نگاهی به فعالیت های مدرسه علمیه و پژوهشکده علوم انسانی حضرت خدیجه مشهد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) مشهد طی کمتر از سه دهه فعالیت خود، کارنامه ارزشمندی را به ویژه در حوزه های علمی پژوهشی ارائه داده است که آخرین نمونه آن، افتتاح پژوهشکده علوم انسانی در سال 91 بود. در این گزارش از زبان خانم سکینه نیک، مدیر مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) با این پژوهشکده و مدرسه علمیه بیشتر آشنا می شویم.

خانم نیک درباره نحوه شکل گیری مدرسه حضرت خدیجه(س) می گوید: این مدرسه که بعد از مدرسه حضرت خدیجه(س) تهران( تأسیس در سال 1358) راه اندازی شده بود، ابتدا، شعبه دوم تهران محسوب می شد و تحت مدیریت خانم برزگر، دختر خانم نصرت( متولی حسینیه نصرت و از بانوان متمول مشهد) اداره می شد.

وی با اشاره به اینکه این مدرسه در سال 1373 توسط مرحوم مهری برزگر و با حضور 60 طلبه تأسیس شده است، در خصوص انگیزه ایجاد این مدرسه اضافه می کند: خانم برزگر، پس از انقلاب، دوشادوش شهید بهشتی(ره) در جهاد سازندگی حضور داشت. در یکی از سفرهای تبلیغی به بشاگرد که ضعف اطلاعات دینی مردم را مشاهده می کند، به تهران بازگشته و نخستین کلاس احکام را به انگیزه آشنایی بانوان با احکام دینی برگزار می کند که رفته رفته این کلاس به صورت مدرسه علمیه در می آید. سال 78 همزمان با فوت خانم برزگر در سن 57 سالگی، به درخواست ایشان و نیز هیأت امنا، مدیریت مدرسه را پذیرفتم، البته پیش از آن نیز تدریس احکام و بعد فقه را تا سه سال در مدرسه داشتم.

اولین مدرسه ارائه دهنده مدرک سطح دو در مشهد

مدیرمدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) مشهد ادامه می دهد: با دستور رهبر معظم انقلاب مبنی براینکه مدارس علمیه خواهران همه باید تحت پوشش مرکز مدیریت حوزه علمیه  قرار گیرند و هیچ مدرسه ای شعبه مدرسه دیگر نباشد، این مدرسه نیز از حوزه علمیه خدیجه(س) تهران مستقل و به حوزه خراسان پیوست. با این حال، طبق نظر خانم برزگر و هماهنگی با حوزه علمیه قم، مدرک فارغ التحصیلی 35 تن از طلاب ورودی سال 73 و 74 از حوزه علمیه قم صادر و جشن فارغ التحصیلی آنها در مشهد برگزار شد؛ به این ترتیب، این مدرسه نخستین مدرسه علمیه مشهد بود که مدرک سطح دو به بانوان طلبه ارائه داد.

وی با بیان اینکه همزمان با مستقل شدن این مدرسه از شعبه تهران، معاونت های فرهنگی، آموزش، پژوهش، اعزام مبلغ و مالی در این مدرسه شکل گرفت، به فعالیت های هر یک از معاونت های مدرسه اشاره و تصریح می کند: در معاونت آموزش، امور اداری به صورت روشمند و منظم انجام می شود و هر ساله بسته به تعداد فارغ التحصیلان، حداکثر 25 نفر با مدرک بالاتر از دیپلم پذیرش می شوند.

معاونت پژوهش و پژوهشکده علوم انسانی

واحد پژوهش افزون بر مشاوره و راهنمایی تحقیقات درسی وپایانی طلاب، همایش های سالانه و فراخوان مقاله نیز برگزار می کند که همایش «مهندسی فرهنگی، سوالات قرآنی» تاکنون از برجسته ترین برنامه های این معاونت بوده است.

