حوزه بدون تبلیغ هویت خود را از دست می دهد
به گزارش خبرنگار خبرگزای رسا، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در مجمع عمومی تشکل فراگیر تبلیغی گروهی طلاب سراسر کشور که با هدف اصلاح اساسنامه در سالن همایش‌های جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار شد، با اشاره به روش‌های نوین تبلیغ در حوزه علمیه، بیان داشت: از اهتمام و همت بلندی که طلاب و مبلغان در قالب‌ها و شکل‌های مختلف در امر تبلیغ دارند و از روش‌های جدید تبلیغی استفاده می‌کنند، سپاسگذارم.
آیت‌الله اعرافی با بیان این که حوزه در ذات خود مبلغ است، اظهار داشت: اگر تبلیغ و انتقال پیام دین از حوزه گرفته بشود، مقوم حوزه از او گرفته شده است. تمام کاری که در حوزه انجام می‌شود یک هدف نهایی دارد که آن ابلاغ پیام دین به جامعه است.
وی تصریح کرد: تمام فرایند‌ها و مراحلی که در تعلیم و تربیت و اجزای حوزه طراحی شده است، همه معطوف به غایت نهایی و هدف پایانی است تا پیام دین به جامعه منتقل بشود.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با بیان این که اگر نگاهی به تاریخ بکنیم، می‌بینیم در طول تاریخ ذات حوزه آمیخته با ابلاغ پیام و تبلیغ رسالت الهی بوده است، خاطرنشان کرد: تبلیغ دین به عنوان فصل مقوم حوزه بشمار می‌‌رود و چنانچه این ویژگی از حوزه گرفته شود، دیگر حوزه آن ماهیت سابق را نخواهد داشت.
تبلیغ صحیح نیاز به مردم شناسی و مطالعات مردمی دارد
وی با اشاره به مسأله تبلیغ در حوزه علمیه، تأکیدکرد: تبلیغ صحیح نیاز به مردم شناسی و مطالعات مردمی دارد، هر چند این مقوله در طول زمان تغییر می‌کند.
رییس جامعه المصطفی العالمیه عنوان کرد: بخشی از مردم شناسی و یا همان مخاطب شناسی بستگی به ذوق، شناخت، مسایل فردی، مهارت‌ها و سلایق شخصی برمی‌گردد که کیفیت آن در میان انسان‌ها متفاوت است، از این رو برخی ذاتاً انسان و مخاطب شناسند و بسیار سریع وضعیت مخاطب را درک می‌کنند.
وی در ادامه بیان داشت: اما بخشی از مخاطب شناسی به مسایل علمی و مطالعات علمی بازمی‌گردد، لذا نباید آن را کم شمرد، چرا که حقیقت مسأله آن است که اگر بخواهیم در تبلیغ کلان توفیقی پیدا کنیم، نیاز به مردم‌شناسی صحیحی داریم. هم در مهارت‌های فردی و شناخت‌های فردی و هم در یک سطح علمی‌تر، همراه با تحقیقات و مطالعاتی که وجود دارد.
ضرورت ورود علوم انسانی و اجتماعی به گفتمان حوزه
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این که علوم انسانی و علوم اجتماعی باید در حوزه مورد توجه قرار بگیرد، اظهار داشت: ما نمی‌گوییم آنچه در علوم انسانی و اجتماعی جدید وجود دارد، همه درست است، چرا که حداقل خود بنده کسی هستم که به تأسی از بزرگان حوزه، چندین دهه دغدغه بازسازی و پیرایش از افکار ناروای علوم انسانی و ارتباطش با اندیشه‌های دینی را دنبال کرده‌ام، ولی واقعیت مسأله آن است که علوم انسانی و علوم اجتماعی باید در گفتمان حوزه وارد شده و با نگاه اسلامی و الهی مورد مداقه قرار بگیرد.
وی با بیان این که همه کار‌هایی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی انجام شده، بسیار اندک بوده است، ابراز داشت: باید اعتراف کنیم که در متن حوزه آن رسالت اصلی که در قبال اسلامی سازی علوم انسانی و اجتماعی وجود دارد، انجام نشده است.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در ادامه افزود: تا زمانی که نتوانیم علوم اجتماعی را با منظر اسلامی هضم کرده و تحلیل درستی از آن ارائه دهیم، در بسیاری از کار‌ها عقب خواهیم ماند.
