دیه جنین مجهول الحال نصف دیه جنین مذکر و مؤنث است
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی وسائل، آیت الله محمد یزدی در بیست و دوم شهریور ماه 1394 در جلسه پنجم درس خارج فقه دیات در آغاز بحث با بیان تسلیت به مناسبت کشته و مجروح شدن تعدادی از حجاج در سرزمین وحی به سبب سقوط جرثقیل، به بازماندگان شهدا به خصوص شیعیان تسلیت گفت و مسبب این حادثه را ضعف مدیریت و سوء تدبیر مسئولان سعودی دانست و گفت: مدیریت سرزمین وحی که متعلق به همه مسلمین است نباید به دست عده ای باشد که تفکر انحرافی وهابی دارند.
وی در ادامه به بررسی فروعی در مورد دیه جنین از جمله قتل جنین به سبب قتل مادر و سقط جنین توسط خود مادر و ارث نبردن مادر از جنین در این حالت و نیز محاسبه دیه نقص عضو و جراحات وارده بر جنین و برخی مسائل دیگر پرداخت.
آیت الله یزدی در رابطه با برخی معضلات اجتماعی در جامعه که منجر به سقط جنین می شود بیان کرد: اگر آلودگی صوتی و صداهای ناگهانی مانند بوق زدن در کوچه ها یا اطراف بیمارستانها موجب سقط جنین شود مسبب آن باید دیه را بپردازد.
متن این جلسه در ذیل ارائه می گردد.
دیه جنینی که جنسیتش مجهول است
اگر زن بارداری کشته شود و جنین بدون سقط شدن کشته شود، دیه مادر باید کامل پرداخت شود اما دیه جنین؛ اگر جنسیت جنین، و ذی روح بودن ، و زمان فوت (قبل مادر فوت شده یا نه) معلوم نباشد، دیه این جنین به میزان نصف دیه مذکر و نصف دیه مؤنث محاسبه می شود.
در مقابل این فتوی، به اعتقاد برخی از فقها در صورت معلوم نبودن جنسیت جنین، و ذی روح بودن، و زمان فوت، با قرعه دیه مذکر یا مؤنث را معلوم می کنیم.
مرحوم محقق در جواب می فرماید: دلیل این فقها روایت القرعة لکل أمر مشکل است که اگر بپذیریم این خبر اطلاق داشته باشد، شامل اینجا نمی شود زیرا در این مورد روایت خاص وارد شده است.
این دیه در صورتی است که جنسیت جنین مشخص نباشد ولی در صورت علم به جنسیت جنین، همان دیه مربوطه محاسبه می شود.
عبارت شرایع:
و لو قتلت المرأة فمات معها جنین فدیة للمرأة و نصف الدیتین للجنین إن جهل حاله و لو علم ذکرا فدیته أو أنثى فدیتها و قیل مع الجهالة یستخرج بالقرعة لأنه مشکل و لا إشکال مع وجود ما یصار إلیه من النقل المشهور (1)
احکام سقط جنین
توسط مادر
اگر زن بارداری جنین خود را سقط کند یا به سبب دارو موجب سقط آن شود، باید دیه جنین را بپردازد و هیچ سهمی از ارث این جنین ندارد.
توسط غیر
اگر فردی زن بارداری را بترساند و موجب سقط جنین او شود باید دیه جنین را بپردازد و دیه جنین طبق قاعده به وارثین تعلق می گیرد. اما دیه نقصان عضو یا جراحات وارده با توجه به دیه خود جنین محاسبه می شود مثلا دیه جنین قبل از دمیدن روح صد دینار است و با ضمیمه این قاعده که اعضای جفتی دیه کامل دارد و اعضای فردی نصف دیه کامل، در صورتی که یک دست از جنین ناقص شود باید پنجاه دینار بپردازد و دیه جراحت نیز به نسبت دیه جنین محاسبه می شود.
عبارت شرایع:
و لو ألقت المرأة حملها مباشرة أو تسبیبا فعلیها دیة ما ألقته و لا نصیب لها من هذه الدیة و لو أفزعها مفزع فألقته فالدیة على المفزع.
و یرث دیة الجنین من یرث المال الأقرب فالأقرب و دیة أعضائه و جراحاته بنسبة دیته(2)
اگر کسی مانع مجامعت شوهر شود؛ به این ترتیب که او را بترساند و او عزل انجام دهد باید ده دینار بپردازد، اما اگر شوهر با اختیار و بدون اذن همسرش این کار را انجام دهد، طبق یک نظر باید ده دینار بدهد اما محقق معتقد است چیزی بر شوهر واجب نیست.
عبارت شرایع:
و من أفزع مجامعا فعزل فعلى المفزع عشرة دنانیر و لو عزل المجامع اختیارا عن الحرة و لم تأذن قیل یلزمه عشرة دنانیر و فیه تردد أشبهه أنه لا یجب(3)
پاورقی:
1ـ شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام؛ ج4، ص: 265
2ـ همان
3ـ همان
/836/د102/ل