسا ـ ممنون از این که وقت شریفتان را در اختیار خبرگزاری رسا قرار دارید، اگر نکته پایانی دارید بفرمایید.

با تشکر از زحمات شما و همکاران تان در خبرگزاری رسا که این مساله مهم را پیگیری می کنید؛ از خداوند تبارک و تعالی مسألت می کنیم که توجهات حضرت ولی عصر(عج) را شامل حال حوزه های علمیه و روحانیت اصیل قرار دهد و به ما نیز توفیق بدهد که در این مسیر نورانی ثابت قدم باشیم.

 

قانونی به نام قانون استبدال وجود دارد، قانون استبدال یعنی جایگزینی اگر یک حوزوی یا یک طلبه لیاقتش را برای سربازی حضرت بقیة الله(عج) از دست دهد عوضش می کنند، آن شخص می رود اما دین می ماند، حوزه نیز همین است، اگر در مسیر انقلاب و آرمان های امام وشهدا نماند کفران نعمت است و با کفران نعمت خود حوزه منزوی می شود البته دین پیروز می شود./1323/گ401/ج

گفت وگو از حسین عجمی و محمد قمین