قدمت حقوق بشر به گستره تاریخ بشریت است

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از ستاد خبری حقوق شهروندی،  اولین دوره کشوری تربیت مربی حقوق شهروندی ظهر امروز در سالن همایش های سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم دکتر بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ضمن تقدیر از پژوهشگرانی که دغدغه حقوق شهروندی را دارند و تلاش می کنند رویکرد و نگاه به حقوق شهروندی را آموزش دهند، گفت: باید دست اندر کاران این عرصه شناخت لازم از حقوق شهروندی را به کل جامعه تسری دهند.

وی ادامه داد: رویکرد حقوق شهروندی دو پشتوانه دارد که باید به آن پرداخت. 

رییس سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران با یادآوری خلقت انسان، اظهار داشت: قدمت حقوق شهروندی به اندازه قدمت شهرنشینی است، اما قدمت حقوق بشر از خلقت آدم است که خداوند هنگام خلقت همه فرشتگان را وادار به سجده به آدم کرد و این کرنش نسبت به اندیشه و فکر و قدرت انتخاب انسان بود نه کرنش به فیزیک و پیکره انسان. 

بروجردی با اشاره به کلام الله، بیان داشت: خدا در قرآن می فرماید ما امانت الهی را به همه موجودات عرضه کردیم و انسان تنها موجودی بود که این امانت را پذیرفت. 

وی تاکید کرد: یکی از مهم ترین تفاسیر از امانت الهی حق انتخاب گری است.

بروجردی گفت: تبریک خدا به خود در خلقت نیز موضوع انتخاب گری و قدرت تعقل و اندیشه آدمی و قدرت شناخت از خقیقت هستی است. 

وی ادامه داد: پس از آن به ماجرای غفلت انسان میرسیم که باعث می شود انسان به خودش بیاید و خدا آن چیزی را به آدم می آموزد که؛ پیش از آن نیاموخته است.

وی در خصوص حقوق بشر نیز، گفت: حقوق بشر و قدمت آن به ساخت و خلقت انسان بر می گردد، اما تاریخچه حقوق شهروندی به شهرنشینی و ایجاد تعاملات میان انسانهاست که حقوق و تکالیفی را برای انسان به وجود آورد مرتبط می‌شود. 

بروجردی با تشریح دیدگاه‌های موجود در حقوق شهروندی، اظهار داشت: دو دیدگاه متفاوت نسبت به حقوق و کرامت انسانی وجود دارد؛  رویکرد اول می گوید انسان به دلیل ذات و کرامت انسانی دارای حقوقی می شود و دیدگاه دوم می گوید انسان به دلیل ویژگی ها و خصلت های خاصی که در خود ایجاد می کند دارای کرامت بشری می شود که این کرامت یک کرامت عرضی است و به ذات مرتبط نمی‌شود.

بروجردی با ذکر خاطره ای از مجلس ششم، خاطرنشان کرد: در مجلس ششم نمایندگان ضرورت تصویب قانون برای حقوق شهروندی را مطرح کردند که حقوق شهروندی به صورت طرحی در مجلس شامل؛ آزادی بیان، آزادی انتخاب نوع زندگی بود. همزمان با طرح حقوق شهروندی در مجلس دولت دو لایحه انتخابات و اختیارات ریاست جمهوری را به مجلس داد.

وی افزود: اهمیت این دو لایحه باعث شد موضوع حقوق شهروندی در قوه قضاییه مطرح و لایحه انتخابات تصویب شود. 

وی با تاکید بر سابقه و پیشینه داشتن حقوق شهروندی به منشور حقوق شهروندی اشاره کرد و گفت: این منشور قانون نیست و اصول ۱۹ تا ۲۴ قانون اساسی می تواند بیانگر چهارچوب فکری نظام جمهوری اسلامی باشد که شامل حق آزادی بیان حق حیات و.... می شود.

استقبال بیش از 150 دانش آموخته از دوره های حقوق شهروندی 

دبیر کنگره حقوق شهروندی در ادامه این مراسم با تشریح دوره‌های جاری در اولین دوره کشوری تربیت مربی حقوق شهروندی گفت: دوره کنونی به ابتکار دبیرخانه دائمی کنگره علمی حقوق شهروندی منعقد شده است. 

وی افزود: اولین دوره کشوری تربیت مربی حقوق شهروندی به صورت کشوری و با هدف گفتمان سازی علمی، فرهنگی و اجتماعی تشکیل گردیده است. 

کشاورز بیان داشت: مربیان حقوق شهروندی علاوه بر آگاهی از مواد قانونی مرتبط با حوزه حقوق شهروندی، باید با زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی کشور آشنا شوند تا بتوانند قوانین را در جامعه اعمال و اجرا کنند. 

وی تصریح کرد: قطعا باید مربیان این دوره ضرورت دارد به زیر ساخت های فرهنگی و مذهبی در امور آموزشی توجه کنند. 

کشاورز با اشاره به مختصات دوره کنونی ابراز داشت: اولین دوره کشوری تربیت مربی حقوق شهروندی با حضور 150 پژوهشگر در مقاطع ارشد و دکتری با همت دبیرخانه کنگره حقوق شهروندی در حال اجرا است. 

وی ادامه داد: در این دوره 30 دانشجوی دکتری و حقوق، 90 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد و 30 پژوهشگر ارشد و دکتری از سایر رشته‌های مرتبط با حقوق شهروندی اعم از؛ جامعه‌شناسی، اقتصاد، مدیریت و برنامه‌ریزی شهری و... حضور دارند که این موضوع را می‌توان وجه تمایز این دوره دانست.