وی با بیان این که علوم انسانی و اجتماعی با منظر اسلامی کاری است که باید در حوزه انجام شود، خاطرنشان کرد: برای ادای رسالت تبلیغی ضروی است تا مطالعات اجتماعی و مردم شناسی به شکل صحیحی انجام شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: دنیای امروز در دامنه گفتمان غربی زندگی می‌کند، لذا تا زمانی که این دشمن و این گفتمان معارض را نشناسیم، نمی‌توانیم در این مسیر پیش برویم. از این رو پیشنهاد می‌کنم تا غرب شناسی، مطالعات اجتماعی، مردم شناسی، آشنایی با فضای علوم انسانی و نگاه‌هایی که اسلام در آن حوزه دارد، در دستور کار مبلغان قرار بگیرد تا بهتر بتوانند در جامعه اثرگذار باشند.
توجه ویژه بر اقدامات مردمی و دستگیری‌های اجتماعی در امر تبلیغ
وی با مهم‌ارزیابی کردن اقدامات مردمی و دستگیری‌های اجتماعی در امر تبلیغ، تأکید کرد: اثرگذاری تبلیغ زمانی بیشتر، بهتر و کامل خواهد شد که همراه با اقدامات مردمی و دستگیری‌های اجتماعی باشد، لذا کار تبلیغی هر عالمی که در یک شهر همراه با فعالیت‌های اجتماعی، دستگیری مستمندان و نیازمندان، فعالیت‌های عمومی، عمرانی و امثال‌این‌ها همراه باشد، کار موفق‌تر و اثر مضاعف‌تری خواهد بود.
آیت‌الله اعرافی با تأکید بر تقسیم شبکه‌ای مسایل اجتماعی در بحث‌های تبلیغی، بیان داشت: بحث‌های تبلیغی ناظر بر شبکه‌های گوناگون اجتماعی است. هر چند مقوله تبلیغ معارف اسلامی فنون عامی دارد ولی شبکه‌های متعدد اجتماعی همراه با برش‌های مختلف طبقاتی و شبکه‌های متعدد، امر مهمی است که حوزه کمتر به آن پرداخته است.
وی ادامه داد: حوزه علمیه می‌تواند با تقسیم اجتماع به شبکه‌های گوناگونی از قبیل شبکه آموزش و پرورش، شبکه دانشگاه، شبکه رسانه، شبکه سیاسی، شبکه اجتماعی و غیره که در طرح جامع تعداد این شبکه‌ها به 15 عدد می‌رسد، برای هر شبکه اقتضائات، مهارت‌ها و آموزش‌های لازم دیده شود و پشتیبانی‌های لازم انجام شود تا این امر مهم تحقق یابد.
پیشرفت در تبلیغ بدون نگاه منظومه‌ای توفیقات بسیار اندکی دارد
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، اظهار داشت: نگاه منظومه‌ای، گروهی و اجتماعی به مقوله تبلیغ در دوره‌ای که جوامع عادی، ساده و پیشرفته نبود از همیت بالایی برخوردار نبوده است اما اقدام نکردن برای عملیاتی ساز آن در عصر کنونی امکان ندارد.
وی با خطاب به مبلغان حاضر در جلسه، گفت: اقدام شما در راستای به وجود آوردن نگاه منظومه‌وار در حوزه تبلیغ اقدام ارزشمندی است، چرا که پیشرفت در تبلیغ بدون نگاه منظومه‌ای و جمعی توفیقات بسیار اندکی دارد منتهی باید توجه داشت که کارجمعی و گروهی اقتضائات خاص خود را دارد که باید آن را لحاظ کرد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که باید تلاش کنیم تا نظام تبلیغ از آن سنت‌های درستی که در تجربه پیشین ما بوده است، فاصله نگیرد، ابراز داشت: در تبلیغ سنتی، سنت‌های مهمی بوده است که باید در حفظ آن سنت‌ها کوشا باشیم. این حالت مردمی بودن تبلیغ و مقابل مزد نبودن آن، صفت مهمی است که باید آن را حفظ کنیم./878/پ۲۰۱/ج