وزارت خارجه و تجارت بین‌الملل آری یا خیر؟
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از نسیم آنلاین، با آغاز رقابت‌های دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری همچون قبل شعار‌ها و برنامه‌های مختلفی از طرف نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مطرح شده است.
روحانی در شرایطی توانست پیروز یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری شود که یکی از شعارهای محوری وی در حوزه سیاست خارجی و ذیل برنامه گفتگو با "کدخدا" بود؛ این دوره اما با وخیم شدن وضعیت اقتصادی کشور اکثر شعارهای نامزدها حول محور رکود و بیکاری گردش می‌کند و به نظر می‌رسد این مسائل حتی توانسته حوزه سیاست خارجی را نیز از خود متاثر کند.
مدتی پیش محمدباقر قالیباف نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در گفتگویی با تاکید براینکه "ساختار وزارت خارجه اجازه نمی‌دهد دغدغه اصلی امروز ما که رونق اقتصاد است را پیگیری کنیم" اظهار داشت: وزارت "امور خارجه" را به "وزارت خارجه و تجارت بین‌الملل" تغییر می‌دهیم.
برای بررسی بیشتر نقاط قوت و ضعف این وعده انتخاباتی با چند تن از کارشناسان امور سیاست خارجی و اقتصادی گفتگو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.
وزارت خارجه در کار سیاسی هم مانده چه برسد به تجارت بین‌الملل
ناصر نوبری سفیر سابق ایران در شوروی، مطرح کرد: اینکه ما در روابط خارجی از توجه ویژه به روابط اقتصادی و تجاری خارجی غفلت کرده‌ایم درست است اما راهی که ایشان مطرح کرده‌اند غلط است ریشه این مشکل ساختاری نیست و نگاه ساختاری به این مساله یک نگاه سطحی و غیرکارشناسانه و صرفا تبلیغاتی است. بارها در وزارت خارجه با ساختار انواع بازی‌ها شده و این معضل حل نشده، وزارت خارجه فعلی حتی در رسیدگی به همین مسائل سیاسی امنیتی خود باز مانده و ایشان تصور می‌کنند اینها را بخوبی انجام داده و من بعد به تجارت بین الملل هم بپردازند!
اینکه تجارت بین‌المللی جزء سازمان رسمی "وزارت خارجه" شود بی‌سابقه است
سیدهادی سیدافقهی کارشناس مسائل سیاست خارجی، اظهار داشت: در هر سفارتخانه‌ای متناسب با حجم مبادلات تجاری، اقتصادی، بازرگانی، صادرات و واردات متقابل دو کشور بخشی به نام وابسته اقتصادی وجود دارد که اگر سطح تبادلات و امور اقتصادی خیلی زیاد باشد دفتر ویژه‌ای هم برای پیگیری هماهنگی‌ها، فعالیت‌ها و واگذاری کارهای اقتصادی و تجاری انجام می‌شود. اما اینکه کارهای تجارت بین‌المللی جزء سازمان رسمی و چارت تشکیلاتی رسمی یک وزارت خارجه شود تا‌کنون بی‌سابقه بوده است. برای مثال در سوریه وزرات خارجه و امورمهاجرین با نام "وزارة الخارجیة و المغتربین" است که به امور سوری‌هایی که خارج از سوریه زندگی می‌کنند رسیدگی می‌کند. در واقع آنها سطح دیپلماسی را با سطح کنسولی هم سطح کرده‌اند که به دلیل تعداد کثیر افرادی بوده که در خارج از سوریه زندگی می‌کنند.
تجارت بین‌الملل قوانین و تشکیلات خاص خودش را دارد، شرح وظایف بسیار گسترده و خاص خودش را می‌طلبد لذا موفقیت و یا عدم تغییر وزارت امورخارجه به وزارت خارجه و تجارت بین‌الملل باید مورد بررسی قرار گیرد.
ایجاد وزارت تجارت بین‌الملل از گام‌های بلند برای حمایت از تولید داخلی و گسترش صادرات غیرنفتی است
محمد حسینی اقتصاددان، اظهار داشت: یکی از اساسی‌ترین معظلات سیاست‌خارجی این بوده که سیاست خارجی در خدمت اقتصاد مقاومتی قرار نگرفته و متاسفانه در دولت یازدهم معاونت اقتصادی وزارت امورخارجه هم منحل شد، اصلا نگاه این نبود که از ظرفیت وزارت امورخارجه برای گسترش جغرافیایی بازار برای محصولات ایران استفاده شود؛ به نظر من این حرف آقای قالیباف که می‌خواهم وزارت امورخارجه و تجارت بین‌الملل ایجاد کنم خیلی نکته مهمی است.
ببینید رکود وقتی ایجاد می‌شود که شما توانایی فروش محصولات خود در بازار را نداشته باشید و این اتفاق زمانی می‌افتد که یا بازار داخلی اشباع است و یا توان مصرف ندارد در این شرایط بهترین راهکار این است که شما دست به ایجاد بازارهای جدیدی بزنید که این هم یکی از بندهای سیاست‌های بیست و چهارگانه اقتصاد مقاومتی است، این دولت متاسفانه در این موضوع ضعیف بود و دولت قبل هم هرچند موفقیت‌هایی را حاصل کرد منتها وزرات خارجه آنچنان که باید در خدمت این قضیه نبود.
سفارتخانه یک کشور خارجی 200 کارشناس دارد که بازار ایران را لحظه به لحظه رصد می‌کنند
ما در سفرهایی که می‌رویم متاسفانه می‌بینیم که ضعیف‌ترین بخش‌ها بخش اقتصادی سفارت است آن هم بخشی که باید نقش بازاریاب را برای محصولات ایرانی در کشورهای خارجی داشته باشد؛ کما اینکه بعضی از سفارتخانه‌های خارجی دارند این کار را در کشور انجام می‌دهند، من شنیده‌ام بخش اقتصادی سفارتخانه یک کشور خارجی 200 کارشناس دارد که لحظه به لحظه بازار ایران را نیازسنجی و اطلاعات آن را مخابره می‌کنند و تولید‌کنندگان آن کشور خاص هم حسب شرایط به بازار ایران کالا صادر می‌کنند.
حتما این اتفاق باید بیفتد و قطعا یکی از مزیت‌های آقای قالیباف طرح این مساله هست و یکی از گام‌های بلند برای حمایت از تولید داخلی و برای گسترش صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی همین کار است که امیداورم این اتفاق در کنار انعقاد پیمان‌های پولی دو جانبه برای استقلال از نظام بانکی بین‌المللی که توسط دلار آمریکا اداره می‌شود اتفاق بیفتد./969//۱۰۲/خ