همه اساتید راهنمای مدرسه، از بانوان هستند و برخی پژوهش ها به صورت مشترک میان طلاب و اساتید انجام می شود. برخی پایان نامه ها نیز حائز رتبه ممتاز کشوری و استانی و یا برگزیده جشنواره علامه حلی شده اند.نشریه مدرسه نیز زیر نظر این معاونت در حال فعالیت است. همچنین پژوهشکده علوم انسانی مدرسه که سال 91 آغاز به کار کرد و تحت نظر خانم احمدی، از اساتید برگزیده جشنواره علامه حلی اداره می شود، در زمینه علوم انسانی با موسسات مختلف قراردادهای پژوهشی دارد.

وی، کتاب های «صبر در اخلاق شهروندی»، «نکات اخلاق تربیتی حذیث کسا»، «آرمانشهر مهدوی»، «در خیال ارامش» و «مهندس فرهنگی سوالات قرآنی» در کنار 250 عنوان مقاله و چند کتاب مجازی که در کتابخانه دیجیتال حوزه علمیه اصفهان را حاصل پنج سال فعالیت این پژوهشکده معرفی و خاطرنشان می کند: همچنین کتاب «محیط زیست» این پژوهشکده به قلم خانم بلوچیان، موفق به کسب رتبه یک کشور شده است.

مدیرمدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) مشهد، با اشاره به اینکه اعضای هیات علمی این پژوهشکده در رشته های فقه، تفسیر و ادبیات عرب فعالی دارند، ابراز امیدواری می کند با جذب پژوهشگران جدید، تحقیقات و خروجی های این پژوهشکده گسترش کمی وکیفی پیدا کند.

معاونت آموزش
خانم نیک با بیان اینکه اغلب اساتید مدرسه از فارغ التحصیلان خود مدرسه هستند، می گوید: همه اساتید این مدرسه دارای مدرک حداقل سطح سه و دو تن نیز دارای مدرک دکترا بوده و جزو اساتید راهنما و داور مرکز مدیریت حوزه خراسان هستند.

وی، تعداد شاغلین به تحصیل در این حوزه را بیش از 90 نفر عنوان و اضافه می کند: در حال حاضر بیش از 20 درصد طلاب مدرسه ، دارای مدرک کارشناسی و فوق دیپلم از دانشگاه هستند. تعدادی نیز دانش اموخته مقطع کارشناسی ارشد هستند.  نیمسال اول، به صورت آزمایشی است و چنانچه طلاب، حدنصاب معدل 14 را کسب کنند مجاز به ادامه تحصیل در مقطع سطح دو خواهند بود.

تلاش برای تربیت مبلغ بین المللی

وی ادامه می دهد: پیش از سال 1379، 30 طلبه ایرانی از شهرهای خراسان بزرگ داشتیم که در خوابگاه اقامت داشتند ولی در حال حاضر همه طلاب بومی و غیرخوابگاهی هستند.افزون بر واحدهای درسی که طلاب در خصوص کسب مهارت تبلیغ می گذرانند، در صبحگاه نیز آموزش می بینند. همچنین با اجرای سخنرانی به زبان های فارسی، انگلیسی و عربی تلاش داریم تا نیروی بالقوه جهت اعزام به مراکز بین المللی را تأمین کنیم. کلاس های مکالمه عربی نیز به صورت دائم و انگلیسی به شکل پاره وقت برگزار می شود.

فرهنگی
در ادامه خانم امیری دشت بیاض، معاون فرهنگی مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) در تشریح برنامه های این معاونت می گوید: در این بخش، فعالیت های گسترده ای به صورت به روز و متناسب با نیازهای جامعه خصوصا در امور رسانه، انیمشین و نقد فیلم انجام می شود. کانون قران و عترت، کانون فارغ التحصیلان، مبلغان، مشاوره، طرح مطالعاتی حکمت مطهر و بسیج زیرمجموعه معاونت فرهنگی هستند. کلاس های فرهنگی ـ آموزشی نیز در زمینه های مختلف مهدویت، مهارت های زندگی، تربیت فرزند، دانستنی های بلوغ ویژه دختران، تنظیم خانواده، طب سنتی و... برگزار می شود.

