عدالت آمر و ناهی در امر به معروف شرط نیست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، آیت الله محسن مجتهد شبستری، نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی امروز در جلسه درس خارج فقه امر به معروف و نهی از منکر، اظهار داشت: شرط پنجم که عده ای که در صدر آنها شیخ بهایی است مطرح کرده اند آن است که عامل به معروف و ناهی از منکر باید عادل باشد و عامل به احکام باشد.

وی با بیان اینکه بسیاری از فقها ار جمله امام راحل این شرط را لازم ندانسته اند، گفت: کسی که عامل به حکمی نیست امر به معروف از او ساقط نیست و لازم است اولا واجب ترک شده را عامل باشد و سپس به این حکم نیز امر و یا نهی کند، از این رو برخی تنزل به این کرده اند که شخص نسبت به مورد معروف عامل باشد.

امام جمعه تبریز با اشاره به رد صاحب جواهر بر ادله پنج گانه شیخ بهایی در کتاب اربعین برای اثبات شرط عدالت در امر به معروف و نهی از منکر، ابراز داشت: ادله شیخ بهایی توان مقابله با اطلاقات آیات را ندارد، ظاهر فقها آن است که چهار شرط در این فریضه وجود دارد و فقها شرط پنجم را طرح نکرده اند.

وی با اشاره به آیه «أَتَأْمُرُونَ الْنَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکمْ» آن را در مقام سرزنش شخص تارک دانست و گفت: شیخ بهایی این آیه را در اثبات شرطیت عدالت مطرح کرده است در حالی که این آیه در مقام سرزنش است و در مقام اثبات شرطیت نیست، آیه «لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ» نیز در مقام سرزنش کسانی است که عامل به احکام نیستند.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه روایت مذکور شیخ بهایی از امام صادق(ع) که می فرماید «من کان عالما بما یآمر و تارکا بما ینکر» مرفوعه است و نمی توان به آن استدلال کرد، ادامه داد: دلیل پنجم شیخ بهائی از نهج البلاغه امیرمؤمنان(ع) دلالت بر اهمیت مسأله امر به معروف دارد و دلالتی بر شرطیت ندارد، از این رو ادله شیخ بهایی مخدوش است و نمی تواند عدالت را به عنوان شرط پنجم ثابت کند.

وی با بیان اینکه احتمال تأثیر یکی از شرایط چهارگانه امر به معروف در جایی است که خود آمر به معروف عامل باشد، ادامه داد: چرا که در صورت عدم عمل به احکام این امر و نهی مؤثر نخواهد بود و تأثیر نخواهد گذاشت، از این رو عمل به معروف و ترک منهی از باب مقدمه واجب لازم است چرا که احتمال تأثیر در شخص عامل به احکام باشد.

رییس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) تأثیر عمیق منابر را در عامل بودن خود روحانیت دانست و گفت: اگر روحانیت خود عامل نباشد در حقیقت تأثیر عمیقی نخواهد گذاشت، از این رو روحانیت باید عامل به وظایف فردی و اجتماعی خود باشد تا سخنان آنها مؤثر در مستمعان باشد.

وی با بیان اینکه برخی بلوغ را از شرایط امر به معروف دانسته اند، گفت: این شرط از شروط عامه تکلیف است، بنابراین کسی که به تکلیف و بلوغ نرسیده است این فریضه بر او واجب نیست، اما اگر طرف مقابل نیز مکلف نباشد در این صورت نیز امر به معروف و نهی از منکر طبق بیان برخی واجب و بیان برخی دیگر واجب نیست.

آیت الله مجتهد شبستری با اشاره به قول به تفصیل در این مسأله، ادامه داد: شارع مقدس در برخی موارد مخالف با رواج برخی از کارهای منکر به صورت مطلق مانند دروغ در جامعه است که در این صورت امر و نهی بر شخص غیر مکلف لازم است که امام راحل نیز این تفصیل را بیان کرده است./۸۵۴/202/ب2