وقف و نذر برای ترویج فرهنگ عاشورا و اخلاق حسینی
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از مهر، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حسینعلی رحمتی، استاد حوزه و دانشگاه در یاداشتی به نقش وقف و نذر برای ترویج فرهنگ عاشورا و اخلاق حسینی پرداخته است:
یکی از وظایف ما نسبت به قیام عاشورا، تلاش برای فعالیت های تحقیقاتی و علمی جهت شناخت درست این واقعه و معرفی آن به دیگران است. از آنجا که این کار نیازمند سرمایه انسانی و مادی است، برای تامین آن باید برای کارهای زیر فرهنگ سازی کرد:
۱- بهره گیری از سنت حسنه وقف:
نذر، وقف و احسان از مفاهیم پرکاربرد در فرهنگ دینی مردم ایران هستند و مخصوصاً در ایام خاص مانند ماه مبارک رمضان یا ماه محرم، گرایش به انجام آنها افزایش می‌یابد.
می توان افراد خیر و نیکوکار را ترغیب نمود که بخشی از دارایی های خود را وقف تاسیس یک موسسه پژوهشی یا پشتیبانی از کسانی کنند که برای گسترش فرهنگ حسینی تلاش می کنند. این کار امروزه در بسیاری از جوامع مرسوم است که افراد با وقف کردن سرمایه های خود برای یک موسسه خیریه یا بنیاد پژوهشی، هم نام نیکی از خود باقی می گذارند و هم تا سالیان سال باعث پیشرفت علم در جامعه می شوند.
۲- استفاده از نذورات و هدایای مردمی:
همان طور که می دانیم ارادتمندان مکتب حسینی به خاطر علاقه و تعهد دینی که دارند هر ساله مبالغ کلانی را برای برگزاری مراسم گوناگون یا پذیرایی از عزاداران امام حسین(ع) هزینه می کنند. می توان بخشی از این هزینه ها را به سمت امور فرهنگی و پژوهشی و به طور کلی کارهایی که به گسترش فرهنگ حسینی در جامعه کمک می کند سوق داد. یکی از بهترین گروه هایی که می توانند در این زمینه موثر باشند مبلغان و روحانیان و مسوولان هیئت ها و مجالس تعظیم شعائر حسینی هستند. اینان می توانند با تبیین اهمیت کارهای پژوهشی و تاثیر آن در جامعه، افراد نیکوکار را تشویق کنند که بخشی از سرمایه خود را برای این امر مهم مصرف نمایند. البته لازم است این کار با آگاهی و رضایت افراد باشد.
۳- وقف یک جنبه حقوقی دارد یک جنبه فقهی، که اکنون مورد بحث ما نیست. ولی اجمالا می توان گفت در راه هر کار خیری که خلاف شرع و قانون نباشد می توان وقف کرد. در بحث حاضر تاکید ما بر این است که علاقه مندان به امام حسین (ع) را تشویق کنیم بخشی از سرمایه های خود را وقف کارهای علمی و تبلیغاتی جهت تبلیغ فرهنگ حسینی کنند.
۴- وقف نه تنها در ایران از قدیم الایام ، بلکه بعد از دوره اسلامی جریان داشته است. چه در گذشته و چه در زمان حال در کشورهاو ادیان دیگر هم وقف بوده است. امروزه پشتوانه مالی برخی از دانشگاه های معروف جهان ، مثلدانشگاه وندربیلت، ازراه وقف است.
۵- متاسفانه در زمینه وقف و نذر برای گسترش فرهنگ حسینی به اندازه لازم کار تبلیغی و فرهنگ سازی انجام نگرفته است. از سوی دیگر بسیاری از افراد خیر و دارا گمان می کنند اگر بخشی از سرمایه خود را مثلا برای تشکیل یک پژوهشگاهعاشورا پژوهی یا ساختن فیلم ها و نوشتن کتاب های مناسب و ترجمه آنها به زبان های دیگر خرج کنند ثواب چندانی ندارد.
۶- محرم هم بهانه نذر و وقف است هم موضوع آن. یعنی هم ایام مناسبی است برای فرهنگ سازی برای نذر فرهنگی ، هم فرصتی برای گردآوری نذورات، هم تبلیغ این که عزاداران حسینی دست کم بخشی از سرمایه خود را که می خواهند وقف امام حسین (ع) کنند برای کارهای علمی و پژوهشی و و تبلیغاتی در این زمینه صرف کنند.
۷- قطعا همه تلاش هایی که برای امام حسین می شود برای آشنا شدن مردم با پیام عاشورا و اهداف آن است. ولی مسئله این است که امروزه اینقدر که هزینه برای مثلا دادن نذری خوردنی به عزاداران می شود ، سرمایه گذاری برای عاشورا پژوهی و انجام کارهای تبلیغی در داخل و خارج کشور نمی شود.