وی با اشاره به برنامه های مناسبتی این معاونت، به ویژه برنامه ولادت امام رضا(ع) اشاره و خاطرنشان کرد: این برنامه هر ساله به مدت یک روز با حضور طلاب و مسوولان سایر مدارس خواهران مشهد برگزار می شود.

کلاس های عمومی اخلاق به صورت هفتگی از سوی مدیر مدرسه برگزار می شود. در تابستان نیز، کلاس های هنری و فرهنگی همچون سفره آرایی، خوشنویسی، نقاشی، طراحی، گرافیک، طراحی دوخت، تئاتر، وبلاگ نویسی و...ویژه طلاب و خانواده هایشان برگزار می شود.

آموزش به روز مسائل سیاسی، اجرای طرح صالحین و دیدار با خانواده و غبارروبی مزار شهدا نیز از برنامه های واحد بسیج است.

اعزام مبلغ

در ادامه، خانم نیک، فعالیت واحد اعزام مبلغ مدرسه را اینگونه شرح می دهد: طلاب مستعد تبلیغ که قبلا توسط اساتید شناسایی شده اند، پس از فارغ التحصیلی به دفتر تبلیغات اسلامی خراسان معرفی و پس از مصاحبه و گروه بندی زمینه کاری، مشغول تبلیغ می شوند.

همچنین در ایام تبلیغی مانند محرم و صفر، فاطمیه، رمضان، هفته زن ودفاع مقدس گروهی از اساتید و طلاب سال چهارم و پنجم به صورت مستقیم از مدرسه به داخل و یا اطراف مشهد اعزام می شوند.

رایانه

مدیر مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) مشهد با بیان اینکه طلاب در واحد رایانه می توانند از خدمات اینترنت پرسرعت استفاده کنند، ادامه می دهد: در بخش سمعی وبصری نیز سی دی و نرم افزارها و خدمات کامپیوتری به صورت امانت به طلاب ارائه می شود.

کتابخانه
خانم نیک با بیان اینکه هشت هزار جلد کتاب به صورت دیجیتال در زمینه های فقه، تفسیر، تاریخ، اصول، کلام، اخلاق، ادبی، مسائل تربیتی و جامعه شناسی، لغتنامه ها و... در اختیار طلاب و پرسنل قرار دارد، می گوید: دانشجویان نیز با ارائه کارت شناسایی می توانند استفاده کنند.

وی درباره برنامه های این مرکز در راستای عنوان سال، یادآوری می کند: طلاب در آغاز سال در قالب سخنرانی ویژه نسبت به وظایفشان در قبال عنوان سال توجیه شدند. حتی الامکان پژوهش های درسی آنان نیز به این سمت سوق داده می شود. تلاش ما براین است که در همه برنامه ها، ترسیم راه و ایجاد احساس مسوولیت در طلاب در این خصوص داشته باشیم.

تعامل با دانشگاه و نهادهای سطح شهر

خانم نیک در ادامه با اشاره به تدریس خود در دانشگاه، می گوید: افزون براینکه دانشجویان در جلسات عمومی مدرسه حضور می یابند، به شخصه در سر کلاس های دانشگاه نیز آنان را به معارف حوزوی آشنا کرده و تلاش می کنم به نوعی آن ها را با محیط حوزه پیوند دهم. همچنین فلش کارت هایی در سطح شهر و دانشگاه ها در خصوص حجاب توزیع می شود که به منظور تعامل هرچه بیشتر طلاب و دانشجویان، در کلاس های خود دانشجویان را تشویق به مطالعه و طرح سوال از این فلش کارت ها می کنم تا ضمن آشنایی با جایگاه حجاب، با حوزه نیز در ارتباط باشند.

