استخراج 850 روش انسان سازی از آموزه های دینی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، علی قائمی نویسنده و پژوهشگر عرصه خانواده و تربیت در نشست علمی نظام تربیتی در اسلام که بعد از نماز ظهر امروز در مؤسسه زبان وفرهنگ شناسی برگزار شد با بیان این که تربیت یک هنر و صنعت است، اظهارداشت: در علم صنعت یک ماده خام به ماده پرورده تبدیل می شود و یک جسم بدون ارزش به یک اتومبیل قیمتی تبدیل می شود و درتربیت هم همینگونه است و شاگردی که هیچ نمی داند به یک مبلغ اسلامی تبدیل می شود و بهای وجودی او بالا می رود.

وی با تأکید بر این که کل نظام تربیت در اسلام از نقطه صفر تا نقطه کمال شامل هشت یا 9 مبحث است، افزود: کسی که بخواهد در کار تعلیم و تربیت وارد شود باید در این مباحث صاحب نظر شود؛ مبحث نخست دیدگاه ها و نقطه نظرها است که همان مجموعه پیش فرض ها و مقبولاتی است که پایه فکر و عمل ما را تشکیل می دهد.

استاد مسائل تربیتی دانشگاه ادامه داد: به عنوان نمونه هر یک از افرادی که در این جلسه حاضر هستند و برفرض درآمد ثابت دو میلیونی داشته باشند یقینا هرکدام به صورت متفاوتی این پول را خرج می کنند، برخی فقط برای شکم، برخی برای تزئینات منزل، برخی برای ماشین و لباس و برخی هم برای مسائل معنوی و با ارزش و عاقبت دار؛ حال از نظر اسلام کسی که می خواهد پدر یا مادر یا مبلغ اسلام یا معلم باشد اول باید فکر خود را بررسی کند تا ببیند باورهای درستی دارد یا خیر؟

ملاک های بررسی فکر و اندیشه

قائمی ملاک بررسی فکر و اندیشه را کتاب، سنت، عقل، اجماع و تاریخ دانست و تأکید کرد: نخستین قدم در امر تربیت، بررسی دیدگاه ها است و در این باره چهار مسأله وارد می شود؛ نخست آن که انسان تکلیف خود را با خدا درست کند و اینکه بداند چه صفاتی را برای خدا باور دارد، همچنانکه زلیخا وقتی یوسف را برای خود مهیا کرد، روی بت خود پارچه ای انداخت تا خدایش متوجه نشود ولی حضرت یوسف از این مسأله به خدا پناه می برد که بتواند چشم و گوش خدا را ببندد، شما ببینید یک فکر می گوید می شود سر خدا کلاه گذاشت ولی یک فکر در مقابل آن قرار می گیرد.

وی ادامه داد: نکته دوم در اصلاح دیدگاه ها انسان شناسی است؛ به همین جهت افرادی که سخنرانی می کنند باید بدانند برای چه کسانی و چه طبقه ای سخن می گویند و سطح معلومات آنها چه میزان است و نکته سوم معرفت شناسی است به این معنا که انسان چیزی را می داند ولی آن علم از کجا آمده است؟ می دانید علوم و عقل و عرف همیشه به صورت تام و کامل درست نیست.

مدرس دانشگاه تهران با تصریح بر این که تنها جایی که انسان می تواند اطمینان بر صحت مسأله ای داشته باشد وحی است، یادآور شد: علوم مختلف هر روز تغییر پیدا می کند، همچنان که روزی پنی سیلین معجزه قرن نامیده شد ولی امروزه مضرات آن را بیشتر از فواید آن می دانند و از طرفی عقل هم در برابر شهوات زانو می زند، بنابراین آن معرفتی برای ما ارزشمند است که از وحی نشأت گرفته باشد.

وی با بیان این که نکته چهارم در دیدگاه ها جهان شناسی است، یادآور شد: فردی که شبانه به هتل یا مسافر خانه ای می رود و کلید اتاقی را تحویل می گیرد، ابتدا چراغ اتاق را روشن می کند، جهان نیز خانه ما است و باید بدانیم در چگونه خانه ای قرار داریم و ائمه معصومین(ع) نیز جنبه های مثبت و منفی دنیا را برای ما مشخص کرده اند، بنابراین باید دیدگاه های ما در چهار جنبه اساسی اصلاح شود.

قائمی با اشاره به مباحث بعدی در تربیت عنوان کرد: دومین بحث، مسأله اهداف تربیت است چراکه آفرینش هر چیزی هدف دار است، هرچند شاید ما علت خلق برخی موجودات را نفهمیم و این هم طبیعی است چراکه دانش محدود است و البته این هدف اقسام مختلف شخصی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و دینی دارد.

وی بحث سوم را محتوای تربیت دانست و خاطرنشان کرد: هر فردی وقتی ازدواج می کند باید بداند چه برنامه ای برای خود و همسر و فرزند دارد و اصلا بدون هدف ازدواج کردن یا فرزند دار شدن مسأله بسیار اشتباه است؛ نکته چهارم نیز مراحل تربیت است، چراکه در هر مرحله ای از عمر یک نوع تربیت وجود دارد و در هرکدام نیز تربیت متفاوت است.

استخراج 850 روش انسان سازی از آموزه های دینی

قائمی با بیان این که در اسلام دو نکته به انسان توصیه شده است به خودسازی و خانواده داری اشاره و تصریح کرد: بحث پنجم مربوط به روش های تربیت است که بنده خودم بالغ بر 850 روش انسان سازی را در اسلام کشف کرده و در کتابی جمع آوری کرده ام ولی متأسفانه این مسائل به گوش مردم نرسیده است.

این پژوهشگر نکته ششم مسأله معلم و مربی است که باید صفات خوبی داشته باشد، چراکه نخستین معلم خدا است و دومین مربی و معلم نیز پیامبران هستند.

وی افزود: نکته ششم نیز مربوط به امتحان است و این مسأله نیز در قرآن تأکید شده است که هر فردی در زندگی آزمون ها و ابتلائاتی دارد و مسأله هفتم مدیریت اجرا و تربیت است، اینکه چه اطلاعاتی برای من معلم یا من پدر نیاز است و چطور می خواهم شاگرد یا فرزندم را به ثمر برسانم و نکته هشتم نیز ثمره و محصول تربیت است، فردی که می خواهد پدر شود باید بداند انسان بذر فرد متدین می کارد یا چاقو کش که اسلام برای به ثمر رساندن فرزند صالح نیز برنامه های جامعی دارد.

گفتنی است، نشست دوم نظام تربیت در اسلام با ارائه علی قائمی، فردا چهارشنبه 13 بهمن ماه بعد از نماز ظهر و عصر در مؤسسه زبان و فرهنگ شناسی واقع در خیابان آیت الله مرعشی نجفی جنب پاساژ قدس برگزار می شود./1330/پ201/ج