۸- با توجه به شرایط دنیای امروزاگر قرار بر اولویت بندی باشد چنانچه بتوان بخشی از نذورات و موقوفات مربوط به اباعبدالله (ع) را برای راه اندازی دو مرکز اختصاص داد ، این کار برکات فراوان دارد:
- تاسیس یک مرکز عاشورا پژوهی برای شناخت جامع و همه جانبه نهضت امام حسین(ع)، و تالیف کتاب و مقاله در این زمینه، و به خصوص ترجمه آن به زبان های دیگر
- راه اندازی یک مرکز تبلیغاتی برای ساخت فیلم ها و کلیپ هایی که معرف نهضت حسینی باشد، البته با روش های جذاب و به زبان فارسی و زبان های دیگر. کار مهم دیگر این مرکز باید سرمایه گذاری جدی بر روی فضای مجازی و بخصوص شبکه های اجتماعی باشد برای ترویج فرهنگ حسینی، معرف اهداف و پیام های عاشورا و ....
۹- خوشبختانه افراد خیر و توانمند عاشق و ارادتمند سیدالشهدا(ع) در همه شهرهای ایران وجود دارند. جمعی از معتمدین و افراد صاحب صلاحیت می توانند ابتدا یک برنامه مشخص و تعریف شده برای جهت دهی نذورات به سمت کارهای علمی تدوین کنند. پس از آن با مراجعه به افراد خیر، مسوولان هیئت های عزاداری و ... از آنان دعوت به همکاری کنند. بدون برنامه ریزی و تهیه زیرساخت ها و مقدمات لازم، وقف و نذر فرهنگی سرانجام نیکویی نخواهد داشت و به اهداف خود نمی رسد.
۱۰- برخی از زیرساخت ها و کارهای مقدماتی از این قرار است:
۱- شناسایی و گرد هم آمدن افرادی که هم دغدغه عاشورا پژوهی دارند هم صلاحیت لازم برای این کار، هم انگیزه برای وقت گذاشتن در این مسیر
۲- تدوین یک نقشه راه، نوع فعالیت هایی که باید انجام شود، برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت آن، امکانات و سرمایه های مادی و نیروی انسانی لازم
۳- در نظر گرفتن ضمانت های لازم برای جلب اعتماد وقف کنندگان و نذرکنندگان، و طراحی راهکارهایی برای جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی
۴- اخذ مجوزهای قانونی لازم
۱۱- متاسفانه در این زمینه آنچنان که باید کار نشده است. روحانیون و کسانی چون مدیران هیئت های عزاداری، و افراد معتمد و شناخته شده شهر در این زمینه هم مسوولیت بیشتری دارند هم توان انجام فعالیت.
۱۲- البته مردم عادی هم هر کدام به سهم خود می توانند با انجام فعالیت های محدود گام های موثری بر دارند. مثلا فرد می تواند بخشی از هزینه ای که هر سال برای پختن نذری صرف می کند را به موارد زیر اختصاص دهد:
۱- خرید کتابهای مفید درباره امام حسین(ع) و هدیه آن به دیگران
۲- ساخت بهترین و زیباترین کلیپ درباره واقعه کربلا به زبان فارسی یا انگلیسی یا زبان های دیگر و انتشار آن در فضای مجازی
۳- راه اندازی سایت ها و پایگاه های اینترنتی برای معرفی امام و یارانش
۴- انتشار مجلات ویژه کودکان و نوجوانان
۵- ساخت اسباب بازی ها و سرگرمی های کودکانه برای ترویج فرهنگ حسینی
۶- کمک به نویسندگان مستعد برای پاسخگویی به شبهات مربوط به شیعه و عاشورا
۱۳- وقتی از «فرهنگ حسینی» صحبت می کنیم این اصطلاح دایره وسیعی را در بر می گیرد که طبیعتا شامل ابعاد اجتماعی و سیاسی و فرهنگی هم می شود. طبیعتا چنانچه موسسه یا موسساتی برای پژوهش های حسینی تشکیل شد باید همه این ابعاد و موارد را مورد بررسی قرار دهد. در اینجا به طور جزیی نمی توان محورها و سرفصل های تحقیق در هر یک از این زمینه ها را مشخص کرد، اما اجمالا می توان گفت باید مشخص شود یک انسان پیرو امام حسین(ع) و یک جامعه حسینی در هر یک از زمینه های اجتماعی، سیاسی و... باید چه ویژگی هایی داشته باشند. نکته دیگری که باید مورد پژوهش قرار گیرد این است که عوامل، روش ها و موانع حسینی شدن یک فرد یا یک جامعه چیست و برای رفع آنها چه باید کرد./۱۳۲۵//۱۰۳/خ