دکتر عباسی به عنوان دیگر سخنران این مراسم بر جایگاه والای حقوق شهروندی در تاریخ فرهنگ ایران و اسلام تاکید کرد وگفت: قرآن کریم نه تنها حقوق ذاتی بشر را به رسمیت شناخته بلکه حقوق اکتسابی را نیز مورد توجه قرار داده که در ادبیات حقوقی غربی آن را نمی بینیم.
فرهنگ و تمدن اسلام و ایران مشحون از ادبیات حقوق بشری و شهروندی است و ریشه آن را در این اصل می بینیم که خداوند از حقوق خود در میگذرد اما از حقوق دیگران( حق الناس) نمی‌گذرد. 

وی در پایان، گفت: حقوق شهروندی یک حرکت دوسویه است که هم دولتمردان و مجریان باید زمینه های اجرای آن را فراهم کنند و هم خواست اجرای این حقوق باید از سوی مردم صورت گیرد. 

لزوم توجه به مؤلفه های فرهنگی در حوزه حقوق شهروندی 

دکتر حیدری دیگر سخنران این مراسم نیز در خصوص نقش مهم فرهنگ و مولفه های فرهنگی در حقوق شهروندی توضیحاتی را ارائه کرد. 

وی از اصطلاح شهروند فرهنگی نام برد و ادامه داد: شهروند فرهنگی دارای در کنار حقوق مشارکت  از حق متفاوت بودن نیز  برخوردار است. 

حیدری در پایان بر حق آموزش تاکید کرد و گفت: تربیت شهروندان فعال و مسوول در کنار حمایت مسولان دولتی ضرورت دارد. 

توجه کلام الله به حقوق شهروندان

دکتر هاشمی به عنوان آخرین سخنران افتتاحیه گفت: حقوق بشر سه جلوه هنجاری، ساختاری و  رفتاری  دارد و توجه زیادی به جنبه هنجاری آن شده است و از این جهت حقوق بشر درک کردنی است و در قرآن نیز به بحث حرکت فکر و اندیشه تاکید شده است.

هاشمی با پرداختن به مباحث ساختاری، بیان داشت: در جنبه ساختاری اما مشکلاتی وجود دارد که باید حل شود. یکی از لوازم حقوق بشر در بحث ساختاری زدودن طبقات است. در بحث رفتاری نیز مشکلاتی مثل وجود توان بیشتر که تسلط بیشتر منجر می شود باید برطرف شود. این توان می تواند توان مادی فیزیکی یا فرهنگی باشد.

وی یادآور شد : در قرآن در کنار کرامت ذاتی از کرامت اکتسابی هم سخن گفته شده است.

هاشمی در پایان گفت: بجای پرداختن به ظواهر دینی به شکل افهامی و تفهیمی باید به موضوع حقوق بشر در متون دینی پرداخت.

ظرفیت بالای دبیرخانه کنگره حقوق شهروندی برای رصد حقوق شهروندی در کشور/لزوم ایجاد جایزه حقوق شهروندی با کمک علامه طباطبایی و دبیرخانه کنگره حقوق شهروندی 

در بخش سخنران ویژه آقای سلیمی رییس دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: پرسش اول این است که آیا حقوق شهروندی با جهان مدرن در هم آمیخته شده است و حاصل مدرنیته است؟ 

وی ادامه داد: بنده بر خلاف باور کلی معتقدم که حقوق شهروندی و حقوق بشر عصاره مدرنیته نیست. این حقوق برآمده و مبتنی اصالت انسانی است. 

سلیمی تصریح کرد: قطعا در دوران مدرن بیشتر به مفهوم حقوق شهروندی پرداخته شده است، اما نگاهی به تاریخ نشانگر این است که در ادوار مختلف تاریخ و به خصوص در دین اسلام به این مفاهیم توجه بسیاری شده است. 

رییس دانشگاه علامه طباطبایی با طرح پرسش دیگری گفت: آیا حقوق شهروندی و مذاهب در تناقض است؟ 

وی افزود: برخی این مفاهیم را با زیست مذهبی در تناقض میدانند. علت ایجاد این تفکر برآمده از تفکرات قرون وسطایی است. متاسفانه این تفکر باعث چالش بین مذاهب و مدافعان حقوق شهروندی شد. 

وی تاکید کرد: در دین مبین اسلام به طور جدی به جایگاه والای حقوق شهروندی تاکید شده است. 

سلیمی اظهار داشت: پرسش سوم این است که آیا حقوق شهروندی مبتنی بر قوانین است و یا خیر؟ 

وی گفت: قطعا حقوق شهروندی اعم از قوانین است، بلکه این حقوق در زیست بشر و مسوولان دست اندر کار در این عرصه کاری می‌کند که مفاهیم حقوق شهروندی در تمام وجوه زندگی بشر در قامت یک فرهنگ ظهور کند. 

سلیمی با ارائه پیشنهادی ، گفت: تفکر ما این است که دبیرخانه کنگره حقوق شهروندی قطعا ظرفیتی دارد که مسوولیت دائمی رصد حقوق شهروندی را در یک طرح پژوهشی جاری بر عهده بگیرد. در این راه نیز دانشجویان و اساتید دانشگاه علامه طباطبایی می‌توانند در کنار دبیرخانه کنگره حقوق شهروندی باشد. 

وی در پایان گفت: اگر دولت نیز در این عرصه همکاری کند، می‌توان دستگاه‌های مختلف در کشور را رصد کرد و در نهایت با عنوان یک جایزه ملی آن را معرفی کرد./۹۶۶/د102/ب1