راز گشایش باب رحمت الهی در ماه رمضان

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از شبستان، حجت الاسلام محمدجواد رودگر، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به پرسشی در مورد وجهه رحمانیت خداوند در ماه مبارک رمضان و این روایت که درهای رحمت الهی در این ایام گشوده است، اظهار کرد: خداوند سبحان هم رحمان است و هم رحیم. رحمان اسم خاص و صفت عام است ولی رحیم اسم عام و صفت خاص است؛ اگر تفاوت این دو را با یکدیگر درست دریافت کنیم راز اینکه ماه مبارک رمضان یا برخی ایام دیگر که جنبه های قدسی و معنوی دارند را درک خواهیم کرد.

وی ادامه داد: اینکه برخی ایام نظیر ماه مبارک در (ازمنه و امکنه) و یک موقعیت خاصی را در دستگاه الهی پیدا می کنند به این معناست که اگر در زمانی خاص یا در مکانی خاص، عبادت و مناسکی را انجام دهیم از کارکرد ویژه ای در نظام معنوی برخوردار است.

این پژوهشگر تصریح کرد: درست است که خداوند رحمانیت و رحیمیت و به معنای عام کلمه رحم واسعه دارد ولی این رحمت واسعه شامل همه موجودات عالم در نظام تکوین می شود و آنجا دیگر به تقسیم مومن و کافر و ارزش و غیرارزشی و مجاهد و غیرمجاهد و ابن قبیل تقسیم بندی ها

وجود ندارد، همانجا که جماد و نبات و حیوان از رحمت واسعه الهی برخوردارند همه انسان ها هم از رحمت واسعه الهی برخوردارند.
رودگر گفت: اینکه بگوییم متقین و فاسقین، مومنین و کفار و سایر تقسیم بندی هایی که صورت می گیرد، در مورد رحمت الهی وجود ندارد به ویژه در ایام ماه رمضان و می بینیم که آن رحمت حضرت حق شامل حال آن مومنین و صلحا و صدیقین و انسان هایی از این قبیل می شود، حتی انسان هایی که مرتکب گناه و خلاف شده اند در این ایام به واسطه فیوضات گسترده حق تعالی از خوان نعمت او بهره مند می شوند اما این بهره مند شدن برای برخی بیشتر است، از جمله مصلین. از این رهگذر می توان فهمید که در ماه رمضان باب رحمت واسعه الهی باز می شود و این ماه به یک معنا دعوت و انگیزه بخشی و تشویقی است که همه انسان ها با هر درجه از ایمان بیایند و در این ایام خود را نشان دهند.

وی با اشا ره به خطبه معروف نبی مکرم اسلام(ص) در آخرین جمعه ماه شعبان المعظم، اظهار کرد: همه بندگان ‌در ماه مبارک رمضان به مهمانی خداوند متعال دعوت شده‌ اند و مهمان پروردگار خود اند. آنجا که می‌فرماید: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ ... هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ ...» . پس اگر چنین است قطعا همه از رحمات ویژه و نعمات خاصه خداوندی بهره مند هستند.
رودگر در ادامه بیان کرد: چنین روایات و مطالبی را در آیات و حادیث دیگری نیز می بینیم. پس از اینکه مومن بالله از ماه رجب وارد ماه شعبان و سپس وارد شهر الله (رمضان) شد، معلوم می شود که نعمت ها و نسیم های قدسی الهی شامل حالش شده و دلیل آن است که خودش را در این شرایط قرار داده است. خداوند نیز به چنین بنده ای یاری می رساند و اساسا از نفحات خاصه الهی ماه مبارک رمضان و نفحات خاصه حضرت حق است که در این ماه خود را در معرض آن قرار دهیم و از رحمت الهی استفاده کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به پرسشی در مورد کیفیت اینکه روایت شده «شیطان در ماه رمضان در غل و زنجیر است»، تاکید کرد: یک معنا آن است که انسان در ماه رمضان از ابتدا، ذهن و ضمیرش برای این ماه و از سوی دیگر درک و تصور و تصدیقی که از این ماه دارد او را وادار خواهد کرد به مراقبت های نفسانی بیشتر. انسان مسلمان می گوید که من روزه می گیرم و گرسنگی و تشنگی را تحمل می کنم. آدم روزه دار دوست دارد چشم اش هم روزه داشته باشد، گوش اش هم روزه داشته باشد، این مراقبت ها باعث می شود که راه ورود و سلطه شیطان بر روزه دار بسته شود یعنی هم خداوند عنایت ویژه می کند و آن دسترسی های لازم و حمایت ها و هدایت های لازم الهی شامل حال انسان می شود و هم اینکه حضرت حق انسان را متذکر به این حقایق می کند. خداوند می فرماید: مومنین کسانی هستند که وقتی جنود شیطان در پی تحت تاثیر قرار دادن آنها هستند، خداوند به یادشان می آورد که این راه شیطانی است و آنان بصیرت پیدا می کنند.

وی با تاکید بر اینکه در ماه مبارک رمضان این الطاف الهی که جنبه تذکری دارند، بیشتر می شوند، ابراز کرد: لذا اینگونه است که از ناحیه بندگان خدا مراقبت بیشتری صورت می گیرد و خداوند موانعی ایجاد می کند که شیاطین به سمت ما نیابند و ما نیز باید تلاش کنیم که آنها را سمت خود نیاوریم، به هرحال اینگونه نیست که در ماه رمضان از انسان سلب اختیار شود. اینکه انسان به ماه مبارک ورود می یابد شیطان در غل و زنجیر است به این معنا نیست که آدمی رها شود، بلکه به معنای آن است که اتفاقا باید با بصیرت و بیداری معنوی لازم به امور خود برسد.

رودگر اتاکید کرد: اگر به آیات و روایاتی که نسبت به شأن و جایگاه ماه مبا رک رمضان وجود دارد دقت کنیم، فلسفه وحودی این ماه و وجوب روزه را متوجه می شویم. آیه معروف «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»، موید این مساله است که روزه ماه مبارک  چه جایگاهی را دارد و در گذشته نیز روزه بر پیشینیان به طرق دیگر وارد شده بود. بنابراین، باید در این آیات تدبر کنیم. روزه سپر آتش عذاب الهی است. اگر تدبر کنیم بسیاری از مزایا و محاسن و برکات این ماه و روزه گرفتن در این ماه را متوجه می شویم.

وی در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به تفاوت روزه داری و ریاضت گرسنگی و تشنگی در ماه مبارک رمضان با ریاضت هایی که در عرفان های نوظهور وجود دارد، یادآور شد: روزه، ریاضتِ نفس برای خداوند متعال محسوب می شود، این بدان معناست که روزه دار ریاضت نمی کشد که به یک سلسله کراماتی دست یابد مثال آنچه که در عرفان های نوظهور وجود دارد، بلکه انسان روزه می گیرد تا مطابق با این آیه عمل کند: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَيْکُمُ الصِّيامُ کَما کُتِبَ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، روزه بر شما نوشته و مقرر شده همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند مقرر شد، شاید (روحتان نیرومند شود و از هواهای نفسانی) پرهیز کنید)». در اینجا وقتی خطاب قرار می دهد: «یا ایها الذین آمنوا...» در واقع سخن از ایمان به خداوند و آخرت است؛ اینکه ما به عنوان مسلمان روزه بگیریم و بگوییم که بنده مطیع خداوند متعال هستیم./۱۳۲۵//۱۰۲/خ