وی همچنین به همکاری این مدرسه با نهادها و مراکز مختلف سطح شهر همچون آموزش وپرورش، اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی، استانداری و دانشگاه آزاد، اشاره و تصریح می کند: نمایشگاه های هفته دفاع مقدس و نقد فیلم و سخنرانی در هفته دفاع مقدس با همکاری شهرداری مشهد برگزار می شود. همچنین اجرای طرح عفاف و حجاب در بوستان حجاب برعهده پژوهشگران ومبلغان این مدرسه است. در طرحی به شهرداری پیشنهاد دادیم احادیث مرتبط با هر یک از مکان های عمومی شهر را گردآوری و جهت نصب در اختیار آنان قرار دهیم که به دلیل عدم تخصیص بودجه اجرایی نشد.

پشتوانه مالی و چالش ها

مدیر مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س) مشهد، منابع تأمین هزینه این مدرسه را اجاره حسینیه نصرت به کاروان های زیارتی ومجالس، بخشی از ارثیه خانم برزگر، مرکز مدیریت حوزه و خیرین عنوان می کند و می گوید: طلاب علاقه دارند ثمره چند سال کار و تحصیل خود در حوزه را به صورت عینی مشاهده کنند لذا تأمین هرچه بهتر زمینه اشتغال آنان از طریق هماهنگی هرچه بیشتر میان حوزه و آموزش و پرورش و سایر مراکز فرهنگی و پژوهشی، جهت جذب نیروی متخصص، ضروری به نظر می رسد.

این مدیر موفق و بانوی نمونه و نوآور خراسان تأکید می کند: مراکز و سازمان ها و دانشگاه ها برای به کارگیری دانش آموختگان حوزوی به صورت سازماندهی شده، برنامه ریزی داشته باشند که این امر خود سبب ارتقاء سطح فرهنگ دینی جامعه خواهد شد.

سخن پایانی

خانم نیک در پایان، فعالیت به روز و به دور از افراط و تفریط در همه زمینه ها را از ویژگی های این مدرسه عنوان و تصریح می کند: متاسفانه در افکار عمومی جامعه ذهنیت درستی از فضای حوزه وجود ندارد؛ طلاب با آگاهی و به انتخاب خود بدون هیچ گونه سخت گیری یا تحجر و تعصب وارد حوزه شده و معارف اسلام را می آموزند. به عبارت دیگر، طلبه در حوزه، ضمن آموزش های به روز در زمینه های مختلف، گناه نکردن و رعایت تقوا را فرامی گیرد.

وی یادآوری می کند: مکان مدرسه سال 91 از حسینیه نصرت واقع در ابن سینا 10، به خیابان بهشت، بهشت 5 انتقال یافته است و علاقمندان جهت کسب اطلاع بیشتر می توانند با شماره 2-38468680-051 تماس حاصل کنند.

گفتنی است، خانم نیک، از اساتید حوزه علمیه خواهران خراسان که دارای مدرک کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق از دانشگاه فردوسی است، از 16 سالگی با حوزه آشنا شده و به تدریج به تدریس و مدیریت در حوزه اشتغال یافته است.

کتاب «حقوق زن و شوهر در اسلام» و «نقد کتاب دانش و ارزش» دکتر سروش که مجوز تدریس در دانشگاه ها را دریافت کرده است و دو مقاله علمی خارج کشور از تألیفات وی به شمار می رود.
وی که در سال گذشته به عنوان بانوی نمونه و نوآور خراسان مورد تقدیر قرار گرفته است، هم اکنون ضمن مدیریت مدرسه علمیه حضرت خدیجه(س)، تدریس در دانشگاه آزاد، مشاوره در حرم مطهر رضوی، استاد راهنما و داور حوزه، تبلیغ و تدریس در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان را نیز بر عهده دارد./930/پ200/ب1