توسعه تنها ساخت‌وساز و عمران زیربناها نیست
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حسن سبحانی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و استاد دانشگاه تهران، پیش از ظهر امروز در محل پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن با موضوع توسعه در بستر فرهنگ اسلامی به ارائه مباحث پرداخت و در ابتدا گفت: در جلساتی با چنین محدودیت زمانی، توضیح این موضوعات بسیار دشوار است و ممکن است سبب واضح نشدن بعضی از مباحث شود.
وی در ادامه اظهار داشت: از توسعه جدای از دین که در حدود ۲۰۰ سال در جهان ما شکل گرفته است تلقی یکسان و واحدی نداریم. اگر به مقامات رده بالای کشور در جلسه‌ای بگوییم که برداشت خود را از توسعه در یک صفحه بنویسید، خیلی کم محورهایی بین این پاسخها یافت می‌شود که با یکدیگر همگرایی داشته باشند.
سبحانی در تعریف توسعه گفت: بعضی افراد توسعه را این‌گونه تعریف می‌کنند که ما برای این‌که توسعه نداریم مانند توسعه یافته‌ها شویم. بسیاری از افراد نیز در اجرا به ساخت‌وساز و عمران زیربنا توسعه می‌گویند. طبیعی است این تلقی از آن رویدادی که در دنیا وجود دارد، درست نیست.
وی در تعریف توسعه تصریح کرد: به نظر می‌رسد جامعه‌ای که در آن دین اسماً هست ولی هیچ اجرایی نمی‌شود و تنها به عنوان مسلمان بودن اکتفا می‌شود، در چنین جامعه‌ای فقر و گرفتاریها جزء لاینفک می‌تواند باشد و هست. می‌توان گفت که توسعه نیافتگی نیز می‌تواند با فقر مترادف گرفته شود.
وی افزود: بنابراین به نقطه‌ای می‌توان فکر کرد که جامعه توسعه نیافته همواره فقیر است و دین را نیز اجرا نمی‌کند، البته منظورم آن نیست که عمدا اجرا نمی‌کند. اگر بخواهد برای اینچنین جامعه‌ای فکر شود، به نظر باید این جامعه از دام فقر به تدریج جدا شود.
استاد دانشگاه تهران در تبیین فقر و توسعه نیافتگی ابراز داشت: طیفی وجود دارد بین صفر و یک. در نقطه صفر، جامعه‌ای وجود دارد که فقیر است و این فقر سبب می‌شود به دین نیز عمل نکند. اگر یک‌دهم یا دودهم از نقطه صفر فاصله بگیریم باید راهی برای نجات از فقر بیابیم. این نجات یافتن کار دینی است، یعنی هرجامعه فقیری که برای نجات از فقر تلاش کند، این کار او عمل دینی محسوب می‌شود زیرا آموزه‌های دینی ما این عمل را تأیید می‌کند.
وی در ادامه اضافه کرد: به تدریج که از صفر دور می‌شویم، می‌توانیم بعضی از مظاهر فقر را کمرنگتر کنیم. این مسیر اگر محقق شود می‌توانیم بگوییم این جامعه در حال توسعه است و از فقر نجات پیدا می‌کند. این جدا شدن از فقر سبب فهم درست از دین می‌شود.
سبحانی با بیان این‌که هر چقدر به طرف نقطه یک پیش برویم تغییراتی به عنوان درحال توسعه بودن تجربه می‌کنیم، گفت: اگر از دین هم در ابعاد مختلفش و در راستای دور شدن از فقر استفاده شود، تغییراتی روی می‌دهد که با آموزه‌های دینی همراه است زیرا هر فردی با امکانات ذهنی خودش که دین نیز جزء آن است پیش می‌رود. بنابراین توسعه‌ای به وجود می‌آید که امکان عملیاتی شدن دین روی می‌دهد.
وی افزود: هر چقدر به سمت نقطه یک که همان مطلوب اصلی است پیش برویم جامعه دینی بهتری خواهیم داشت. این رویداد ممکن است پنجاه یا صد سال طول بکشد. در نقاط نزدیک به یک که دیگر افراد از فقر رهایی یافته‌اند و در حال تحقق قوای فکری و ذهنی دیگری هستند، ضمن این‌که جامعه در بستر توانمندی‌های مادی، به قدرت توانمندی ذهنی نیز رسیده است و مفهومی مانند عدالت در آن نقطه امکان عملیاتی شدن پیدا می‌کند.
لازم به ذکر است این جلسه یکی از سلسله جلساتی بود که در مشهد با عنوان «مشهد در مسیر توسعه» با میزبانی پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن برگزار شد./202/862/ب1